Кастусь Акула: За волю

Адно грыз, ледзь пачынаў варушыцца чарвячок сумлеву адносна таго ладу і «айца ўсіх народаў» пасьля таго, як бравурны і вульгарны Мікіта вылез із кукурузы ды быццам «разьвянчаў» самага наймудрэйшага генэралісімуса. Дзе і ў якой дрыгве чэрці гэтага Мікіту выгадавалі? А можа тут просты паклёп «імпэрыялістычных акулаў» на нашага генія? Ці можа сам Мікіта — пустазвон ці просты абэлтух? А калі так, дык як яго туды, аж на самы верх пусьцілі? А можа сталася, што той, найбольш геніяльны, ды гэтаму паклёпніку некалі на нагу наступіў? Бывае…

Пасьля падарожжа ў мэкку «рабочых і сялян» Вера, удзячная, як і ўсе іншыя ўдзельнікі, за дармавое падарожжа, яшчэ з большым імпэтам узялася за працу ў клюбе. Аднойчы сакратар мясцовай камуністычнай ячэйкі пад крылом клюбу, спэц агітацыйных трафарэтаў камуністычнай прапаганды, пасьля даўгой і нуднай гутаркі, запрапанаваў ёй пераехаць у Радфорд. Гаварыў ён, што рук і ў Балтаве да працы не хапае… Але ў краіне ёсьць пляцоўкі больш важнага імпэратыву чымся Балтава. Вось яно. Дык наш «працоўны рух» патрабаваў цяпер помачы адданых, працавітых і пільных таварышаў на найбольш адказных пазыцыях. Ці магла-б яна, Верачака, памагчы?

Як тут адмовіш? Ды ідэя, каб перабрацца ў Радфорд, што дынамічна рос і стаўся магнітам усёй пасьляваеннай іміграцыі з розных кутоў сьвету ў Канаду, была наклюнулася ў Веры раней. Замінаў недахоп кантактаў, што маглі-б памагчы там якія-небудзь патрэбныя дзьверы адчыніць. Цяпер-жа, пасьля сакратаровай прапановы, Вера зацікавілася дзе й каму яна спатрэбіцца ў тым вялізным горадзе. Адказ: патрабуюць зьверху, праца будзе забясьпечаная. Усё адпаведна ўладзяць. Людзі ў тым Радфордзе знойдуць ёй працу, увядуць у мясцовае «прагрэсыўнае» грамадзтва. Адным словам пакуй, дзеўка, свае «шмоткі» і «ў камандыроўку», паводле загаду зьверху. Во як! Ці туды з энтузіязмам бегчы? Яно-ж так і лепш, бо прыйдзе да спадобы тым зь ведамага верху.

Ніна Ляскін наймала трохпакаёвую кватэру на трэцім паверсе чатырохпавярховага дому на бочнай вуліцы недалёка Квін, — галоўнай вуліцы гораду, што перасякала яго простай лініяй з усходу на захад. Адсюль было вельмі зручна добрым гарадзкім транспартам дабірацца да камэрцыйнага цэнтру.

У адчыненых дзьвярох перад Верай стаяла дзеўка дзесьці ў веку сярэдзіны трыццатых гадоў. Цёмныя валосы, закручаныя ў плястычныя качалкі, якія тубыльцы называюць «кэрлерамі». Твар круглаваты, нос просты, немаляваныя вузкія вусны й цёмна-рудыя вочы. Лагодная сяброўская ўсьмешка. Сярэдняга росту, з малымі грудзьмі. Белая мужчынская кашуля абвісала над тугімі ясна-сінімі абношанымі джынсамі. У гэным месцы й часе дзеўка выглядала зусім мадэрнай. На голых ступнях сядзелі новыя індыянскія скураныя «макасыны», папулярныя мясцовыя шлёпкі.

— Гляньце хто тут! Вітаю, Вера, вітаю, прашу заходзьце.

— Дзякую. Грыша Вам ужо паведаміў пра мяне?

— Так. Але гляньце, што за красотка! — усклікнула дзеўка, аглядаючы Веру. На ейным твары зьявілася запраўднае зьдзіўленьне. — Скажы мне, дзе ты здабыла ўсе гэтыя свае прычындалы?

Вера меркавала як рэагаваць на гэта.

— Ого, што за прывітаньне! Можна да вас, ці не?

— Заходзьце. Будзем знаёміцца: я — Ніна Ляскін, а ты, як мне казалі, Вера Мак.

— Але. Вельмі прыемна.

Вера зайшла ў скромна ўмэбляваны пакой. У куце на тэлевізары спартовы камэнтатар гучным голасам распавядаў пра ўчарашнюю гульню ў вялізным мясцовым гакэйным палацы.

— Сядай. сядай, — запрашала Ніна. — Можа хочаш што выпіць з дарогі? Пастаў свае рэчы, пасьля ўпарадкуем. Што прынесьці?

— Калі маеш, джынджэр эйл.

Неўзабаве Ніна вярнулася з кухні, паставіла на кафэйны столік пляшку віскі, джынджэр эйл, дзьве шклянкі і міску зь лёдам.

— Ты можа галодная? — спытала Веру.

— Ды не, я ела ў цягніку.

— Напэўна скупіньдзя Грыша цябе не накарміў?

— А Грыша скупіньдзя? — зьдзівілася Вера.

— Ну, як табе сказаць? Я не заўважыла, каб ён калі-небудзь раскашэліўся, каб пагрэць нас, дзяўчат, як некаторыя…

Вера разважала, ці гаспадыня гэтага памешканьня дэманстравала сваю дэклярацыйнасьць ці шкадавала, магчыма, што Капшун ня бегаў за ёй.

— Пытаўся ён мяне, ці магу ўзяць пад сваё апякунчае крыло адну нашу асобу, што прыедзе сюды з паўночнае дзічы, — прадаўжала Ніна, напаўняючы шклянкі напіткамі і лёдам. — Прабач мне, ці ты казала, што сам джынджэр эйл, ці і віскі?

— Калі ты ўжо наліла, то вып’ю, — усьміхнулася Вера.

— Дык я тады пытаюся Грышу: а якога-ж кавалера ты мне прышлеш? Ён расказаў мне пра цябе, што патрабуеш памешканьня й працы, добрага нагляду… Дык давай, вып’ем за нашае здароўе і знаёмства.