Міхась Андрасюк - Мясцовая гравітацыя

Але ж коньмi пан Сенька нiколi не займаўся. Бо i на халеру зараз каму конь? Аформiць агарод за домiкам? Адзiн у мястэчку даволi. А пляшка калi ласка, для радасцi добрая, i для смутку.

Вось i прадаваў такiя пляшкi пан Сенька, запоўненыя ў падвале, мiж картопляў а скрынкамi буракоў, морквы, цыбулi. А ўсё сваё, не закiнеш тут хiмiяй.

Працоўны, рабацяшчы мясцовы народ. Такiм нараджаецца i ўсё.

Тады адвячоркам, або i апоўначы стукай у акно пана Сенькi. Адкрые.

— Зуброўка? ельцын? А можа петроў?

Вось чаму i запаўняецца бляшаная баначка спад гарбаты. Ад кожнай дваццаткi палова трапляе якраз туды. Другая адводзiцца на чарговую бутельку спiрту раяль. Час такi, рыначны. Хто не iнвесціруе, iдзе ў адстаўку.

Але пан Сенька больш закаханы ў першую дзесятку. Кахае яе асаблiвым чынам, пяшчотна. Гладзiць бронзавую паперу, разглядае падабiзну князя Мешка, а ў вачох стаiць улюбёнае аблiчча наймалодшага, Славiчка.

Зараз у Беластоку ён. I дай добры божа няхай там астаецца. Адно неўдалоты вяртаюцца ў мястэчка, закончыўшы адукацыю. I прыдуркi. Ну, яшчэ ўсялякія сваякі мясцовага чыноўнiцтва ім i ў складаны час прыдбаецца якi сэнсоўны занятак.

А Славiчка забяспечыць трэба ў кватэру дзве тысячы злоты квадратны метр.

Колькi ж тады разоў трэба збегаць да бляшанкi рукой узброенай у дзесятку, каб неабмежаваную пространь сцiснуць у квадратны метр падлогi?

А усё простае, калi чалавек ведае дзеля каго i чаго ён жыве.

Але вось зараз пана Сенькi няма ў жывых. Яшчэ ранiцой, як i штодзённа выйшоў на сходы, на вулiцу, накiраваўся ў краму. I звалiўся на тратуар. Залiшне клiкалi дапамогу.

— Але так зразу, з месца, здзiўляецца мiлiцыянер на пенсii Чарнейка. За нашым часам не здаралася такое.

I пачынаецца ўспамiнанне ўсiх, хто за апошнi час, i зусiм нечакана кульнуў на другi бок. Карагод адкрывае Яша, што памёр стоячы у аўтобусе, у натоўпе. Затым iдзе Францiк у красавiку не падняўся з ночы, так i нiхто не ведае чаму.

— Хiмiя i стрэс, кажа Андрэйка.

Далей прыводзяцца на памяць тыя, хто знiк па тэхнiчна цывiлiзацыйных прычынах. Антошка, што знойдзенай на агарорзе бліскучай цацкай ляснуў у ручку плуга, так ляснуў, аж бэбахi на электрычныя драты ўзляцелi. Затым стаіць у чарзе Мiшка ладным куском жалеза пацэлiла яго ў патылiцу незразумелая машына на фабрыцы. Ёсць яшчэ i Сяргей, якi ўпiсваецца ў першую, ды i ў другую катэгорыю. Ад iнфаркта памёр, а хвiлiну раней паспеў яшчэ засадзiць швайку проста ў сэрца святочна вялiкоднага кабанчыка. Так i звалiлiся смяротным дуэтам чалавек i паршук.

Пойдуць раніцой а полове дзевятай.

У хату пана Сенькi заходзiлi не раз, не два разы. Вось i ведаюць што там, i як.

На пачатак трэба ступiць у сенцы шмат якiя функцыi выпаўняюць яны калiдор, складзiк лiшнiх трантаў. Затым будзе кухня чвэрць яе запаўняе хлебная печ i да рэчы па iнерцыi, без канкрэтнай патрэбы зайшла сюды. Не аддзячыла нi адным буханкам хлеба, ды як жа iначай, калi зараз за плотам спажывецкая крама, што працуе з ранiцы да вечара, па будзённых i выхадных днях.

А наўкол печкi дубовы паркет. Так i спрачаюцца з сабою.

— А ты насенне мужыцкае, ты чаго тут?

-А калi б якая вайна, дык што, у крамiк за хлебам злётаеш? А баба замесiць у дзежцы, на бляху пакладзе i ад голаду не загiнуць нам.

Ёсць тады кухонная печ гарантам сытасцi ў злы час, да якога, як падказвае мястэчковы вопыт, добрыя днi адно гаманлiвая падрыхтоўка..

З кухнi адны дзверы выходзяць на маленькую спальню, другiя на гасцiнны пакой. Там якраз i ляжыць пан Сенька.

Можна было, вядома, зняць месца у спецыялiстаў, закiнуць туды нябожчыка на апошнюю ноч, а з ранiцы прыйшлi б смутныя хлопцы ў чорных пiнжаках, у белых рукавiцах, спраўна ўзялi б, што трэба ўзяць. Шмат хто зараз карыстаецца такiмi выгадамi, асаблiва жыхары шматпавярховых блёкаў. Не трэба потым сцiраць, прыбiраць, чысцiць паркет.

Але на прадмесцi ўсё iначай. З прадмесця адыходзяць у вечнасць пераступаючы свой парог i на спiне лепшых суседзяў.

Червеньскi Млечны шлях апоўначы разгартаецца белай хусткай. Колькi гадзiн i нябачна пералiецца ў светласць ранiцы.

Да свiтанку трэба было б здрамнуцца, адпачыць. А восьмай прыйдзе бацюшка.

Суседскi іх абавязак адправiць пана Сеньку ў апошнi шлях.