Леанід Левановіч - Палыновы вецер

— Я падтрымліваю духоўнасць. Ну, і раўнавагу. Чатыры словы, як чатыры бакі свету. Як чатыры поры года. Чатыры вуглы хаты. Два “с”, два “д”. Выдатна! Усё тут сканцэнтравана, — важка зазначыла Ева, быццам толькі ад яе залежала прыняццё нацыянальнай ідэі.

— Ад імя народа. Ад імя ўсіх фінансістаў я вітаю гэтую ідэю, — з усмешкай сказала Ада. — І прапаную за яе выпіць. А то мне крыўдна. Усё стаіць на стале. Бульба адубела. Халоднае растае. Налівай, Андрэй. Дзеці зараз прыедуць.

— Дык ты хочаш, каб мы былі п’яныя да іхняга прыезду? — рагатнуў Пятро. — Але за нацыянальную ідэю варта падняць добрую чарку.

— Не п’яныя, а вясёлыя і шчаслівыя, — пачала Ада, але тут заліўся трэллю тэлефон. Яна зняла трубку і з радасцю паклікала Андрэя, бо пазнала басавіты голас Міхаіла Іосіфавіча.

Ёй вельмі карцела паслухаць, пра што будзе гаворка, але яна адчувала няёмкасць сітуацыі і неахвотна падалася да гасцей. Не стрымалася, каб не сказаць, хто тэлефануе, заінтрыгавала, маўляў, шмат залежыць ад гэтай размовы.

Калі Андрэй вярнуўся. усе зірнулі на яго вельмі ўважліва. Ада спыталася:

— Ну, што ён сказаў?

— Павіншаваў з Новым годам. Пажадаў, каб наступны год я сустракаў у якасці іхняга супрацоўніка.

— Дык гэта ж выдатна! — засвяцілася ад радасці Ада, цмокнула мужа ў шчаку. — Але год — гэта зашмат. Лепей паўгода. Яшчэ лепей — адзін квартал. Бо гэтыя тры месяцы доўжыліся для мяне як тры гады.

— А што гэта за чалавек? — пацікавіўся Пятро.

Андрэй сказаў, што званіў намеснік старшыні камітэта па экалогіі, што іхні камітэт праз нейкі час будзе называцца Міністэрствам прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя, будзе пашыраны...

Пятро і Ева неўзаметку пераглянуліся: на днях яны спрачаліся, Ева з крыўдай у голасе даводзіла, што былыя партыйныя босы захапілі ўсе ключавыя пасады ў выканкамах, хапаюць ільготныя крэдыты, дзеляць вакол Мінска зямлю пад катэджы, прыватызацыю пераўтварылі ў прыхватызацыю. Пятро напачатку пярэчыў, але жонка пераканала, што ўсё сапраўды так адбываецца. І вось яшчэ адзін доказ непатапляемасці партыйных функцыянераў.

— Калі пра нешта пачынаюць гаварыць, то яно і збываецца. Экалогія выходзіць на першы план. Я б дадаў сюды экалогію душы, — задуменна сказаў Пятро.

— Так, дарагі мой дружа. Я цалкам згодны з табой, — Андрэй пільна зірнуў на сябра, падняў бакал. — За Новы год! За новае жыццё!

Андрэй Сахута, былы сакратар абкама па ідэалогіі, а цяпер галоўны ляснічы радыяцыйнага прыбяседскага лясгаса, упершыню адчуў, што яму не хочацца вяртацца ў сталіцу.

На зыходзе была першая гадзіна новага, тысяча дзевяцьсот дзевяноста другога года.

І над роднай Бесяддзю павярнулася ноч на другі бок. Праз бухматыя хмары выбліснуў рудаваты ветах, у прагалінах замігцелі зоркі. Над сцішанаю заснежанаю прастораю, над вершалінамі старадрэвін імчаў пругкі марозлівы зюйд-ост — вецер з Чарнобыля. У яго калючым дыханні адчуваўся невынішчальны водар выпетралага, прамерзлага палыну.

Палыновы вецер не ведаў спакою і спачыну нават у навагоднюю ноч.

О вецер, вецер! Ты самы магутны на свеце! Ты здольны ўплішчыцца ў шчыліну, уварвацца ў прачыненую фортку. Ты можаш ахапіць палову акіяна і ўсё неба. Ты прыносіш дождж, снег і град. Ты зрываеш стрэхі, валіш электрамачты, выварочваеш з карэннем магутныя дубы, высозныя елкі, таўшчэзныя вольхі і асіны. Я ніколі не забуду відовішча, убачанае ў верасні 1962 года. Тады сын Твой, смерч, спляжыў паўтараста гектараў прыбяседскага лесу. Нібы жытнёвыя кулі ляжалі паваленыя дрэвы, малыя хвойкі Ты прыціснуў да зямлі, быццам пагладзіў даланёю, купкамі стаялі кручаныя-перакручаныя дрэвы, нібы Ты хапаў іх за чубы і хацеў скруціць перавясла.

О вецер, вецер! Ты — самы вольны і самы багаты, бо колькі людзей кідаюць табе словы, час і багацце!

Ты і сам. вецер, вялікі працаўнік. Спрадвеку носіш па моры-акіяне рыбацкія паруснікі, вайсковыя фрэгаты, флібусцьерскія брыганціны, надзімаеш касыя ветразі розных шхунаў і беласнежных прыгажуняў яхтаў. Без цябе, Вецер, Калумб не адкрыў бы Амерыку. Ты здаўна корміш чалавека хлебам, бо нястомна махаеш крыламі ветракоў, мелючы зерне. Табе па плячы выратаваць свет ад экалагічнай катастрофы, Ты можаш забяспечыць чалавецтва самай таннай электраэнергіяй.

О вецер, вецер! Я вітаю твой свежы подых! Радуюся, калі Ты ўздымаеш марскія хвалі, бо люблю даваць нырца, каб схапіць за пеністую грыву вірлівы вал салёнай вады. А як цешаць сэрца і вока блішчаста-зялёныя хвалі, якія Ты коціш па жытнёвым палетку. Любіш Ты, гарэзнік-вецер, задзіраць дзявочую спаднічку, лашчыць вабныя каленкі...