Сяргей Кавалёў - Як пакахаць ружу

Алег Мінкін — паэт складаны i — што вельмі прыемна — дастаткова складаны, каб быць творчым, непавярхоўным. Адсюль — шматлікія сумненні, супярэчлівае ўспрыняцце адной i той жа з'явы, як бы выпрабаванне яе з розных бакоў, у розным настроі.

Мы ляцім да зорак, імкне ў вышыню Сафійскі сабор, радзімічы клалі попел нябожчыкаў на высокія слупы «бліжэй да аблокаў». Гэта — адно імкненне, адна вышыня — сапраўдныя, сутнасныя, над усім. Але ёсць імкненне да вышыні, лятанні несапраўдныя, хцівыя, як у Вечнага Выраю, які занядбаў дзеля далёкай прываблівай дубровы блізкі родны лес, як у бестурботнага шумлівага лісця, што забылася заўчасна свае карані. I калі нам выпадзе сутыкнуцца ў жыцці з такой марнай прагай «вышыні», усплывуць, магчыма, у памяці радкі з кнігі Алега Мінкіна:

...Пад шкляным купалам у садзе мастака вырасла дзівосная кветка. «Гэта сапраўдны цуд», — захапляліся ёй людзі i кожны дзень прыходзілі любавацца. Стары мастак, выпраўляючы сваіх вучняў маляваць кветку, так i загадваў: «Намалюйце цуд». Але ішлі гады, i людзі ўжо забыліся на дзівосную кветку, бо ў кожнага з ix было шмат яе малюнкаў, зробленых вучнямі мастака, бо за гэты час з'явілася мноства новых кветак, яшчэ прыгажэйшых. A вучні мастака па-ранейшаму паслухмяна малявалі «цуд» i прыносілі свае працы на суд настаўніка. I калі да старога мастака прыйшоў новы вучань, то таксама атрымаў загад маляваць цуд. Вучань пайшоў у сад i намаляваў шкло, пад якім расла кветка. «Што ты намаляваў?!» — жахнуўся мастак. «Цуд».

Ці не ў гэтым цудзе — сутнасцъ i змест паэзіі, сутнасць законаў яе развіцця i бясконцага абнаўлення? У аснове ўспрыняцця чалавекам прыгажосці заўсёды ж прысутнічае пэўная доля здзіўленасці i нечаканасці хараства.

Калі паспрабаваць у некалькіх словах адказаць на пытанне: адкуль пачынаецца паэзія Галіны Булыка, адным з верагодных адказаў будзе наступны: ад здзіўлення шклу. I калі б трэба было ахарактарызаваць яе кнігу «Сінтэз» толькі праз адзін вобраз — такім вобразам мог бы паспяхова стаць вобраз шкла. У найбольш шырокім значэнні шкло ў вершах Галіны Булыка — знак, сімвал усяго складанага i незвычайнага, што знаходзіцца з намі побач i не ўспрымаецца, не ўсведамляецца, зацемненае нашай звыкласцю i абыякавасцю.

У найбольш вузкім, прыкладным значэнні шкло (мокрае шкло) — прасцейшая мадэль тэхнікі выяўлення ў жывапісе i ў паэзіі, калі ўсё: i рухі, i лініі, i час — мякка размытыя, неакрэсленыя, як бы пакрысе плывуць, сцякаюць, не губляючы рэальнай перспектывы:

У маленстве, не пазбаўленыя яшчэ першабытнага паэтычнага ўспрыняцця, мы шчыра здзіўляемся той простай ісціне, што шкло зроблена з пяску, i ўпарта шукаем у яго празрыстасці хаця б слабы напамін пра ранейшую яго структуру. Потым не здзіўляемся нават таму, што аконнае шкло, аказваецца, цячэ, няхай сабе i незаўважна для чалавека. Цячэ шкло, цякуць па ім кроплі дажджу, цячэ жыццё. Цячэ час, чалавек падрастае i бачыць, здараецца, прыгажосць толькі за шклом: за аконным шклом, пад музейным шклом, праз шкло акуляраў. Але чамусьці не заўсёды бачыць яе ў самім шкле i проста побач з сабой, у звыклых, паўсядзённых з'явах, рэчах...

Аднак хаця шкло ў найбольш шырокім значэнні выконвае ў паэзіі Г. Булыка функцыю універсальнага сімвала, знака, «Сінтэз» — кніга, якая аб'ядноўвае творы вельмі розныя i па тэматыцы, i па канкрэтнаму зместу, i па манеры выяўлення (таму характарыстыку кнігі немагчыма даць праз адзінкавы вобраз, хаця асноўную яе тэндэнцыю i эстэтычную задачу аўтаркі «цудоўнае шкло» адлюстроўвае).

Вершы гістарычныя, урбаністычныя, вершы пра навуку, пра фізічныя і хімічныя з'явы прыроды, пра рэчы i рэчывы, вершы пра мастацтва, пра каханне, падарожныя вершы, «вершы-ф'южн» — няпоўнае тэматычнае кола «Сінтэзу». Тэматычна зборнік свядома шматпланавы; не з'яўляецца ён цэласным i стылёва (звязана гэта з пошукамі, эксперыментамі аўтаркі ў галіне зместу i формы): вытрыманы, спакойны стыль гістарычных вершаў суседнічае з эмацыянальным пісьмом у вершах пра каханне, рацыянальна-выбуховы стыль вершаў пра навуку i агніста-цвёрды склад твораў накшталт «Гліны», «Ёду» мяжуе з наўмысна спрошчанай, раскавана-кідкай манерай выканання вершаў «Алегра», «Фрагмент турысцкай паездкі», «Універмаг», «Чаканне аўтобуса», «Курорт»; надзвычай цікавы стыль вершаў пра мастацтва з спробамі судакранання-стылізацыі паэтычнага твора пад канкрэтную манеру канкрэтнага мастака ў жывапісе...