Кастусь Акула: За волю

Ззаду — суцэльны кашмар. Неяк, як гавораць, палюдзку жылі хлебаробамі. Зямлю любілі. Яна шчодра адплачвала за добрую працу, за цьвёрды мазыль. Навалач пачалася ад часу як трэснула пад нямецкімі ўдарамі «рэч паспалітая», а «братнюю руку» падаў маскаль… На сьпіну працавітага чалавека ўзьлез абібок-гультай-паразіт. У іхнай вёсцы паўстаў калгас. Бацька стануў на дыбкі. Неяк уночы яго забралі. Быў працавіты, у Бога веруючы, сумленны, беларускі селянін. Быў!.. ня ведаў-бы ў той час Алесь як пісаць эпітафію на магіле таго, каторы быў… Няведама дзе была ягоная магіла, і ці не ляжалі ягоныя астанкі ў масавай…

Алесева ўвага затрымалася на пільнасьці цяперашніх неадкладных спраў. Ягоныя вочы прабеглі па прыгожа абшаляваных сьценах пакою ды затрымаліся на бронзавай, залатым блескам зьзяючай ручцы дзьвярэй. З-за дзьвярэй даляталі прыглушаныя гукі гандлёвага вэрхалу. Алесява праца — вышукоўваць на шырокім рынку найбольш выгадныя і ходныя тавары. Алесь Якімовіч — купляньнік кампаніі Трыфты Тоні. На гэтай пазыцыі трэба было мець добрыя сувязі зь людзьмі, ведаць гандлёвую тэрыторыю ня толькі сваёй краіны, але й суседа-сланя з паўдня, ведаць якасьці й цэны масы тавараў, значыцца быць неабыякім пранырам. У рукі спажыўцоў кажны дзень Трыфты Тоні намагаўся даць выгадныя й даступныя па цэнах прадукты. Праца нялёгкая. Частыя падарожжы, агляд і ацэнка тавараў, закупы разьлічаныя на вялікі ход. Пакуль што Алесю спадарожнічалі посьпехі, сам бос Давід Зэлман прызнаваў ягоныя ўдалыя махінацыі, сувязі і гешэфты.

Ды пры гэтым босавым экзэкутыўным стале, — Алесь ужо раней пераканаўся, — доўга крэсла на шпяні не пагрэеш. Якімовіч мог амаль дакладна прадбачыць, што вось гэтта неўзабаве здарыцца. За дзьвярмі, абабітымі чырвоным каліфарнійскім дрэвам, пачуюцца борздыя крокі, некалькі слоў між босам і сакратаркай, тады пакруціцца ў дзьвярох вышліфаваная да блеску золата ручка і перад ім зьявіцца сярэдняга росту хударлявая, лысагаловая постаць энэргічнага й заўсёды непаседлівага ўласьніка кампаніі Трыфты Тоні.

— Галё, мой бой, як маешся! — мэталічны голас пры стрыманай усьмешцы прывітае Алеся. Паздароўкаюцца рукамі. — Павязло?

Тут і ня будзе часу адказаць на тое «як маешся?», бо бос ужо хоча ведаць, ці павязло. «На якім гэта верацяне яму баба-спавітуха пуп абразала?» — думаў ці раз пра Зэлмана Алесь.

— Крыху, — пачне сваю справаздачу наўмысна сьціпла Алесь. Можа здарыцца, што задаволены бос і ўласьнік крамы пасяброўску з адабрэньнем дакранецца лёгкай рукой да Алесявага пляча, пасуліць свае заўвагі адносна гандлёвага гешэфту, магчыма нават, што спытае свайго купляньніка пра іншыя асабістыя ўражаньні. Пасьля Алесь, голасна падсьвістваючы сабе, пойдзе дамоў, каб адпачыць перад новым падарожжам у нейкую іншую гандлёвую джунглю.

Гэна ўсё, уяўленае Якімовічам, здарыцца зараз. Цяпер-жа Давід недзе заняты. Як пчолка ў летняй квецені пералятае з аднае кветкі на іншую, гэтак і бос, па дарозе ў сваю кантору, намагаецца зьбіраць плёны папярэдняга дасьветчаньня, бачыць розныя дробязі, трымаць усіх і ўсё на сваім воку. Тымчасам Алесь мае час падарожнічаць у згадках і меркаваньнях. Думкі ягоныя пабеглі да дзяўчыны, якую спасьцярог у куце жаночае вопраткі. Яна памагала старшай жанчыне выбраць нешта патрэбнае. Дзяўчына, відаць, адно пачала тут працу. Алесь ведаў бальшыню працаўнікоў, асабліва жанчын і дзевак. Як-ніяк, Алесь-дзяцюк наглядаў сабе нейкую ўяўленую прыгажуню на будучыню. Не, ён не сумляваўся, памяць меў добрую. Тры дні назад, калі выяжджаў на чарговы рэйд, гэтай лялькі тут на было. А ўчора бос быў недзе заняты, абяцалі што сяньня раніцай абавязкова знойдзе для яго час. Алесь меў крыху часу папахадзіць па краме, заглянуць у некаторыя куткі, пагутарыць зь людзьмі, зачарпнуць апошніх мясцовых навінаў. І вось тады трапіла яму на вока новая дзяўчына.

Трэба было зрабіць разьведку. Хто-ж яна такая і адкуль узялася? Прывабна-прыгожая. Хараство сьціпласьці: поўныя вусны без памады, валосы — роскаш. Грудзі… Стан… Там сярод радоў жаночага тавару цяжка было бліжэй прыгледзецца. Вочы… У іх, магчыма, разгадка, калі блізка ў іх заглянуць. Трэба праверыць, пазнаёміцца безадкладна.

Гэты кут крамы, дзе працавала тая гожая, якую ўбачыў Алесь учора, дзяўчына, трэба было трымаць на воку. Розныя найнавейшыя цудоўныя матар’ялы, прызначаныя для ласканьня жаночага цела, прыцягвалі, быццам магніт, розных так званых «пэрвэртаў», такіх скажоных абэлтусаў мужчын, што мелі дзіўныя погляды на плоць і самі насілі жаночую бялізну. І Алесь, пасьля гутаркі з босам, пайшоў зноў, як казаў сам сабе, у разьведку. Прыглядаўся разьвешаным на стаяках сукенкам, пасьля спыніўся каля рознакаляровых ліфчыкаў, наўмысна сканцэнтраваўся на іх.