Кастусь Акула - За волю

— Ці агент наш добра іх паціснуў?

— Няўжо-ж! Веру яму. Але што ты зробіш з гэтымі ўпартымі асламі?!

— Боль росту…

Крыху памаўчалі.

— Сяньня пра тваё падарожжа гаварыць ня будзем. Неўзабаве мушу некага пабачыць, — казаў Давід Алесю. — Заўтра раніцай прыходзь на гадзіну дзявятую на сустрэчу экзэкутывы. Мяркую, што цябе пакуль што варта затрымаць каля дому, каб ты мне памог, пакуль я заняты з гэтымі пацукамі.

Пацукамі Зэлман называў суседзяў, што зь яго «скуру хочуць садраць». Алесь Якімовіч думаў пра тое, што ўласьнік крамы сказаў. Як заўсёды ў Зэлмана, усё пыхкала наперад экспрэсам, а часта важнае зьлятала зь ягонага языка незаўважна, мімаходам. Такое разявяка можа лёгка празяваць. Алесь зразумеў адразу.

— Вы што, павышэньне мне даеце? — спытаўся ў боса.

— Але, віншую! — падаў Давід Алесю руку.

— Дзякую, бос, дзякую! — усьцешыўся Алесь.

— Будзеш мець многа нагодаў, каб выказаць мне сваю ўдзячнасьць, — тлумачыў Зэлман. — Мусіш узяць у рукі пэўныя пазыцыі, некаторыя матар’ялы ня йдуць так, як павінны… Вось яно тымчасам. Згода?

— Пастараюся як найлепш, — абяцяў Алесь.

— Ня маю сумлеву, што будзеш намагацца. Цяпер можаш ісьці дамоў і адпачыць. Заўтра пабачымся.

Пакідаючы краму, Алесь прыгадаў, што добра было-бы даведацца ў сакратаркі пра тую новую дзяўчыну. Ды няхай яна пачакае. Трэба насамперш паразважаць, супакоіцца, памеркаваць пра тую новую пазыцыю, якую заўтра мае заняць.

Алесь жыў у паўночным прадмесьці. У тым дзесяціпаверхавым будынку жылі пераважна людзі зь сярэдняе вышыні заработкамі. Арэнда тут высокая. Алесяў апартамэнт меў добра ўмэбляваную сьвятліцу, спальню, кухню й ванну з прыбіральняй. Дзьверы са сьвятліцы выходзілі на балькон чацьвёртага паверху. Адсюль раскрывалася велічная панарама гораду, што цяпер рос як на дражджох.

Летні дзень, з дробнымі хмаркамі ў вышыні, лёгкім ветрыкам і тэмпэратурай каля сямідзесяці Фарэнгайта спанукаў Алеся на балькон. У кухні нарыхтаваў сабе сёе-тое, каб «замарыць чарвяка»: віскі, ваду, лёд, аліўкі, копчаныя устрыцы, пару кавалкаў жытняга хлеба й кіслы агурок. На бальконе паставіў паднос з гэтым дабром на пераносным століку побач крэсла-гойдаўкі. Любіў гэтае крэсла. Як хораша з кніжкай у руцэ адпачываць ці думаць, гойдаючыся ў ім, калі намагаешся апынуцца ў іншым сьвеце чымся той, што бяз стомы наступае на цябе з усіх бакоў.

З гэтага балькону можна было назіраць хуткі рух на тэй супэрэкспрэсвэй — вялізнай дарозе, што перасякала горад. Вочы вандруюць далей на поўдзень да вялікага прастору цяпер шэра-сіняга возера. Там групы ветразьных лодак, магчыма ў нейкіх спартовых гонках. Налева крыху — цэнтар гораду, горб найвышэйшых будынкаў расьце ўверх і ўшыр. Зь вялізнага лётнішча на захадзе чуваць гул.

Якімовіч ня думаў пра тое, што бачыў з выгаднага крэсла-гойдаўкі. Выпіў паўшклянкі віскі зь лёдам, закусіў устрыцай з агурком і хлебам. Сяньняшнія падзеі змусілі яго зірнуць у мінулае — адкуль і як пачаў тут, у гэтым горадзе, — ды падумаць і пра будучыню.

Гады ці ня тры назад пачаў працаваць у Трыфты Тоні. Прыгадваецца душны ліпеньскі дзень. Падбіты, змучаны, смага ў горле, душнае-парнае, — характэрнае ў раёне вялікіх вазёраў Амэрыкі, — надвор’е. Зьнямога. Карціць прылегчы дзесьці ў цяньку пад дрэвам у парку. Спакуса! Лепш прэч, вон яе! Там бамы. Гэта мясцовыя гультаі-абібокі, што мала чым, апроч пошукаў бутэлькі віна й якога гат-дога, цікавіліся. А гэтта побач іх зладзеі, прастытуткі, наркаманы. Не, Алесю туды нельга. Ён верыць, што нейкую працу сабе абавязкова знойдзе. Ходзіць гэтак па горадзе ўжо ня першы дзень, у шматлікія дзьверы стукае. Бегае па многіх адрасох, што з абвестак у газэтах. Дарэмна. Ломаная ангельская мова, ніякай канкрэтнай прафэсіі. Што ты хочаш у вялікім чужым горадзе?! Гэта ўсё пасьля таго, як адгакаў год кантракту ў пушчы на поўначы. Цяпер-жа — падбітыя ногі, зьнямога духовая і фізычная. Трэба шукаць сваіх. Недзе-ж яны тут ёсьць. Але тымчасам… што гэта вось тут на рагу? Гляньце, людцы мілыя! Дзівосы нейкія. Падыйдзем, прыгледзімся.

Разінуўшы ад зьдзіўленьня рот, стаяў перад рэклямай, падобнай якой і ў гэтым горадзе ня знойдзеш. Наверсе будынку, што на рагу вуліцаў, на цэлую даўжыню, можа мэтраў дваццаць, франтавой сьцяны вялізнымі літарамі напісана:

Пабеларуску гэта гучэла так: Трыфты Тоні ня ёсьць абібокам. Ён цяжка працуе, каб заашчадзіць табе грошы!