Сяргей Дубавец - Д’ябал запрэжаны ў плуг

- Чалавеку заўжды цікавей выглядаць да сябе падобных сярод да сябе падобных, - разважае Есіп. - Калі не выглядае або завешвае фэйсбук коцікамі, лічы, што паставіў на сабе крыж. А трэба неяк красавацца самому і атрымліваць задавальненне ад красавання іншых, бо такімі стварыла нас прырода.

Імбрык ужо ведае, што ён жартуе. Дакладней, іранізуе. Прычым гэта іронія з яго, з Імбрыка.

У адрозненне ад сямейных калег-аднагодкаў, якія любяць разважаць і ахвотна абмяркоўваюць свае пенсіі і будучую старасць, Есіп бунтуецца супраць уласных гадоў і, маючы ўнукаў, раздражняецца, калі яго называюць дзедам. Вядома, ён імкнецца хаваць сваё раздражненне, але ўдаецца яму гэта дрэнна, калі ён кажа, напрыклад, што «дзед той, які з барадой сядзіць на пяньку і прамаўляе глупствы, а ў мяне ні барады, ні пянька, ні глупстваў».

- Акурат нядаўна мы ездзілі на поўдзень Чэхіі глядзець стары замак, - кажа Есіп. - Тут зрэдку бываюць такія калектыўныя выезды. А гэтым разам да нас далучыліся Гена Мацур і Слава Ракіцкі з Менску. Усе запяцьдзясятнікі, пярэстаркі, як ты кажаш. І зайшла гаворка пра ўзрост, пра тое, што сёння ў жыцці чалавека з’явіўся новы перыяд, якому пакуль няма назвы. З’ява ёсць, гэта ўсе прызнаюць, а наймення няма. Маленства, юнацтва, маладосць, сталасць, старасць. Гэты стэрэатыпны шэраг складаўся вякамі, таму шмат хто пачуваецца разгубленым - чаму ўсё гэтак змянілася менавіта на нашым пакаленні. «Мама, што рабіць?! Мне пяцьдзясят. А я такі самы твой хлопчык, якім быў заўсёды, здаецца, толькі ўчора школу скончыў, універ. І ў нашым аддзеле ўсе такія ж - хуліганы і каб паржаць. А тут бац! Пяцьдзясят. Ма-ма!», - працытаваў Есіп нешта, мабыць, фэйсбучнае і працягваў. - Раней, яшчэ за нашымі бацькамі, старасць пачыналася дзесьці пасля 45-ці. А сёння яна рэальна пачынаецца хіба што пасля 70-ці. Ну вазьмі тых Ракіцкага з Мацурам, я іх ведаю трыццаць гадоў, і нішто ў іх не змянілася, такія самыя «хуліганы і каб паржаць». Дык вось. Невядома адкуль узніклі гэтыя дадатковыя 25 гадоў, якім традыцыйнай назвы няма. Ужо нібыта і не сталасць, бо колькі ж можна, але, паводле ўсіх прыкметаў, яшчэ і не старасць. Здаецца, Барыс Акунін назваў гэты час «дэсертам жыцця». Але гэта паэзія. Ёсць і яшчэ нейкія прыдумкі назвы як бы больш празаічныя. «Шматгадовікі», напрыклад. Ці «безузроставікі». Але наўрад ці яны прыжывуцца паміж сталасцю і старасцю. Не той алгарытм. Вось як цябе агукаюць на вуліцы ў Менску?

- Малады чалавек. Мужчына, - сказаў Імбрык.

- Мяне таксама. І, па вялікім рахунку, уся розніца паміж намі ў тым, што табе больш падабаецца «мужчына», а мяне цешыць «малады чала­век», быццам нічога і не змянілася, - сказаў Есіп. - Хоць гэта можа быць і вельмі вялікая розніца, - ён зрабіў паўзу. - Я ў пошуку. Што зробіш, гэта жыццё. А які табе дзед - у пошуку?.. Дзед - калі ўжо ўсё знайшоў і спыніўся. Устаў на прыкол. Прысеў на пянёк.

Сонца стаяла ў зеніце, абеднікі змянялі абеднікаў - кожны паводле свайго гарманаграму, АМ памянялася на РМ. Імбрык ужо зразумеў, што «інструктаж» Есіпа не мае нічога агульнага з урокамі пажарнай бяспекі ці перадачаю навыкаў журналісцкага майстэрства. Час, які яны бавілі на тэрасе, быў насамрэч напоўнены не самым прыемным станам, чаканнем. Чаго? - Імбрыку было няўцямна, дый не так і важна. Ён разумеў, што мусіць прамінуць гэты дзень, і адразу ўсё стане па-іншаму. А «пакуль» непазбежна скончыцца. Магчыма, яны чакалі нейкага сігналу, які мусіць падаць ім дырэктар? Напрыклад, калі недзе ў аддзелах дааформяцца паперы пра залічэнне Імбрыка на працу ці нейкае начальства прыме нейкае рашэнне? А можа, крыху пабойваўся Імбрык, сігнал мусіць сыходзіць ад яго самога, калі ён да нечага саспее, нешта скажа і ўсе зразумеюць, што ён да чагосьці ўжо гатовы? І гэта прагучыць як пароль, з якім яго пусцяць на касмічную станцыю і прызнаюць за свайго астранаўты? У гэтым варыянце была поўная невядомасць, і таму ён крыху палохаў. Так бывае, калі звяртаешся па падказку да ўласнай інтуіцыі, а яна маўчыць. Адно было зразумела, што сігналу не мусіла быць ад Есіпа, які ўсяго толькі запаўняў час чакання сваімі неабавязковымі размовамі.

- А Кафка вялікі? - спытаўся Імбрык.

- Напісаў няшмат, па жыцці дзівачыў, кніжкі не тоўстыя і сам як жэрдка. - усміхнуўся Есіп. - Ну каму ён вялікі? Немцам? Аўстрыякам? Чэхам? Габрэям? І ў чым, скажы мне, ягоная веліч? Ён важкі аргумент для турбізнесу, напэўна ж прыносіць вялікія грошы. Паўсюль, дзе ты ні пойдзеш у Празе, абавязкова сустрэнеш ягоны твар у самых розных стылізацыях. Помнікі, музеі, нават скульптура Кафкі, які сікае ў розныя бакі, ёсць. Кафка лепш надаецца да Глёбусавай кваліфікацыі беларускіх паэтаў: Купала вялікі, а Багдановіч любімы. Лічы, што Кафка - гэта пражскі Багдановіч, любімы.