Вячеслав Адамчик - Чужая бацькаўшчына

Апярэджваючы адна адну, да брамкi беглi кабеты. Абхапiўшы голыя рукi i стоячы на парозе, усё туды на браму цiкавала Алеся, бачачы толькi Iмполя, нiбы загарэлага за гэты ясны i ветраны дзень, з рудаватым, што выбiваўся i закручваўся да гузiчка кепкi, чубком, чула, як пад грудзьмi нечаканым i радасным штуршком аказалася дзiця, i радасная пайшла ў хату.

«Яно будзе гэтакае прыгожае, як ён. Толькi на камень не трэба садзiцца, каб не было калекай, — падумала яна, раптам успомнiўшы тое, што чула ад нябожчыцы мацi. — I як пажар гарыць — няможна брацца за шчаку, бо ў дзiцяцi на тым месцы астанецца пятняк… Як быў у нямой Еўкi…» — Алеся аж здрыганулася, успомнiўшы Еўку i той страшны крык у гумне. I раптоўны страх холадам зашчымеў каля сэрца — чаго ж бабы шэпчуцца i скаса паглядаюць на яе? Няўжо ведаюць пра ўсё? Божа лiтасцiвы!

Сюды, у хату, ужо ў новенькай сiняй з белымi лялькамi коўдры, купленай, мусiць, напалавiну з Iмполем, нясла першага хрышчонага сына Хрысця.

За доўгiя, прыстаўленыя адзiн да аднаго, пазычаныя ў суседзяў сталы выгаладаныя госцi лезлi ўжо без прынукi, дзеля прылiку пусцiўшы наперад сябе толькi бабку-павiтуху ды хрышчоных бацькоў — Хрысцю з Iмполем.

Алеся села астатняю, за нейкi нiзшы, з няроўнымi ножкамi, трэцi стол.

— Iрэна! — крычалi госцi, падняўшы гранёныя на тоненькiх ножках кiлiшкi. — Нясi сынка. I мы яго тут трохi акрэпiм, каб здаровы рос ды шчаслiвы быў.

— I проўда ж, без расы i трава не расце!

— А чаго ж, хiба ж мы горшыя за ксяндза?!

З-за перагародкi, трымаючы на руках перавiтае ў новыя пялёшкi дзiця i зашпiльваючы кофтачку, выйшла Iрэна. Недакормленае, мусiць, дзiця цiха крактала.

— Во, чуеце, шчабеча, як ластаўка на весну.

— Гаваркi, пэўня, будзе!

Перабiваючы ўсiх, тоўстым голасам загаварыў i трохi падняўся з лавы Корсак:

— Як кажуць, дай яму, божа, разам двое — шчасце i здароўе!

— А налета ды яшчэ гэта! — выпiўшы чарку i не крывячыся, засмяялася баба з доўгiм тварам.

Памачыўшы ў чарцы губы i папярхнуўшыся, парадзiха ўжо ўцякала за перагародку. Ацiхлыя раптам госцi бралi з мiсак застылае, абсыпанае крохкiм лоем мяса. Толькi перад Алесяю ў кантовым на доўгай ножцы кiлiшку калыхалася, не разлiваючыся на чысценькi, тканы ў каробачку абрус, густая, нiбы абцягнутая плевачкаю гарэлка.

— Адна вы не выпiлi, — падгроб пяцярнёю аб’еханыя на вуха сыпкiя валасы даўганосы, з тоненькiмi, як прарэзанымi, губамi мужчына, што ўсё цiкаваў за Алесяю.

— Вой, паспею, — Алеся нехаця прысунула да сябе чарку.

— Дальбуг, смашная. Не саромеючыся п’ецца, — пастукала па стале кiлiшкам i засмяялася старая кабета, што сядзела з правае рукi ад Алесi.

— Ой, дзе там, — закалацiлася Алеся, памачыўшы ў кiлiшку толькi губы. Але ў роце астаўся нейкi саладжавы, як бярозавы сок, смак гарэлкi. I нават кiслая хрумсткая капуста, нашаткаваная з качана ў глiняную мiску, здалася Алесi салодкай.

— I проўда ж, цётка, салодка, — сказала Алеся i, прыхiлiўшыся да звялае шчакi, прызналася ў глухаватае звялае вуха: — Але ж мне няможна.

— Любка мая, ешце i пiце ўсё, што хочацца. Я як хадзiла во старшым, — паказала старая на другi бок стала, на мужчыну з блiшчастымi гузамi на галаве — ела ўсё. I нiчога во, жыва i здарова. I ён во… А гузы гэта ад ценжару. У лесе нарваў, як на заработкi хадзiў.

Алеся не рада была, што прызналася ёй. Але другую чарку ўжо не прапусцiла, раптам учуўшы, як затуманiўся i перайначыўся свет.

Праз лiпучую павучыну, што завалакла вочы, Алеся бачыла, што за далёкiм каля покуцi сталом, каля расчырванелага Iмполя, смяялася i крывiла рот, мусiць, ужо ап’янелая Хрысця.

На падаконнi вiселi дзецi. Цераз плячо п’яныя бабы падавалi, кожная свайму, лусту пiрага. За сталом, як рой перад вылетам, гула бяседа. У таго-сяго ўжо заплятаўся язык. Мужчыны, рассмакаваўшыся i страцiўшы меру, падлiвалi сабе ў чаркi. Падсунуўшыся адна да адной, мянцiлi языкамi маладзiцы — дзiва што, не бачылiся мо пасля дзявоцтва цi даўняга вяселля.

Толькi старыя бабы, змучаныя духатою ды ўжо i гутаркаю, ад якое звiнела, нiбы ад царкоўных званоў, у вушах, памаленьку вылазiлi з-за стала.

Выцiраючы хустачкаю спацелую лысiну, перакiнуў нагу цераз прыстаўлены заслон Улас Корсак.

Гузаваты мужчына, выцягнуўшы з печы закураную бляшаную засланку, бiў па ёй апалонiкам, падспеўваў сам сабе.

Счуўшы музыку, з-за стала вылазiлi маладзiцы, пабраўшыся за рукi, дробненька ў такт бiлi абцасамi чаравiкаў па глiняным току.

Iм памагаў Улас Корсак. Выкiдваючы рукi, шоргаў ботамi, крычаў, чырвоны ад натугi:

— Гоп-ца-ца! Гоп-ца-ца!