Wiktor Pielewin: Helm Grozy

UGLI 666

I na czym polega?

Nutscracker

Za dużo wyjaśniania.

Organizm(-:

A mamy coś lepszego do roboty?

Monstradamus

Opowiedz, Dziadku, opowiedz. Odprężymy się trochę.

Nutscracker

Nie muszę wam chyba tłumaczyć, co widzi hełmiak?

Organizm(-:

Kto?

Nutscracker

W naszym żargonie zawodowym nazywamy tak człowieka w hełmie. Hełmiak to ten, który znajduje się w sztucznej rzeczywistości, całkowicie odizolowany od realnego świata, i porusza się w niej, a właściwie jest tylko przekonany, że się porusza. Powiedzmy, że taką rzeczywistością jest placyk, na którym stoją trzy marmurowe wazy. Żeby fabuła rozwinęła się w żądanym kierunku, musimy skierować hełmiaka do środkowej wazy.

Organizm(-:

Trzy identyczne marmurowe wazy. Też mi powód, żeby zakładać hełm.

Nutscracker

Zamiast waz może być rząd drzwi, skrzyżowanie korytarzy, krótko mówiąc, jakikolwiek wybór. Nieważne. Ponieważ wszystko, co widać w hełmie, wylicza specjalny program, można ten program napisać tak, żeby hełmiak za każdym razem dokonał akurat takiego wyboru, jakiego sobie wcześniej zażyczyliśmy.

Organizm(-:

Można napisać program, ale testującego nie zaprogramujesz.

Nutscracker

Właśnie o to chodzi. Kiedy hełm i hełmiak zlewają się w jedną całość, możemy redagować nie tylko, że tak powiem, książkę, ale i jej czytelnika. Dlatego mówimy o zewnętrznych i wewnętrznych technologiach redakcji. Chociaż naturalnie nie ma między nimi wyraźnej granicy.

Organizm(-:

Możesz jaśniej?

Nutscracker

Technologie zewnętrzne oddziałują na to, co widzimy, a wewnętrzne na to, co myślimy.

Organizm(-:

Jakiś przykład?

Nutscracker

Najprostszy redaktor zewnętrzny to Lepkie Oko. Kiedy ruszasz głową, jedna z waz jakby przylepia się do pola widzenia i pozostaje w nim nieco dłużej, niż powinna.

Organizm(-:

A tamte dwie wazy? Przecież stoją obok. Według reguł perspektywy…

Nutscracker

Perspektywę w hełmie tworzymy na zamówienie. Inna metoda nazywa się Kula u Nogi. Kiedy hełmiak usiłuje odejść od właściwej wazy, program spowalnia jego ruchy. A kiedy się do niej zbliża, idzie szybciej. Jakbyśmy przykuli mu do nogi matematyczną kulę, która pojawia się i znika. Łatwiej mu podejść do właściwej wazy niż do dwu pozostałych i jeśli będzie poruszał się chaotycznie, dość szybko na nią trafi.

Organizm(-:

Matematyczna kula u nogi. Nieźle.

Nutscracker

Jeszcze inna technologia: Suka Pawłowa. To akurat redaktor mieszany, względnoodruchowy.

Organizm(-:

To od nazwiska tego rosyjskiego uczonego, który zauważył, że pies ślini się, kiedy słyszy dzwonek telefonu?

UGLI 666

E, nie, po prostu badał na psach odruchy warunkowe.

Nutscracker

To nie ja wymyśliłem tę nazwę. Kiedy patrzycie na wazy, które chcemy wykluczyć, obraz zaczyna wam migotać przed oczami, słyszycie szum w uszach albo nawet czujecie lekkie kopnięcie prądem. Drugi raz już na nie nie spojrzycie.

UGLI 666

Ale przecież każdy od razu się zorientuje.

Nutscracker

Właśnie o to nam chodzi, żeby każdy od razu się zorientował, wyciągnął wnioski i na przyszłość patrzył gdzie należy. To tania technologia dla krajów Trzeciego Świata. Ale jeżeli tylko budżet nam pozwala, możemy wykorzystać na przykład infradźwięki. Wtedy hełmiak nic nie zauważy, za to zacznie odczuwać ponurą mistyczną trwogę na widok wszystkich waz poza tą jedną właściwą. No i metoda odwrotna, stymulacja ośrodka przyjemności spowodowana odpowiednim wyborem. Kiedyś wszczepiano elektrodę, teraz to samo można osiągnąć środkami farmakologicznymi albo symulowaniem cyklu fal delta w mózgu.

Organizm(-:

Nieźle. Czyli co, jak oglądam interaktywny film, robią ze mną takie sztuczki?

Nutscracker

Raczej nie. Nie eksperymentowaliśmy na potrzeby filmu czy nawet rzeczywistości wirtualnej, tam przeprowadza się jedynie testy. To zresztą tajemnica. Ale skoro siedzimy tu w równie tajemniczej sytuacji, chyba mogę wam co nieco opowiedzieć.

Organizm(-:

Co to jest redakcja wewnętrzna?

Nutscracker

Hmm, na przykład Słoneczny Pocałunek. Waza, którą delikwent ma wybrać, otrzymuje pozytywne zabarwienie emocjonalne dzięki wykorzystaniu ogólnie przyjętych kodów estetycznych, czyli jakby nasycamy ją pozytywną wewnętrzną treścią.

UGLI 666

Wewnętrzną treścią? Wewnątrz wazy czy wewnątrz tego, kto na nią patrzy?

Nutscracker

Dobre pytanie. Powiedzmy tak: wewnątrz hełmu. Ale to tylko słowa. Lepiej wyjaśnię, jak to się robi. Otóż na naszą wazę pada promień słońca albo, patrząc na nią, słyszymy przyjemną, chwytającą za serce melodię. Metoda odwrotna nazywa się Mgła i Mrok. Kiedy patrzycie na niewłaściwą wazę, słońce kryje się za chmurami, podnosi się sina mgła, dobiegają was nieprzyjemne dźwięki.

Organizm(-:

Dobra, i co jeszcze?

Nutscracker

Jest jeszcze technika zwana Siódmą Pieczęcią. Wazę, która powinna zostać wybrana, oznaczmy tajemniczymi symbolami pobudzającymi fantazję i ciekawość. Może to być cokolwiek: odcisk ręki, strzałki na ziemi prowadzące w stronę wazy, siedzący na jej krawędzi biały gołąb, intrygujące graffiti itp. Metoda odwrotna to Le Pen Club. Wazy, które chcemy wykluczyć, okazują się zasmarowane wyjątkowo wulgarnymi przekleństwami, i to w miarę możliwości napisanymi nawet nie farbą, a xxx. Oczywiście wirtualnym.

Organizm(-:

I co, hełmiak się nie połapie?

Nutscracker

Każdą z tych technik z osobna można dość łatwo wykryć, ale jeśli umiejętnie zastosować je w odpowiedniej kombinacji, tak żeby każda działała tylko przez chwilę, na samej granicy percepcji, osiągamy w praktyce stuprocentową skuteczność manipulacji i absolutną dyskrecję.

Organizm(-:

Jasne. Całkiem jak na azjatyckim dworcu. Pasażer myśli, że chce go naciągnąć facet od gry w trzy kubki, a tak naprawdę oszukują ci, którzy niby grają, chociaż w kółko kłócą się i nawet biją ze sobą.

Nutscracker

O to to. Tylko w naszym wypadku mamy cały dworzec naciągaczy, łącznie z atlantami nad głównym wejściem.

Ariadna

Mądrze mówisz, Dziadku. Słuchałam tak, słuchałam, i napisałam wiersz. Dla ciebie, Romea i Izoldy. Przeczytać?

Nutscracker

No to już.

Ariadna

Kiedy Suka Pawłowa Lepkim Okiem Zagląda w okno poprzez Mrok i Mgłę, Mój Minotaurze, wejdź miarowym krokiem I skiń bezwstydnie obnażonym łbem.

Nutscracker

Mocna rzecz, jak zwykle. Moje gratulacje. Część twojej wizji już urzeczywistnił. Zdjął hełm, pod którym, jak się okazało, w ogóle nie ma głowy. Chyba trudno się bezwstydniej obnażyć.

UGLI 666

Dziadku? Jednego nie rozumiem w tym, co powiedziałeś. Jak można niepostrzeżenie podmienić coś, na co człowiek właśnie patrzy? To przecież tak, jakby patrzył w jedno miejsce, a widział całkiem inne i nic nie zauważał.