Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Кепскі той жаўнер, які не імкнецца стаць генералам! -- з падзякай у голасе азваўся паліцыянт...

...Цудоўнае ўратаванне хлопцы святкавалі да самога вечара. І толькі калі бляшаны дах фабрыкі пасрабрыў месяц, Лабановіч запытаўся:

-- Ну як, хлопцы, цяпер зразумелі, што прэс ад Крупа ў нашай гаспадарцы не лішні?

-- А газагенератарная ўстаноўка? -- нагадаў Янкель.

-- Ты ж не забыўся, што ў нас неўзабаве сустрэча з чакістымі мудзіламі на Пабернардынскіх могілках? -- дадаў Іван.

-- Там павіяны з насарогамі не вядуцца, а мерцвякі нам рады не дадуць. Не ў Дэфензіву ж па дапамогу звяртацца! -- слушна заўважыў Аянька.

-- Што-небудзь прыдумаем, -- супакоіў Лабановіч, а па нахабным бляску вачэй усе зразумелі, што ўсё ён даўно прыдумаў.

Да сустрэчы на Пабернардынскіх могілках заставалася пяцьдзесят пяць гадзін.

28.

Сонечны прамень нібыта сякерай рассёк хмары над лесам, і магутныя камлі карабельных соснаў імгненна афарбаваліся ў золата і чырвань. Вялізны дзяцел у чырвоным каптурку метадычна задзёўб па звонкай сухастоіне -- зялёны гай азваўся трывожным рэхам.

Звяружны волат са зжаўцелым шнараватым тварам замілавана паглядаў на карысную птушку:

-- Як стучыць, як стучыць! -- прымружыўся ён, -- свой хлопец! Адразу відаць -- руплівец НКВД! Шкада, пісаць не навучаны.

-- А можа, ён марзянкай шыфроўку ў наш Цэнтр перадае? -- дапусціў калега і гучна шчоўкнуў жалезнымі зубамі.

Вось ужо колькі дзён таварыш Баян і кіроўца жылі на скраі лесу ў канспіратыўным засценку НКВД. Пасля паразы ў заапарку і ліквідацыі савецкага консульства ў Гародні ацалелыя чакістыя сапраўды сышлі на нелегальнае становішча. Цяпер яны нават не рызыкавалі наладжваць штодзённыя сеансы радыёсувязі з Мінскам.

Таварыш Пранік, пераапрануты бадзяжным мніхам-францішканам, няспынна крэйсіраваў на адрамантаваным “Пакардзе” па ўсіх Крэсах Усходніх з пачкам фальшывых нумароў у багажніку. Камандзір падбадзёрваў дэмаралізаваных чакістых у іх схованках і збіраў сілы для апошняга рашучага бою з беларускімі буржуазнымі нацыяналістамі.

Ад выніку сустрэчы на Пабернардынскіх могілак залежала шмат. Але ж дысцыпліна сярод чакістых няўхільна падала. Пакінутыя без камандзірскага нагляду, дыпламаты-пярэваратні забыліся на палітінфармацыі, канспектаванне правадыроў і сходы парт’ячэяк, і, як вынік, імкліва скаціліся ў багну маральна-побытавай распусты. Нават маральна ўстойлівы таварыш Баян падхапіў жаўтуху -- страшны “гепатыт А”.

-- Ну і твар у цябе, таварыш Баян, -- спачувальна ашчэрыўся кіроўца. -- І гэта ж трэба было так зжаўцець, рыхтык, белакітаец!

-- Лепш на сябе паглядзі! -- пакрыўдзіўся таварыш Баян. -- Як добра, што таварыш Сталін нас не бачыць!

-- Цікава, а чым зараз таварыш Сталін займаецца? -- патэтычна запытаўся кіроўца.

-- Сталін думае пра Беларусь! -- упэўнена азваўся старэйшы чакісты, -- ён ніколі не спіць! Ён увесь у працы!

-- Нават у прыбіральні?

-- Што ты вярзеш? Правадыры не сяруць і не сікаюць, -- сувора абсёк таварыш Баян. -- Яны нават у дзяцінстве не дрочаць!

На лясной дарозе зафырчэў аўтамабільны рухавік, і чакістыя сцішыліся. Паміж дрэваў бліснуў знаёмы радыятар са срэбнай фігуркай. Таварыш Пранік насцярожана агледзеўся і выбраўся з машыны. З-пад доўгай сутаны здрадніцкі парыпвала партупея, а на сцягне праглядаўся абрыс вялізнай кабуры.

-- З камуністычным прывітаннем, таварышы, -- фальшывы францішканец падступна пасміхнуўся, -- спадзяюся, вы ўжо заканспектавалі першакрыніцы правадыроў?

-- Таварыш Пранік, дакладаю, -- выструніўся таварыш Баян, -- першакрыніцы, канспекты, партбілеты і сцяг нашай брыгады закапаныя ў надзейным месцы. Правадыроў канспектуем напамяць.

-- Мяне таксама цікавяць нарматывы па стральбе, выбуховай справе і масавым атручванні насельніцтва, -- з добрай чакісцкай усмешкай запатрабаваў справаздачы таварыш Пранік.

-- Мы тут адзін аднаго кантралюем, -- звонка заляскалі жалезныя зубы, -- страляем трапна: ужо ўсіх вавёрак у лесе перабілі. З выбухамі таксама ў парадку, практыкуемся. Рыбу глушым спраўна. А што тычыцца атруты, то таварыш Баян сам нейкую буржуазную бацылу падхапіў! Зжаўцеў, бы той агент Гаміндана!

Таварыш Пранік выслухаў інфармацыю з жалезнай чакісцкай вытрымкай.

-- Мушу прызнаць, партыя і ўрад дадзенымі мне паўнамоцтвамі нездарма захавалі вам жыццё. У іншых таварышаў справа пастаўлена значна горш.

Галоўны чакісты спрытна выцягнуў з-пад сутаны кумачовы адрэз, графін, гранчак, адкашляўся ў кулак і прамовіў афіцыйна: