Лідзія Арабей - Пошукі кахання - Аповесці, апавяданні

Рэдактар яшчэ нешта гаварыў, а яна ўжо не чула — што.

— Прабачце, калі ласка,— сказала ціха.— На мяне сённяшнія могілкі зрабілі такое ўражанне...

— Так, так,— скоранька згадзіўся рэдактар,— я гэта бачу, я таму і пайшоў з вамі... Вы, мусіць, вельмі любілі Віктара Паўлавіча. Ён і праўда быў харошы чалавек...

Тані раптам зрабілася сорамна, што ў гэтую хвіліну яна акурат не думала пра Віктара Паўлавіча, але тут жа ўспомніла і яго, успомніла, як галасіла яго дачка над труною, а ён ляжаў — спакойны, безудзельны, абыякавы да яе плачу.

— Ага, Віктар Паўлавіч,— сказала яна.— Мне яго вельмі шкода.

Рэдактар ішоў, гледзячы сабе пад ногі. На тратуары ад дажджу расплылася лужына, ён прапусціў Таню наперад, каб яна абышла яе па вузкай сухой палосцы каля самага будынка, прапускаючы наперад, лёгка дакрануўся да яе локця. Цераз плашч адчула Таня дотык яго цвёрдых пальцаў. Калі зноў пайшлі поплеч па сухім тратуары, рэдактар сказаў:

— Мне таксама шкода Віктара Паўлавіча... Гэта страта для ўсёй рэдакцыі.

Болын ні пра што не гаварылі, нібы вычарпалі ўсё, што маглі сказаць адно аднаму, дыстанцыя, якая на нейкі міг нібы скарацілася, набліжаючы іх як чалавека да чалавека, раптам зноў пачала расці, аддаляючы іх адно ад аднаго, ставячы кожнага на сваё месца.

— Дзякуй вам, што вы мяне праводзілі,— сказала Таня.— Я ўжо дома, вось тут я жыву,— паказала яна на аблуплены шэры пяціпавярховы дом з блокаў, нараджэння тых гадоў, калі не так будавалі, як ляпілі дамы, бо трэба было рассяліць баракі, цесныя камунальныя кватэры, калі кожны новы дом, нават вось такі нягеглы, з нізкімі столямі, з кепскай планіроўкай даваў людзям шчасце.

Рэдактар падаў ёй руку. Яна была цвёрдая і халодная.

— Не гаруйце... Мёртвых слязьмі не паднімеш, а жывым трэба жыць. Ісціна не новая, банальная, але часам і без банальнага не абысціся.

— Так, так,— згаджалася Таня.— Дзякуй вам.

Ёй хацелася ўжо скарэй развітацца, скарэй пайсці, застацца са сваім смуткам, каб ніхто не перашкаджаў думаць пра тое, як жыць далей, сённяшні дзень быў нібы пераломны і ў яе лёсе, пасля сённяшняга дня нешта павінна змяніцца, не можа застацца ўсё, як і было.

Гэтым разам яна спаткала яго выпадкова — не шукала, не чакала сустрэчы, выйшла з рэдакцыі і, як заўсёды, у тэмпе, пакіравалася да прыпынку тралейбуса. Стаяў ужо чэрвень, цвілі таполі, і белы пух лётаў па горадзе, ласкотна садзіўся на твар, на бровы, на вейкі, яго надзімала пад сцены будынкаў, на ўзбочыны тратуара, як снегам асядаў на клумбах, на свежаскошанай траве газонаў. Пасля душнага пакоя рэдакцыі Таню агарнула цеплыня летняга надвячорка, пах пылу і бензіну ўладна перабіваўся водарам скошанай травы. Людзей у горадзе паменшала — скончыліся заняткі ў інстытутах, тэхнікумах, і студэнты выехалі на канікулы, у будаўнічыя атрады, надышла пара адпачынкаў, і шмат гараджан пакіравалася за горад, на поўдзень. Павальнела ў магазінах, у транспарце, здаецца, у горадзе цяпер толькі і адпачываць, чаго рвацца ў Крым, на Каўказ, у тую спёку, у шматлюддзе — бо цяпер жа ўсе, з усяго Савецкага Саюза — туды. I ўсё ж Тані вельмі хацелася туды — надта вабіла мора, паплюхацца ў яго тугіх салёных хвалях, паляжаць на гарачых, абкатаных прыбоем камянях, пакрыць цела загарам, бо дасюль не скідае панчохі, саромеецца агаліць белыя, як смятана, ногі.

Да мора хацела з Сашам, ды яна і не паехала б без Сашы, не толькі таму, што не магла аднаго пакінуць у горадзе, хацелася радасці не толькі сабе, а і сыну, і, можа, найбольш сыну. Другія бацькі цяпер сваіх дзетак гадоў з трох да мора возяць, а яна дасюль ні разу не звазіла, кепская матка. Але пра мора можна было толькі марыць — не па зубах.

Яна ішла скора, задумаўшыся, бачачы перад сабою шырокі марскі абсяг і белы, як пялёстак магноліі, ветразь на яго сіняй роўнядзі, залаты круг сонца ў сінім небе, аблітыя ім пальмы, кіпарысы, густы цень пад імі, у якім так свежа і лёгка дыхаецца. Яна так задумалася, што не адразу пачула, як яе гукнулі. Увогуле яна пачула сваё імя, але не падумала, што клічуць яе, цяпер так шмат развялося Тань. Але імя яе паўтарылі, паўтарылі зусім блізка, за спіною, і яна азірнулася. I ўбачыла яго. Ён ішоў, можа, які крок за ёю, можа, даўно ўжо ішоў, а яна не заўважала. Ён быў зусім белы, зусім сівы, і не існавала ўжо кантрасту паміж яго сівізною і тварам, ужо не выглядаў ён маладжавым пры сівых валасах. Вочы яго запалі, пазіралі, як з глыбокага калодзежа, застылым шэрым холадам. На ім быў чорны касцюм, шэрая кашуля без гальштука, у руцэ — партфель.