Михась Южик - Перакулены час

– Лепш бы ты ўжо і напраўду любоўныя варункі апісваў. Адно б чытачоў прыдбаў.

– Мне такія чытачы не патрэбны, у каго ўсялякая пошласць у галаве! Для такіх хай расейскія пісакі стараюцца. Балазе не адбіцца ад іх – усе пераходы кніжнымі латкамі застаўляны.

Пасля гэтых слоў Яўген ажно зардзеўся ад гонару. Галі так і захацелася яго ўкалоць.

– Скажыце на міласць, якая пава! Ды гэтак ты зусім без чытачоў застанешся, галадаць будзеш… Зразумей жа мяне, Жэнь, – нечытэльныя твае творы. Гэта Вальтэр, здаецца, яшчэ казаў – добра ўсё, акрамя нуды. Кнігі ж пішуцца, каб не ў бібліятэках пыліцца, а каб іх чыталі-зачытвалі. Каб разганяць маркоту і сум.

– Сказаў бы я табе пару ласкавых, ды выхаванне не дазваляе, – дарэшты ўзлаваўся на натурыстую жонку Яўген. – Што ты зноў завяла катрынку! Я ж тлумачу: забаўляльнага дзярма ў кнігарнях – хоць заваліся. Чаго ты мне душу ад’ядаеш, пытаюся?!

– А ты пераступі цераз свой пісьменніцкі гонар, паглядзі на жыццё цвяроза. Недатыка! Слова яму не скажы… Прывык толькі пахвальбу слухаць. А як ты надоечы Васіля абразіў, як яго вершы ганіў?! Забыўся? Пагардліва, гэтак звысоку паляпаў па плячы…

– І правільна зрабіў! – узгарэўся новай тэмай муж. – Так гэтаму бэйбусу і трэба… А то развялося пісакаў! Зараз кожны, хто дзве страфы накрэмзае, паэтам сябе лічыць… Трасца ім у бок!

– Ды як ты можаш, Жэня! – непадробна абурылася Галя. – Чалавек прыйшоў да цябе па шчырасці, даверліва, можна сказаць – першую спробу пяра прадставіць. Паказаць сваё запаветнае, душу раскрыць… Хіба сам такім не быў, хіба не помніш, як гэта цяжка?

– А я гавару – правільна зрабіў і яшчэ зраблю, калі са сваёй пісанінай падлезе! Пісьменнік! Ведаеш, колькі такіх у мяне пісьменнікаў у рэдакцыі бывае на дні? Дзесяткамі! Калі б з кожным цацкацца-цырымоніцца, то мне прамая дарога ў вар’ятню. Хай спярша памучацца, як я, пяць гадоў на філфаку, затым у “раёнцы” задрыпанай пашчыруюць, зразумеюць, што такое прафесійная літаратура. Я ж, калі падбяру пяць нот на акардэоне, не імчуся адразу ў філармонію з крыкам: “Стаўце, грайце мяне!”

– Гэта ж брат твой, Жэнь! І ў яго відавочны талент. Ну, прынамсі літаратурныя здольнасці…

– Брат! Аболтус ён і абармот – вось усе яго здольнасці. Жаніцца яму пара ды кватэру аслабаняць! А то жыве, як пан. Прыйшоў, калі захоча, – і шусь у халадзільнік. Пасля яго – што Мамай прайшоўся. У доме прыбраць, у краму схадзіць ці ў гараж па саленні – тут не! Тут мы вершыкі строчым або за дзеўкамі прыстрэльваем. “Талент”! Ты пры мне гэтае слова не вымаўляй. Дзе ён зараз, ты мне скажы, гэты “талент”? Маўчыш? А я ведаю – на гулянцы чарговай! Чакай, яшчэ прыпрэцца лыка не вяжучы.

– Не ўсе ж такія, як ты, правільныя, не ўсе ж узнёсла-элітарныя пісьменнікі…

– Слухай, што ты заядаешся ўвесь вечар? Зараз нагну ды адхвастаю па задніцы, – сярдзіта, але з гумарам папярэдзіў сваявольную жонку Яўген.

Варта зазначыць, ён моцна кахаў Галю і ніколі не тое што не паднімаў на яе руку, а і ў думках падобнага не трымаў. Іншая справа – дапячы яе языкатасцю. Але тут, як ужо бачна, жонка была не зломак.

– А паспрабуй. – Галя гарэзна штурхнула яго ў плячо. – А то апошнім часам глядзіш на мяне, што на мэблю.

– Ух, дагуляешся. – Яўген схапіў яе за руку, пацягнуў на сябе. Паспрабаваў залучыць у абдымкі.

Галя вырвалася і з хіхіканнем ускочыла з канапы. Тады грузнаваты Яўген усчаў ганяцца за ёй па пакоі, злавіў, незважаючы на моцнае супраціўленне, ускінуў на плячо і стаў жартам пляскаць далонню па тугіх ягадзіцах. Ад гэткай гульні абое хутка прыйшлі ў вядомае ўзрушэнне. Не апускаючы жонку, якая ўтрапёна малаціла яго па спіне кулачкамі, малады муж запёр дзверы на зашчапку, рушыў да канапы і абваліўся на пасцель разам з ношай. Пачалася вясёлая валтузня. Тым і закончылася гарачая калялітаратурная спрэчка.

8

У гэты ж час, а дакладней, паралельна апісанай гутарцы, адбывалася размова ў суседнім пакоі. Там перад сном гаманілі Сяргей Уладзіміравіч і Людміла Пятроўна Сурмачы.

Бацька Васіля, шчуплы чарнявы дзядзька, шамацеў пад таршэрам газетамі, разваліўшыся ў старэнькім крэсле. Ён быў у вынашаным трыко, вахлакаватай майцы і басанож. Маці, паўнаватая светлавалосая кабета, завіхалася ля процілеглай сцяны гэтага несамавітага пакойчыка – прасавала на століку бялізну пры святле бра.

Для лепшага разумення іхняй гутаркі скажам, што абое былі шараговымі інжынерамі аднаго буйнога прадпрыемства, абоім было крыху за пяцьдзесят, абое былі не так даўно няшчадна абрабаваны гайдараўскай грашовай рэформай і, зразумела, абое былі не задаволены сваім жыццём і рэчаіснасцю ўвогуле.