Gore Vidal - Stworzenie Świata

– To Garuda – powiedziała, klepiąc się po brzuchu. – Ptak słońca. Dosiada go Wisznu. Przynosi szczęście. Ale nie wężom. Jest wrogiem wszystkich węży.

– Popatrz – rzekłem wskazując na moje oplecione wężami łydki. Ambalika śmiała się uroczo i bardzo naturalnie.

– To znaczy, że musisz przestrzegać naszych praw, bo jak nie, to mój Garuda zniszczy twoje węże.

Zrobiłem się niespokojny.

– Czy naprawdę musimy leżeć obok siebie przez trzy dni i nie kochać się?

Ambalika skinęła głową.

– Tak, trzy dni. Lecz czas nie będzie nam się dłużył. Bo widzisz, ćwiczyłam się we wszystkich sześćdziesięciu czterech naukach pomocniczych. No, w każdym razie w większości z nich. Będę cię zabawiać. Oczywiście, że w żadnej z nich nie jestem doskonała. No ale też nie jestem nierządnicą. Umiem grać i improwizować na lutni. Całkiem nieźle tańczę. Gorzej ze śpiewem. Umiem świetnie grać w starych sztukach, zwłaszcza jeżeli występuję w roli jednego z bogów, na przykład Indry. Wolę grać role bogów niż bogiń. Potrafię też układać wiersze, nie umiem jednak improwizować tak dobrze jak stara królowa; nie celuję w szermierce mieczem ani laską, jestem niezłą łuczniczką. Umiem tak doskonale robić sztuczne kwiaty, że uznasz je za prawdziwe. Umiem wić ceremonialne wieńce, układać bukiety…

Ambalika opisała różne stopnie doskonałości, jakie osiągnęła w każdej z sześćdziesięciu czterech nauk pomocniczych. Dawno już zapomniałem pełną ich listę. Ale pamiętam, że zastanawiałem się, w jaki sposób jakikolwiek mężczyzna, a tym bardziej kobieta, może celować we wszystkim, co wymieniła, zajmując się na dodatek czarowaniem, ciesielką, łamańcami językowymi i kalamburami, tresurą ptaków – zwłaszcza to ostatnie. Każda indyjska dama ma co najmniej jednego skrzeczącego, kolorowego ptaka, który umie wrzeszczeć: „Sita” albo „Rama”. Kiedy wspominam Indie, widzę te mówiące ptaki, a także rzeki, deszcz i słońce niczym bóg.

Ambalika bynajmniej nie przesadzała. Zabawiała mnie przez trzy dni i trzy noce i chociaż spaliśmy jedno przy drugim w namiocie na dachu, udało mi się nie złamać wedyjskiego prawa.

Kiedy powiedziałem jej, że Adźataśatru nazwał ją swoją najukochańszą córką, roześmiała się.

– Nigdy go nie widziałam, zanim postanowił wydać mnie za ciebie. W rzeczywistości to królowa o tym zdecydowała. Jestem jej ulubioną wnuczką. Czy ofiara z konia to nie wspaniała ceremonia? Stara królowa była tak podniecona! „Teraz mogę spokojnie umrzeć”, powiedziała nam później. Ona na pewno niebawem umrze. Jej ostatni horoskop był niedobry. Patrz! Spadająca gwiazda! Bogowie się bawią! Rzucają w siebie różnymi przedmiotami. Wypowiedzmy jakieś życzenie.

Wtedy nie znałem jeszcze Anaksagorasa, nie mogłem więc jej powiedzieć, że to, co brała za garść czystego światła, było tylko kawałkiem spadającego na ziemię rozpalonego metalu.

– Czy twój ojciec wyróżnia którąś ze swoich żon? – zapytałem.

– Nie. Lubi nowe. Oczywiście, nie żony. Na dłuższą metę są zbyt kosztowne, a on ma już trzy. Może poślubi jeszcze jedną, najwyżej dwie. Ale dopiero kiedy będzie królem. Teraz nie stać go na nową żonę. Zabawia się jednak z eleganckimi kurtyzanami. Czy poszedłeś z nim do jednego z ich domów?

– Nie. Mówisz, że nie ma pieniędzy…

– Planowałyśmy często z siostrami, że przebierzemy się za chłopców i wśliźniemy do domu kurtyzany podczas jakiejś zabawy, żeby podpatrzyć wszystkie jej sztuczki. Albo że wejdziemy tam jako zawoalowane tancerki. No, ale gdybyśmy zostały przyłapane…

– Ja pójdę. Potem opowiem ci, jak tam jest.

– Uważam, że nie mówi się takich rzeczy pierwszej żonie, póki się jej nie wypróbowało.

– Czy nie byłoby gorzej, gdybym jej to powiedział potem?

– Chyba tak. Co do tego, że mój ojciec nie ma pieniędzy… – Dziewczynka reagowała szybko. Słyszała, co powiedziałem. Próbowała odwrócić moją uwagę. Kiedy to się nie udało, była szczera, ale ostrożna. Dotknęła ręką ucha dając mi do zrozumienia, że jesteśmy podsłuchiwani. Potem zmarszczyła brwi i przyłożyła pomalowany na czerwono palec do zaciśniętych warg. Była świetnym mimem. Ostrzegła mnie, żebym nie omawiał tego tematu w naszym domu, nawet na dachu o północy.

– Jest nazbyt hojny dla wszystkich – powiedziała bardzo głośno. – Pragnie, by ludzie czuli się szczęśliwi. Daje im za dużo prezentów. Dlatego nie stać go na nowe żony, z czego jesteśmy wszyscy bardzo zadowoleni. Bo chcemy go mieć dla siebie, nie dzielić się nim. – To małe przemówienie było arcydziełem dwudziestej ósmej sztuki, czyli aktorstwa.

Następnego dnia, kiedy huśtaliśmy się siedząc obok siebie na środku dziedzińca, szepnęła mi do ucha:

– Całe pieniądze mojego ojca idą na wystawienie armii do walki z republikami. To ma być tajemnica, ale wszystkie kobiety ją znają.

– Dlaczego król nie wystawia armii?

– Stara królowa mówi, że król naprawdę pragnie pokoju. Poza tym od czasu ofiary z konia stał się władcą świata. Po co więc miałby rozpoczynać wojnę?

Nie powiedziałem jej, że to Dariusz, nie Bimbisara, jest władcą świata, ponieważ od początku zakładałem, że Ambalika będzie przede wszystkim lojalna w stosunku do swojej rodziny, a dopiero potem wobec mnie. Toteż uważałem za pewnik, że wszystko, co jej powiem na temat polityki, przekaże ojcu albo Warszakarze.

– Co myśli król o planach twojego ojca?

– Nie zna ich. Skąd miałby o nich wiedzieć? Stara królowa mu nie powie, bo boi się mojego ojca. Nie wiem, dlaczego. Przecież jest jego matką.

– Minister mu chyba powiedział.

– Nikt nie wie, co minister mówi komukolwiek w sekrecie. – Ambalika wydała mi się nagle dwa razy starsza niż przed chwilą. – Ale on nienawidzi republik.

– Oznajmił mi to.

– Tak, każdy wie, co on mówi – ciągnęła z dwuznacznym uśmiechem. Pomyślałem sobie wtedy, czy gdyby istniała sześćdziesiąta piąta sztuka, byłaby to dyplomacja czy spiskowanie?

Rozmowę przerwało nam przybycie dziadka Ambaliki, księcia Dżety. Ponieważ był to trzeci dzień naszego małżeństwa, przyniósł nam dary, a my przyjmowaliśmy go w głównym pomieszczeniu naszego domu. Mimo wytwornych mebli i draperii, nie dało się ukryć faktu, że dom wkrótce rozpadnie się z powodu termitów i zgnilizny. Mój teść zrobił jak zwykle dobry interes.

Ambalika wykonała taki ruch, jak gdyby zamierzała wycofać się z pokoju, ale książę Dźeta ją powstrzymał.

– Nie często ma się okazję spotkania wnuczki. Ambalika pozostała.

Książę zwrócił się do mnie.

– Zostałeś oficjalnie zaproszony na dwór króla Prasenadźita. – Książę nie dawał po sobie poznać, jak pilna jest dla niego ta sprawa. – Król chciałby cię przyjąć, zanim nastaną deszcze.

– To dla mnie zaszczyt. – Wygłosiłem kilka zwyczajowych zdań i dodałem: – Niestety, muszę czekać aż pierwsza partia żelaza wyruszy do Persji.

– To stanie się na początku przyszłego miesiąca, panie pośle. – Książę Dźeta uśmiechnął się, a ja postarałem się nie wykazać najmniejszego zaskoczenia jego znajomością tajnej umowy pomiędzy mną a Warszakarą. Ustaliłem z nim cenę na żelazo i umówiliśmy się, że zostanie ono wymienione na złoto w Takszaśili. Byłem bardzo zadowolony z zawarcia pierwszej umowy handlowej, ale nie cieszyło mnie, że książę Dźeta o niej wie. – Ponieważ twoja karawana przejedzie przez Śrawasti, myślałem, że mógłbyś się do niej przyłączyć.

– Dałoby to nam dobrą ochronę – odezwała się Ambalika z nagłym zainteresowaniem. – Wiesz chyba, że jak Kosala długa i szeroka grasują tam bandy rabusiów i rzecznych piratów. Mimo to marzę o zobaczeniu Śrawasti. Stara królowa opowiadała mi, że nie ma na świecie piękniejszego miasta.