Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Пэўна, яе ворагі беларушчыны забілі? -- дапусціў маладзён і нервова скамечыў кепі.

-- За палітычныя перакананні і любоў да роднага слова? -- яго прыяцель калупаў пляцоўку насцяком чаравіка на тонкай падэшве.

Але на іх амаль не зважалі. Пэўна, раптоўная трагедыя выклікала ў хлопцаў часовае скажэнне розуму. Яны шэптам згадвалі пра нейкія манекены з французскай крамы, пра нейкі газагенератар вытворчасці BMW і яшчэ чамусьці абмяркоўвалі прагноз надвор’я на сённяшнюю раніцу.

“Студэбекер” ужо стаяў каля пад’езда. Перавыхаваныя хаблы са спачуваннем правялі позіркам труну, што знікла ў антрацытавай цемры кодаба. Лабановіч сеў за руль. Грузавік паволі, як і належыць катафалку, пакаціў у бок Падола.

Да сустрэчы на Пабернардынскіх могілках заставалася менш за гадзіну.

31.

На досвітку Пабернардынскія могілкі зацягнуў туман, і змрочны краявід набыў нечаканае падабенства з акварэлямі Бялыніцкага-Бірулі. Браніраваны “Пакард”, які нахабна сунуўся галоўнай алеяй старасвецкіх могілак, брутальна парушаў крохкую гармонію жыцця і смерці. Сімпатычная смагардавая жабка спрытна скочыла ў каляіну і спалохана сцішылася. Пругкае шырокае кола бязлітасна чвякнула. Легкавік спыніўся на ўзгорку, непадалёк ад гатычнай капліцы-пахавальні. Кіроўца з жалезнымі зубамі выбраўся з-за руля і з цікаўнай усмешкай паглядзеў на расціснутае ў каляіне бяскрыўднае земнаводнае.

-- Ці не такі і кожнай жабы лёс, што пнецца на хаду кульнуць савецкі воз?! -- падбадзёрыў кіроўцу таварыш з нездароўчым гепатытным тварам.

Апошнім з машыны выбраўся таварыш Пранік. Ён адкінуў мнішскі капюшон, паставіў на капот рацыю і замацаваў чараціну антэны:

-- Першы, першы... Дакладай аператыўную абстаноўку.

-- Знаходжуся ў гняздзе з супрацьтанкавай рушніцай і тузінам гранатаў, -- пачулася з навушнікаў бадзёрае, -- чакаю загадаў партыі і ўраду.

-- Добра. Другі, што ў цябе там?

-- Сяджу ў схованцы паміж капцамі, надзейна замаскаваўся пахавальнымі вяночкамі. Узброены мінамётам, магу накрыць, мо, палову могілак.

Трэці, чацверты і ўсе астатнія таксама не спалі ў шапку. Таварыш Пранік крыху павесялеў -- наяўныя сектары і зоны абстрэлу дазвалялі знішчыць усё жывое на могілках ці не за хвіліну

-- Слухайце ўсе, дарагія таварышы. Як толькі празрэнныя янкі перададуць нам нашага амерыканскага таварыша Джона Сміта-Весона, па маёй камандзе бязлітасна расстрэліваем ворагаў калгаснага сялянства, рабочага класа і працоўнай інтэлігенцыі!

-- А калі тыя янкі ўсё ж не прывязуць нам таварыша-камінтэрнаўца? -- асцярожна пацікавіўся таварыш Баян.

-- Ім няма куды падзецца. Нашая дальняя бамбардыровачная авіяцыя ўжо прагравае рухавікі на мінскім аэрадроме, -- запэўніў таварыш Пранік, -- аднаго фугаса дастаткова, каб разнесці іх беларускую буржуазную фабрыку ў друз!

Туман паціху сплываў у нізіну, і ў перспектыве алейкі за хмызамі намаляваўся нерухомы “Студэбекер” з надпісам JANKI на тэнтаваным кодабе. За лабавым шклом не было відаць нікога, абедзве дзвёркі заставаліся адчыненымі. І гэта крыху насцярожыла чакістых.

-- Таварыш Пранік, а таварыш Пранік! Мне вось цікава, а ці можа быць камуністаму страшна на могілках? -- недарэчна пацікавіўся кіроўца з жалезнымі зубамі.

-- Загадваю дажыць да світанку! -- пачулася ў адказ.

Чакістыя рушылі да “Студэбекера”, прайшлі скрозь зарасці і спыніліся. Карціна, што адкрылася ім, абсалютна не стасавалася з афіцыйным пратаколам перадачы палоннага: каля разрытай магілы на гурбе свежай зямлі паблісквала палісандравым вечкам шляхотная ампірная труна. Вакол яе ў нязручных паставах, нібы статуі ў алтары езуіцкага касцёла Францішка-Ксаверыя, застылі Янка Лабановіч, Іван Брыль, Янкель Фінберг і Аянька Кільмандовіч. А вось амерыканскага камінтэрнаўца таварыша Сміта-Весона з імі чамусьці не было.

-- А чаго яны на сустрэчу труну прыцягнулі? -- азадачыўся таварыш Баян.

-- Можа, для нас? -- удакладніў кіроўца.

-- Марксісцкаму матэрыялісту няма чаго баяцца на могілках. Хай нас усе гэтыя рэакцыянеры баяцца! Мы пашыем саван для сусветнай буржуазіі! -- таварыш Пранік выцягнуў з рукава стэрыльна бялюткую насоўку, каб даць сігнал.

Далоні таварыша Баяна і кіроўцы сінхронна апусціліся ў кішэні.

І ў гэты момант позірк старэйшага чакістага спыніўся на труне. З адтуліны-байніцы, замаскаванай ампірнымі срэбнымі накладкамі, на яго пагрозліва глядзела чорная руля буйнога калібра...

32.

Эмілія Вастрабрамская ляжала ва ўтульнай браніраванай труне і меркавала: з якога мудзілы лепш пачаць. Пальцы лашчылі халодную гашэтку станковага кулямёта. Вока праз прыцэл фіксавала ўсе рухі і перамяшчэнні чакістых.