Михась Южик - Лесвіца

— Як ты тут аказаўся? — крануўшы Багатку за плячо, палез абдымацца Чусевіч. — Ты ж на Маркса, здаецца, жыў? Дарэчы, званіў табе туды год таму, сказалі, што пераехаў.

— Пераехаў, — неахвотна пацвердзіў Павел Алегавіч; яму зусім не хацелася атрымаць у суседзі такога неспакойнага таварыша, і таму ён паспяшаўся скіраваць размову ўласна на Мішкаў лёс: — А ты сам як тут апынуўся?

Мішка паморшчыўся, падцягнуў спартыўныя штаны, заправіў у іх сваю прасцецкую кашулю.

— Гэх, — махнуў ён рукой, — доўга распавядаць, дый непрыемна. Карацей кажучы, не пашанцавала мне, Пашок. Жонка ўляпалася, а мне разграбай. Ні кватэры цяпер, ні машыны. Ат! — Ён апусціў галаву.

— Як жа гэта? — здзівіўся Багатка. — Ты ж на Багдановіча жыў, так?

— Гэта раней, — паправіў яго Чусевіч, — а потым пяць гадоў, як ажаніўся з Нэлкай, у яе жылі, а кватэру маю на Багдановіча здавалі... Закурыш? — Мішка дастаў з задняй кішэні штаноў пакамечаны пачак «Прымы».

Паўлу Алегавічу няёмка было сказаць: «У мяне свае», — бо тады б давялося дастаць «Гродна» і тым падкрэсліць, што ён курыць лепшыя цыгарэты. Таму запусціў пальцы ў працягнуты Мішкам пачак.

Падкурылі.

Цяпер Багатка ўспомніў, як пры апошняй сустрэчы Мішка хваліўся, што яго новая жонка — дырэктарка прамтаварнай крамы, што перасяліўся ён да яе, а сваю кватэру здае. Так. І яшчэ сам ён быццам бы экспедытарам тады працаваў.

— Так вось, браце, жыццё муціць. Уляпалася Нэлка. Колькі грошай на адвакатаў пайшло, — уздыхнуў Чусевіч. — Усё марна. А тут яшчэ бандыты нае­хали.. Словам, давялося кватэру з машынай прадаць, а самому ў бягі падацца. Мяне ж у Мінску шэсць гадоў не было.

— Ну?

— Вось табе і «ну». Мінулым летам толькі прыехаў. На Далёкім Усходзе быў, калыміў. Потым і ў Архангельску, і ў Барнауле пажыў. Цяперака пакуль тут. Ды, відаць, ненадоўга.

Мішка ўдвая хутчэй за Паўла Алегавіча дапаліў сваю цыгарэту. Шпурнуў на асфальт.

Дзядок, што сядзеў на лавачцы пры пад’ездзе, убачыў гэта, сярдзіта пахітаў галавой на тонкай маршчыністай шыі, але заўвагу зрабіць не наважыўся.

— Дык а жонка дзе? — спытаўся някемлівы Багатка.

— Дзе, дзе — у Карагандзе! — раптам успыхнуў Чусевіч і тут жа спахапіўся: — Выбачай, Паш, нервы. ох, нервы мае. — І, наблізіўшы твар, шапнуў: — У турме яна, дзе ж яшчэ. Толькі — тсс, ладна?

— А цяпер ты дзе? — працягваў дапытвацца Багатка, па сутнасці з адной толькі мэтай: каб Чусевіч сам яго не спытаў — пра сям’ю, дзяцей і падобнае. Няма чым хваліцца. Не хацелася і душою крывіць.

— Ат, прыткнуўся тут у адной, — гаманіў Мішка. — Харошая, дарэчы, жанчына. На фабрыцы майстрам працуе. І мяне хацела ўладкаваць, ды не магу я. не па мне такія работы. Вось яшчэ месяцок пакантуюся — і ў Маскву, на будоўлю, да восені.

— А потым — назад?

— Назад ці яшчэ куды. Там пабачым.

«Вось зараз бы і развітацца,» — толькі мільганула ў Багаткі гэтая думка, як твар Чусевіча ажывіўся.

— Слухай, — лёгенька піхнуў ён Паўла Алегавіча ў грудзі. — А ты пра Жыгоцкага нічога не чуў?

Ад гэтых слоў няшчаснага Багатку ледзь не падкінула на месцы. «Што ж адказаць? — ліхаманкава шукаў выйсце ягоны розум. — І што ж ён такое ведае?»

— Жыгоцкага. — замямліў Павел Алегавіч, марудзячы час.

— Ну кінь ты прыдурвацца! — расплыўся ва ўхмылцы Мішка. — Пецьку Жыгоцкага ён не ведае, з якім у адным пакоі жылі!

— Ды ведаю я, чаму. — апусціў вочы Багатка; ён ужо рыхтаваўся да горшага. — У бізнесе ён, здаецца, цяпер.

— «У бізнесе», — перадражніў яго Чусевіч. — Тыя, што на латках ішачаць, таксама ў бізнесе! Ну ты, брат, параўнаў дуб з вольхаю.

— Ну ведаю я, хто ён і што, — неахвотна працадзіў Багатка.

— А ведаеш, што ў яго ў сям’і адбылося?

Павел Алегавіч стрэльнуў у Чусевіча позіркам. І тут яго апанавала нечаканае і нерэальнае жаданне кінуцца на Мішку, ухапіць аберуч за горла, сціснуць, душыць — так, каб больш ніводнага слова не вылецела з гэтага балбатлівага рота, каб ніхто не пачуў Багаткаву ганебную тайну.

— А што ў яго такое? — ледзь чутна выціснуў з сябе Алегавіч.

— Ха! — узрадаваўся Мішаня. — Толькі ўмова — паміж намі хлопчыкамі, лады?

— Ды годзе табе валынку цягнуць. — Нервы Паўла Алегавіча гатовы былі парвацца.

— Ведаеш, што ад яго год таму жонка сышла? — прыжмурыўся Чусевіч.

— Нешта такое чуў. — (Яшчэ б не чуў пра гэта Багатка! Як бы тады яго дачка да Жыгоцкага пераехала.)

— Дык вось, ходзіць пагудка, што гэта з-за сынка іх малодшага, якога Жыгоцкі з дому выставіў.

«Ну, дзякаваць Богу, мусіць, не ведае!» — азарыла Багатку надзея.