Сяргей Пясецкі - Запіскі афіцэра Чырвонай Арміі

“Такім чынам здрадніцкі загад Троцкага навязаў войскам нашага паўднёвага фронту незразумелае і нічым не апраўданае адступленне – да радасці польскіх паноў”.

“Гэта была непасрэдная дапамога, аднак не для нашага заходняга фронту, але для польскіх паноў і Антанты”. [3] Цытаваньне тэкстаў зроблена з вышэйузгаданай кніжкі (стар. 230 і 231), выдадзенай "ОГІЗ" у 1945. - Аўтар.

Колька ўсё гэта выслухаў, доўга на мяне глядзеў, а потым спытаўся:

– У якім годзе гэтая кніжка была зацверджаная Цэнтральным Камітэтам УКП?

– У 1938.

– Вось жа, – сказаў ён. – Ты яшчэ малады. Можа доўга яшчэ жыць будзеш. А таму я маю надзею, што праз 20 год у той самай кніжцы альбо ў іншым выданні будзе напісана, калі раптам Чырвоная Армія дзе-небудзь ад каго-небудзь атрымае ў знакі, дык толькі з-за таго, што Сталін быў капіталістычным агентам і перашкодзіў перамозе.

Тады я ў яго спытаў:

– Ты ў Бога вашага, якога з барадой малююць, верыш?

– Так, – адказаў Колька. – Вольны верыць у нашага Бога з барадой, як у вашага з вусамі.

– Дык вось тым, – кажу я, – чым для вас ёсць ваш Бог, тым для нас ёсць Сталін! І лепей ты мне аб такіх рэчах не балакай, бо вымушаны будзем развітацца назаўсёды. Але спадзяюся, што і табе яшчэ вочы адкрыюцца і ты ўсё зразумееш.

А ён мне на гэта адказаў:

– Што тычыцца цябе, дык я такой надзеі не маю.

На тым размову і скончылі. Але застаецца дзіўная рэч, як жа можа асляпіць чалавека капіталістычная прапаганда!… Сёння, напрыклад, прачытаў я ў навагоднім нумары тыднёвіка “ОГОНЁК” вялікі і добра напісаны артыкул аб сітуацыі ў Еўропе. Назва артыкула: Ночь Европы. Аўтарам таго артыкула з’яўляецца найвыбітнейшы пісьменнік свету Ілля Эрэнбург. Гожа ў ім ён апісаў галечу, што пануе ў капіталістычных краінах. Што праўда, я пра гэта добра ведаю і з прэсы, і з радыё, і з кніжак. Але тут, можна сказаць, самыя свежыя навіны. У адным месцы ён піша так:

“… Нават рымскі папа больш не есць улюбёных макаронаў. Панчохі носіць са шкла, а капялюш – з чалавечых валасоў. Каву п’е з конскіх вантробаў”.

Урэшце ён сцвердзіў, што: “… будзем бараніць зубамі і пазногцямі нашую шчаслівую выспу ў тым акіяне галечы і гвалту!” Так. Мы мусім, у выпадку патрэбы, усімі сродкамі змагацца за нашу вольнасць і дабрабыт. Артыкул той я захаваў і, канешне, пакажу яго Кольку. Хоць ён і контрык, але вельмі сімпатычны мужык. Толькі гэта ягонае пачварнае асляпленне! Але, магчыма, мы з часам вылекуем яго ад гэтага. Бо Савецкі Саюз мае ў сабе тое, што патрапіць нават самым горшым праціўнікам вочы на праўду раскрыць. Толькі дзіўная тая рэч, што гэтыя палякі не могуць зразумець такой простай праўды, што толькі Сталін і Гітлер, два вялікія сябры, могуць вызваліць чалавецтва ад англічанаў і амерыканцаў… ад іх захопу, тэрору і нечалавечае эксплуатацыі!

Мой раман з Іркай рухаецца наперад згодна з планам. Нягледзячы на тое, што стаяць моцныя маразы, наша каханне гарачае. З’яўляемся закаханымі адзін у аднаго назаўсёды. Разам ходзім у кіно, вячэраем, п’ем гарэлку і такім вось чынам вельмі рамантычна, прыемна і элегантна бавім час. Мяркую, што некалі ў нас што-небудзь да чаго-небудзь і дойдзе. Я нават гатовы ажаніцца з ёю. Толькі баюся, ці захоча яна ўзяць са мною грамадзянскі шлюб. Таму я вымушаны быць вельмі асцярожным. Няхай яна да мяне прызвычаіцца, а пазней выкладу ёй урачыстым чынам прапанову аб заключэнні шлюбу.

Мяркую, што і яна кахае мяне бязмежна, але як паненка, выхаваная ў буржуйскіх забабонах, саромеецца мне шчыра ў гэтым прызнацца. Аднак грошай яна ў мяне ўжо шмат узяла. Спачатку крыху саромелася, а потым адчула давер і апошнім разам нават 50 рублёў пазычыла. Але пазыкаў яна мне неяк не вяртае. Можа, зараз грошай не мае альбо забываецца, можа, на такія дробязі для яе. А я з гэтай прычыны толькі цешуся, бо з кожным разам усё больш і больш упэўнены, што цяпер мой ідэал ад мяне не ўмыкне. Нават паліто ёй за 120 рублёў набыў. Няхай жыве каханне!

27 сакавіка 1941 года.

Вільнюс.

Зноў прыйшла вясна. Зноў свабодна і без прымусу спяваюць птахі ў гонар камуністычнай партыі і таварыша Сталіна. Але мяне гэта ўжо не цешыць. Сэрца маё засталося зламаным назаўсёды! Столькі ахвяраў, столькі самаадданасці, столькі непатрэбна змарнавана часу. А найважнейшае… гэта страта вялікіх грошай. Бо грунтоўна збітай пысы я да стратаў не залічваю.

Вельмі доўгі час я зусім не пісаў, бо быў заняты аплакваннем майго вялікага кахання. Цяпер я троху супакоіўся і магу распавесці ўсё па парадку. Найперш афіцыйна і катэгарычна сцвярджаю, што мой раман з Іркай скончаны назаўсёды. Так. Скончаны і канец!… Аказалася, што яна зусім не асоба арыстакратычнага паходжання, але звычайная прастытутка і мела перад вайной “чорную кніжку”. Была такім чынам падкантрольнай камунальнай дзеўкай, што спраўляла грамадскім чынам любоўныя патрэбы.