Леанід Левановіч: Палыновы вецер

— Ты мне зубы не загаворвай. І лапшу на вушы не вешай. Аўхімка, пайшлі двору!

— Ну, ты ж чула. Мы яшчэ не ўсё абмеркавалі.

— Даражэнькая цётка Прося. Мы выпілі за Радзівіла Сіротку. За Радзівіла Рыбаньку. А за пана Каханку — не. Так што, ці далучайся да нас, ці…— рвшуча сказаў Грышка.

Баба Прося кульнулася за парог. Яе чакаў серыял.

Потым яна вывучала праграму тэлебачання, пераканалася, што “Падарожжа дылетанта” бывае ў суботу раніцай. Назаўтра Прося паднялася раней, выпаліла ў печы, напякла бліноў. Калі паснедалі зірнула на гадзіннік.

— Аўхімка, уключай целявізар. І зрабі мацней, каб і я ўсё чула.

Неўзабаве з гасцёўні пачулася: “Дзень добры, панове!” Прося начапіла акуляры і ўставілася на экран. Вядучы распавядаў пра нейкае старадаўняе мястэчка. Прося нават не чула пра яго ніколі, а паселішча мае надзвычай цікавую гісторыю. Тут некалі быў магутны і прыгожы замак.

— І адкульён усё ведае? І гаворыць так складна. Не саб'ецца, не заікнецца, — дзівілася Прося.

— Дык ён жа вучаны. І артыст адмысловы, — важна зазначыў Аўхім, узрадаваны, што Просю зацікавіла перадача.

Дні праз тры патэлефанавала старэйшая дачка: у пятніцу прыедуць у госці.

— От добра! А то мы даўно ўнукаў не бачылі,— узрадавалася Прося, але тут жа схамянулася: — Аўхімка, а як жа з перадачай? Яны спяць да дзесяці. Хай бы і яны паглядзелі. Трэба раней іх пабудзіць, каб у дзевяць паснедаць.

У наступную суботу ў прызначаны час дзед з бабаю, дачка з мужам, малыя Светка і Алежка сядзелі перад экранам.

— Дзень добоы, панове! — павітаўся вядучы.

— Алежка, мы з табой — панове, — хіхікнула Светка.

— Ціха. Дай паслухаць. — адмахнуўся ад сястры Алежка.

— Мама, а што значыць — дылетант? — не сядзелася малой гарэзніцы.

Мама разгублена зірнула на мужа Васю.

— Мусіць, гэта чалавек, які не спец у свайё справе. Не ведае, што і як рабіць. Адным словам, дзілетант.

— Тата, калі ён не спец.. Ну . не ведае, што і як рабіць, дык чаму яго пусцілі на экран? Чаму ён можа навучыць? — разважаў малы мысляр Алежка.

— Не скажыце, — запярэчыла Прося. — Еты Юрасёк усё чысценька ведае. Усё наскрозь. І дужа анцярэсна гаворыць

— Як на мой розум. Дык ён прыкідваецца дзілетантам. Ролю такую іграе. А сам, канешне, усё ведае. Кніжкі чытае. Рыхтуецца. Вось паслухайце,— важка, аўтарытэтна падсумаваў сямейны дыспут дзед Аўхім.

— Сёння я раскажу вам пра старадаўняе мястэчка Мажэйкава, — апавядаў вядучы.— Пэўна, усе ведаюць карціну Васняцова “Тры асілкі” Дык вось. На ёй меўся быць і чацвёрты асілак Мажэй. Але чалавек ён быў сціплы. Не любіў пазіраваць мастакам. Таму і не трапіў на карціну. Затое паселішча назвалі яго імем. А потым яно стала Вялікім Мажэйкавам.

— Помніш, Вася, мы разгадвалі крыжаванку? — спыталася Просіна дачка ў свайго мужа. — Там было пытанне пра аўтара гэтай карціны. Мы не адказалі. Цяпер будзем ведаць.

— Канечне. Я думаю. трэба купіць карту Беларусі. Павесім яе ў дзіцячым пакоі. Светка і Алежка будуць глядзець перадачу і адзначаць, дзе яны пабылі. А то мы ні храна не ведаем свой край, — адказаў муж Васіль.

Баба Прося цішком зірнула на Аўхіма. Стары, нібы змоўшчык, падміргнуў.

Цяпер яны дружна глядзяць тэлеперадачу “Падарожжа дылетанта” і не сварацца нават тады, калі трэба ісці на дрывотню і завіхацца там з ручною пілою “Дружба-2”. Дзякуй суседу Грышку за добрую падказку.

Падводны масаж, альбо Як дзед Аўхім у санаторыі “працэдурваўся”

Ці ведаеце вы, што такое падводны масаж? Не, пэўна, не ведаеце. Як не ведаў і мой герой. Слаўны ветэран працы Аўхім Іванавіч. Мусіць, ён так і пайшоў бы на той свет, не зведаўшы насалоды падводнага масажу, калі б не патрапіў у санаторый “Зялёны бор”.

А гісторыя вось якая. Ездзіць па санаторыях Аўхім не любіў. Зрэшты ,у яго ніхто і не пытаўся, ці хоча ён туды ехаць. Ці трэба нешта палячыць. За свае семдзесят ён засвоіў простыя ісціны: няма лепшай рэчы, чым з Просяй на печы, ды асбліва пасля лазні. Што найлепшая мікстура — дзве кроплі вады на сто грамаў першаку. А на закусь — кавалак сала з часнаком. Але з кожным годам усё мацней даймаў радыкуліт Часам сцісне паясніцу, нібы абцугамі, ні ўстаць, ні легчы. Яно й не дзіва: амаль сорак гадоў круціў Аўхім абаранак руля. Паслухаўся Просі, накрэмзаў заяву ў райсабес.

Неяк напрадвесні паведамілі: трэба хуценька збірацца ў санаторый, бо пуцёўка “гарашчая”. І вось дзед Аўхім з поліэтыленавай торбаю, у якой ручнік, прасціна, мыла, пляшка на тутэйшую мінеральную ваду, “малянкоўская” шклянка на фітачай, шоргаў пантофлямі па даўжэзным калідоры санаторыя. Крочыў таропка, каб паспець з адной працэдуры на другую. Спяшаліся ўсе. Мужыны і жанчыны ў спартыўных касцюмах, з гэткімі ж валізкамі, навыперадкі перлі на свае працэдуры. Нібы імкнуліся дагнаць гады маладыя.