Міхась Андрасюк - Мясцовая гравітацыя

— Дзе рогі залатыя? — прадчуванне злога абліло Сакалюка халодным потам.

— Паслушна заяўляю — няма рогаў залатых, — самы старэйшы гарцэр падарваўся на ногі, выструніўся, прыкладаючы два пальцы да брыля шапкі глядзеў у вочы Сакалюку. Той не зразумеў.

— Што няма? Як няма?

— Паслушна заяўляю — дождж абмыў. Ліўны пайшоў такі, усё дашчэнту выпаласкаў. О, глядзіце, — адыходзячы ад службовай пазіцыі, гарцэр зноўку прысеў на кукішкі. — Тут можа дзе якая кропля і асталася.

Побач з гарцэрам упаў на калені і Сакалюк. І зараз чатыры далоні пабеглі ў траву. Абмацвалі яе, разгарталі, рвалі з карэннем. Авалодала Сакалюком адно адзінае жаданне, адна мроя — адшукаць у траве — хай сабе самую маленькую, хай сабе самую крывалапую залатую кропельку, ды перакаваць яе ў талерку з гарохавым супам. Але на пальцах аставалася адно красавіцкая сырасць.

— Няма? Вядома, што няма тут. І вядома дзе яно зараз ёсць, — выкрэсліваючы на каленях фантастычныя зігзакі, можа сабе, можа згуртаванай побач дружыне, а хучэй за ўсё магістрацкім вокнам кіраваў гэтыя словы Агафон Сакалюк. — Золата саскрэблі, краскай пакрасілі, і на табе дурны народ. Глядзі, цеш вока і каўкай сліну.

А за спіною моўчкі стаяла дружына. Чатыры дзесяткі вачей напружана ўзіраліся ў мітусню Сакалюковых пальцаў. Але пальцы вярталіся з нічым. І з кожным такім вяртаннем, з кожным беспаспяховым жэстам наводзіўся смутак на абліччы людзей. Іх галовы апускаліся ніжэй, за галавамі, складаючы крылы, ціхлі і ніякавелі харугвы і штандары.

Здагадваючыся ў агульным настроі, прадчуваючы няўхільнае падзенне баявога духа, Агафон Сакалюк узняўся на ногі. Рашучым жэстам адбіўся ад леташняй сухой травы, што прыліпла да нагавіц, сплюнуў.

— Мегафон. Давайце мегафон, — замітусіўся залішне, бо нейкая чуйная рука ўжо пад’язджала з тэхнікай. Прыхапіў інструмент, нацэліў у вокны магістрата. Думкі разляцеліся кожная ў свой бок, рассыпаліся бы спалоханыя птушкі. Стараўся згарнуць іх, вярнуць назад, пасадзіць на ранейшае месца.

Вельмі важнае ў такіх выпадках першае слова.

— Miałeś chamie złoty róg, — запамятанай ад школьных гадоў фразай прагрымеў мегафон.

— І дзе ён? І дзе ён? — дваццаткай горлаў адгукнулася дружына, а мегафон і на гэтае пытанне адразу даваў адказ:

— Няма. Прагулялі ўсё, прамантачылі, прапіз... — Месца было ўсё ж такі публічнае і апошняе слова ён спыніў у добры час.

— Прагулялі, прамантачылі, прапіздзілі, — дружына пайшла ў раней прыадкрытую фортачку. Пайшла лёгка, навобмацкі, імпульсіўна, дык і горлы не ўсе паспелі спыніцца, прагучалі з першай па апошнюю літару.

Настрой уздымаўся. Узняліся голавы і харугвы, узнялася і рука Агафона Сакалюка. Левая ўсё яшчэ заціскала прыткнёны да вуснаў мегафон, а правая — напружаная, звязаная ў магутны кулак, быццам ствол процітанкавай арматы пацягнулася на магістрацкія вокны.

— Браты, панове, таварышы! Даволі! — з узлётам харугваў мегафон набіраў новую моц.

— Даволі, — згодна падтакнула дваццацігалоссе.

— Ура! Ура! Ура! — падбадзёраны калектыўнай магутнасцю сваіх шарэнгаў, Агафон Сакалюк прагрымеў трыма сальвамі і ў гонар кожнаму “ура” паставіў адзін крок у напрамку магістрата. Але зараз водгук зза спіны атрымаўся не зусім камплектны. Па праўдзе не больш за тры, чатыры галасы далі чаканы адказ. І чацвёрты крок Сакалюк не паставіў. Спыніўся, павярнуўся тварам да дружыны. Усе дваццаць фігур застылі на ранейшых пазіцыях.

Назіраючы тыя фігуры, ён пачаў здагадвацца — ніякая рэвалюцыя тут ні сёння, ні заўтра не атрымаецца. Але здагадка не была новая. Раз або два намагаўся падарваць, скалыхнуць гэты прыімшлы камень? Дзесяткі раз. Зрабілася Сакалюку і крыўдна, і дурна. Як зажды, калі аддае сябе чалавек поўнасцю вышэйшым мэтам, агульным справам, змаганню за лепшае заўтра другіх, а ў замен атрымоўвае пякучую фігу. Усё-такі кожную пазіцыю, кожнае поле бою адступаць трэба з гонарам і з горда ўзнятай галавой. Гэта абнадзейвае на будучыню. І галава Сакалюка ўзнялася вышэй.

— Мы яшчэ вернемся сюды, — пагрозлівым жэстам вышэй галавы ўзляцеў магутны кулак.

— Мы яшчэ вернемся сюды, — згодным строем пашыбавалі ў магістрацкія вокны і апошнія кулакі.

А вокны глядзелі гэтую дэманстрацыю халоднымі мёртвымі зрэнкамі. Ні жывой душы не было ўжо ў магістраце. Усе чыноўнікі пайшлі да дому.

Агафон Сакалюк адступіў крок назад, павярнуўся спіной да магістрацкай сцяны і таксама пайшоў. Следам ступіла і дружына. Перакінуўшы за плячо каляровыя харугвы, яны ішлі ў маленькі рэстаранчык, дзе за лепшым часам згуртуюцца ўсе жыхары нашай планеты чорныя, белыя i жоўтыя, каталiкi, праваслаўныя i мусульмане.