Міхась Андрасюк - Мясцовая гравітацыя

У той момант нешта зашавялiлася ў кустах. „Птушка?”— Кандуктар зiрнуў туды, i прыпынiўся. Невялiкi чорны ўзгорак нiколi тут раней не бачаны зараз выразна выдзяляўся з плоскасцi тратуара. Цiкаваць хапiлася загрудкi з пунктуальнасцю, яна мабыць i перамагла, i кандуктар мiж блёкаў не звярнуў. Ступiў яшчэ крок наперад i спынiўся канчаткова. Чорны лоб уздымаўся з тратуара, разгартаючы змрок хiсталiся магутныя рогi. Па левы бок непрыхiльны начны сквер, з правага маўклiвыя прамавугольнiкi паштовых будынкаў. А наўкол нi жывой душы. Самахiлу зрабiлася няёмка. Раз яшчэ зiрнуў у напрамку туяў. Рагаты лоб, як i раней, тырчаў на фоне шэрага тратуара. „Якi чорт? Жарты, цi як?” ён зняў з пляча службовую торбу, на выпадак нечаканай атакi.

Шчаслiва, ад цэнтральнага скрыжавання, заўзята нацiскаючы педалi, хтосьцi пхаўся на ровары. Мяркуючы па вiнтоўцы, што тырчала зза спiны, кандуктар рассакрэцiў ляснога вартаўніка Гудзейку. I не памыляўся.

— Ну што стаiш кiраўнiк, закапаўшыся. Качай брат, iначай без цябе паедуць азваўся хрыплы бас. Але, кандуктар не зварухнуўся.

— Нiхто нiкуды без мяне не паехаў i не паедзе ён не абдорваў залiшнiм сентыментам веквечна надзьмутага ляснiка i тут, мабыць i насуперак фактаў, захацелася адзначыць важнасць сваёй асобы. Там во, глянь паказаў у туi.

— Там, што? не зразумеў вартаўнік. Высаджваўся якраз з ровара.

— Ха, калi б я ведаў, што...

Ровар прызямлiўся тым часам на тратуары i пан Гудзейка, падмацаваўшы адвагу стволам вiнтоўкi, паставiў тры, па-партызанцку чуйныя крокi ў напрамку магiстрата. Сцiскаючы слiзкi прыклад, ён i не падумаў пра амунiцыю, што рэзультатам ранiшняй мiтуснi, асталася ў хаце. Дык хто б i думаў пра такiя дробязi, калi iстотныя справы наступаюць на спiну. Чалавечае жыццё у чым пераканаўся пан Гудзейка не раз, i не два разы складаюць аказii, наогул непаўторныя, праваронiш зручны момант, пiшы прапала. А тое-сёе адпусцiлi ж жылястыя далонi пана Гудзейкi, не вытрымалi. Вось, такiя хаця б вадзiцельскiя правы.... Вядома, агульны перападлiк атрымоўваўся зусiм прыстойны, была свая хата салiдныя, пушчанскiя сцены, была сям’я, дзецi сяк-так уладкованыя ў свеце, машына на панадворку таксама не з апошнiх.

Успамiн машыны i забiвае калючую iголку ў шырокiя грудзi пана Гудзейкi, асаблiва калi ўжо перакiнуўшы нагу паўз зялёную раму, даводзiцца нажымаць супроць ветру. Не заўсёды так было. У апошняе лета, вызвалiўшыся ад у нiякiх паперах непрысутнай бярэзiны, адзначалi той факт на светлай, утульнай паляне, зараз за Лiпiнамi. Дзень быў дужа святочны, майскi Мiкола ў календары, а пан Гудзейка таксама ж Мiкола, i гонар свой мае, i фiнансавыя магчымасцi за той гонар заступіцца. Словам зацягнулася. Да дому даехаў нармальна. Якое ж тут дзiва? Раз во, раскрыўшы дзверы, снапом вывальваўся ў траву? А ў той дзень не пашчэнсціла. Быццам i не выпадкова чакалi на панадворку.

Адвячоркам, прыхапiўшы дзве лiтровыя пляшкi “сталыпiна”, гайсануў на кватэру знаёмага камiсара: „Ратуй брат! Такая вось i такая бяда.” разгарнуў праблему на сукно, ды замацаваў яе “сталыпiным”. Камiсар крадком абмацаў шкляныя фiгуры, падняў трубку, набраў нумар. „Алё! У мяне на кватэры Гудзейка.” Больш нiчога ён i не сказаў. Слухаў. Затым, адлажыўшы трубку, развёў рукамi: „На жаль, нашы хлопцы тут нi пры чым. Тваю праблему ўзяла ў свае кiпцюры ваяводская. Ведаць не ведаю, але, на маю думку, была нейкая мо-о-цная заява. Ворагi ёсць?”

Ну i пытанне! Чалавек, у каго няма ворагаў, не чалавек проста, а сiрата круглая. Ды вось. Будзь разумны i здагадайся, хто якраз прыслужыўся. „Няма доказаў, няма вiнаватых” кажуць у судзе. А людзi кажуць помста куды ж смачнейшая, калi ахвяра ведае, хто паспяхова так аддзячыў за ранейшую крыўду. Мабыць i праўду кажуць людзi.

Праз тры месяцы вiноўнiк рассакрэцiўся сам. Спынiўся аднойчы пан Гудзейка ў кiёску на Сiвай Калёнii, не паспеў i каўкнуць пiва, як раздаецца за спiною: „Так роварам-роварам пан вартаўнік? Не на машыне? Ну ясна, дзеля ж здароўя ўсё. Зараз i прэзiдэнты спортам займаюцца, i мiнiстры, i другiя важныя.” Словы насцярожылi пана Гудзейку: А гэта што за ён? Ну, Груль з Юдзянкi, усё што зараз вядома. Чорт яго знае, мо некалi i пiсаўся асобеню якi небудзь штраф? Ды адно Грулю пісалася квітанцыя? Шмат такіх паперкаў запоўнілася цягам дзесяцігоддзя. Дзе лес, там i дэфраўданты, хто ў лесе не злодзей, той дома не гаспадар кажуць у народзе. Ды калi ж тое было? шукаў у памяцi. А два гады не вечнасць адыходзячы, далажыў асобень. Тут канчаткова раскрылiся вочы: „Так, безумоўна. Адкуль жа табе, вош кудлатая, ведаць пра дзвюхгадовы тэрмiн маiх вадзiцельскiх правоў? Газеты ж не пiсалi. Сарокi ж не галасiлi. Ды нiчога, сабачы сын, пападзеш у кiпцюры Гудзейку, во тады i спорт атрымаецца, во адгудзеш ты! Будзе аказiя на ровары даганю.”