Кастусь Акула - Закрываўленае сонца

— Ты, кураня гала…

Ён не даказаў. Дзяўчына раптоўна спынiла сьмех. Адно хвалявалiся грудзi, а ў вачох-васiлькох прытаiлiся гарэзьлiвыя, на паядынак выклiкаючыя агеньчыкi. Памякчэла пругкае дзявочае цела. На ледзь адчыненых вуснах затрымалася пасма пышных валасоў. Шырэй адчынiўся роцiк i валосамi забаўлялiся белыя зубкi. Вочы-васiлькi туманом зацягнула. Дзе гэта штосьцi падобнае бачыў Янук? Цi нi такiя вочы былi ў каровы, калi ей пабегаць прырупiла? Засмужаныя дзявочыя вачаняты сталi да нясьцерпнага болю прынаднымi, яны вабiлi й калолi, дурманiлi й нешта жывёльнае, да гэтага часу нязьведанае ўнутры будзiлi.

Дзесь воддаль усхадзiлiся, як мiж курэй перад налётам коршуна, дзявочыя пiсклявыя галасы й загудзеў матор. У канюшыне чырыкалi сьвяршчкi, а легкi вецярок забаўляўся буйным Януковым чубам. На могiльнiку дзярла глотку варона. Янук крадком зiрнуў на голыя Дунiны ногi, напоўнены нейкiм незразумелым жаданьнем чароўны тварык i ў ап'янелай галаве паўстаў суцэльны хаос, на лбе выступiў пот. Нешта таўхала ды намаўляла, каб даболю сьцiснуць у вабдымках гэта "куранё галапупае", але адвагi не хапала.

— Янучок, любiш мяне?

Словы прыляцелi на крыльлях ласкава-пяшчотнага ветру. Ды не. Бачыў як паварушылiся прынадна-мiлыя вусны.

— Га?

Голас Янука быў глухi, быццам чужы.

— Пытаюся, цi любiш мяне, дурненькi…

Цяпер-бы ўскочыць, колькi мага сiлаў ходу даць, дзесьцi ў нару глыбокую залезьцi. Такога ад яе не чакаў. Пачалося ад звычайнай дзiцячай гарэзьлiвасьцi. Пажадальныя аганькi ў вачанятах-васiлькох i той прывабны роцiк волю забралi. Твар набух сарамяжлiвай чырваньню.

— Калi любiш, дык пацалуй, — дрыготкiм, ледзь чутным голасам сказала Макатунiшка.

Учэпiстыя рукi схапiлi Янукову галаву й да ягоных вуснаў прылiп той прывабны роцiк. Аж дыханьне забрала, калi шчыльна прытулiлася да яго дрыготкае дзявочае цела. Дунiна пажадальнае дрыжэньне перадалося Януку, узбурыла ягонае нутро, Ашаломлены, хлапец iрвануўся, устаў на поўны рост. У вачох дзяўчыны мiльганула зьбянтэжанае рашчараваньне. Быццам для абароны ад няўхiльнага ўдару, рукой закрыла твар.

Янук кiнуўся наўцёкi. Збоку мiльганулi й схавалiся за казламi з канюшынай квяцiстыя хусткi. Выбухнуў голасны сьмех. Януку здавалася, што з сораму памрэ. Падгледзiлi. Як-жа цяпер каму на вочы паказацца, калi возьмуць ды перакажуць? Вусны гарэлi першы раз зьведаным цалункам, раптоўнымi штуршкамi намагалася вырвацца з грудзей сэрца.

Блiзу школы запаволiў ход. Даўгiя ценi будынкаў i дрэваў даўно расплылiся ў шэрым зьмярканьнi. Янук спынiўся й на поўны рот зачарпнуў паветра. Школьныя вокны ўжо гарэлi сьвятлом. Здавалася, што ўзмоцнiлi свае чырыканьне сьвяршчкi. На бальшаку раптоўна блiснулi аўтамабiльныя сьвётлы. Машына запiшчэла тармазамi й спынiлася. Шафёр выскачыў з кабiны.

— Таварышч, мала! Яшчо, яшчо раз! — крычэлi дзецi.

— Давольна раз! А ну-ка давай, пацаны, сьлiзайця! Давай пабыстрэе!

— Таварыш, яшчо раз падвязi!

— Нет, давольна, сьлiзайця!

Дзецi караскалiся з кузава неахвотна, ад машыны не хацелi адыходзiць. Янук пастаяў, зiрнуў на сьвётлы ў вокнах будынку ды накiраваўся ў шырака адчыненыя дзьверы, адкуль то пырхаў матылём, то бубнеў шаршнём нейкi нячуты да сяньняшняга дня голас.

У дзьвярох стаўклася непаседлiвая, цяпер-жа надзiва прыцiхлая малеча. Янук працiскаўся асьцярожна, азiраўся на бакi, каб адкуль штурхаля не атрымаць.

Заля, як тыя старэйшыя казалi, бiтком набiта была. Нiколi ня бачыў Бахмач гэтта так многа народу. Занятыя былi ўсе лаўкi, людзi па кутох стаялi. У нос дала задуха й едкi смурод карашкоў. Жаўтаватая столь схавалася за суцэльным палатном шэрага густога дыму, што нагадваў валакно лёну, каторае мацi некалi дбайна часала на густых, набiтых у дошку цьвякох. Праз шырака адчыненыя вокны валакно паволi рухалася на двор.

Сьпераду ля стала, каторым звычайна ў школе карыстаўся настаўнiк, стаяў на ўвесь рост, махаў рукамi й бесьперапынна гаварыў, камiсар. З правага боку ад яго сядзеў Косьцiк Сабакевiч, зь левага — Лявон Шпунт, навокал iх i на пярэднiх лаўках — бальшавiцкiя жаўнеры. Крыху далей на правы бок на крэсьле спасьцярог Янук блiскучае, ледзь аколенае нiзка па бакох сiвым пухам, цемя галавы дзеда Якуба. Лiтоўскi патрыярх смактаў неадлучную люльку, лянiва варушыў вейкамi вачэй. Пры iм раскашэлiўся здаравенны сын Васiль.

Найбольш кiдалася ў вочы нафуфыраная, гарбаносая, рудавалосая постаць старшынi камбеду Сымона Пятуха, якi сядзеў цi не на самым пачэсным месцы наперадзе. Прыбраўся ён у сурдут, што мусiць у нейкага пана сьцягнуў. Людзi так зжылiся з пакамечанай кепкай, недагледжанымi касмылямi ды смуродным цыбуком гэтага дзяцюка, што цяперашнi гальштук, падстрыжаная рыжая бародка й валосы зьявiлiся надзвычайнай навiной. Замiж калiсьцi згорнутай з газэты й табакi цыгаркi, Сымон цяпер вялiкай "казiнай ножкай" капцiў. Два здабыткi з ласкi акупантаў — сурдут ад папярэднiх, "казiная ножка" ад цяперашнiх, дый надта-ж паважны выгляд гарбаносага твару — паказвалi дзяцюка-абiбока ў зусiм камiчным выглядзе. Збоку ля Пятуха сядзеў Захарук. Косьцiкаў бацька трымаўся блiжэй ззаду, сеў ля дзьвярэй.