Генадзь Аўласенка - Дзікія кошкі Барсума

* * *

Таямнічыя незразумелыя збудаванні сярод непралазных джунгляў былі выпадкова адкрыты навуковай экспедыцыяй на другі год яе знаходжання на планеце. Адкрыццё гэтае, як не дзіўна, не выклікала вялікага ажыятажу, магчыма, таму, што асноўныя мэты экспедыцыі былі зусім іншымі… ды і састаў яе быў адпаведным. І нават калі спецыяльныя аналізы паказалі, што прыблізны ўзрост гэтых збудаванняў – не менш за сто мільёнаў гадоў (а, магчыма, і значна большы)… нават тады павышанай цікавасці да адкрыцця не адбылося. Праўда, тут працягвала работу пэўная група спецыялістаў… частку памяшканняў яны пераабсталявалі для ўласнага жытла, астатнія былі самым старанным чынам даследаваныя… але нічога такога звышасаблівага там знойдзена не было, акрамя некалькіх незразумелых прадметаў, якія крыху пазней і празвалі артэфактамі. Вучоныя прыйшлі да высновы, што і памяшканні, і самі артэфакты – рэшткі нейкай даўняй гуманоіднай цывілізацыі… але і гэтае іх адкрыццё не асабліва зацікавіла фінансавых спонсараў экспедыцыі. Надыходзіў рашаючы момант у бітве за планету, дакладней, за тое, каму яна дастанецца… і каму якая справа была да нейкіх там незразумелых пабудоў сярод джунгляў…

Дзіўна, але старанна вывучаючы ўсе запар памяшканні, ніхто з вучоных так і не “адкрыў” тых калідораў, якія з такім дылетанскімнадхненнем даследваў потым Сарджэн. Уваход туды быў для іх чамусьці зачынены… ніхто з іх проста не бачыў гэты ўваход…

І толькі ў самы апошні, здаецца, год іх работы на планеце аднаму з вучоных пашчасцілася, не толькі ўбачыць ўваход, але і прайсці праз яго. Праўда, слова “пашчасціла” тут не зусім падыходзіць, бо больш ніхто гэтага вучонага так і не бачыў. Прынамсі, на планеце Аграполіс. Яго смерць спісалі на джунглі, дзе і сапраўды небяспека падпільноўвала неасцярожных на кожным кроку…

А сам вучоны аказаўся раптам…на Барсуме. І, зразумела ж, адразу ж быў затрыманы там па падазрэнню ў шпіёнскай дзейнасці.

Небараку-вучонага дапытвалі доўга і ўсебакова. Ягоным няскладным тлумачэнням, зразумела ж, ніхто не верыў… дакладней, амаль ніхто…

Бо знайшліся сярод “дзікіх кошак” і тыя, хто паверыў. І, не толькі паверыў,а супаставіў гэты дзіўны факт з некаторымі іншымі паўлегендарнымі фактамі…хутчэй нават, не фактамі, а легендамі. Тады ўпершыню на Барсуме і зацікавіліся далёкай планеткай, якая не называлася яшчэ Аграполісам. Праўда, цікаўнасць гэта была ў той далёкі час цалкомабстрактнай…

Далейшы лёс вучонага застаўся невядомым. Вядома толькі, што з Барсума яго так і не выпусцілі… ну а лёс мужчын на гэтай “жаночай” планеце, як правіла, не з зайздросных. Што ж датычыцца самой навуковай экспедыцыі, то ёй у хуткім часе прыйшлосяпоўнасцю згарнуць свае даследванні, і планета была аб’яўлена прыгоднай для масавага засялення.ФІРМА, якая, у жорсткай барацьбе з канкурэнтамі і здолела набыць гэтую планету, вырашыла зрабіць яе менавіта аграрнай. Пра таямнічыя збудаванні сярод джунгляў хутка забыліся… ад іх даследвання засталіся толькі каля двух дзесяткаўнезразумелых залацістых прадметаў, так званых, артэфактаў…

І толькі “дзікія кошкі” ўсе гэтыя доўгія гады і дзесяцігоддзі працягвалі сваё ўласнаедасследванне, якое прывяло нарэшце да ашаламляльнага адкрыцця.

Аказалася, што міжпланетныя і міжзорныя падарожжы можна было ажыццяўляць не толькі трансгалактычнымі рэйсамі крэйсераў альбо лайнераў. Невядомая цывілізацыя, якая па нейкіх прычынах альбо знікла сама па сабе альбо перасялілася кудысьці ў іншае месца яшчэ сто мільёнаў гадоў таму, вынайшла куды больш хуткі і дасканалы спосаб перамяшчэння: тэмпаральныя каналы, якія мелі выхады (парталы) на тую ці іншую планету Галактыкі. У асноўным, гэта былі планеты на якіх развівалася альбо патэнцыяльна магчыма было жыццё, хоць меліся і выключэнні з гэтага правіла…

Асноўная складанасць была ў тым, што самое месца тэмпаральнага выхаду заўважыць візуальна альбо хаця б адчуць яго фізічначалавеку немагчыма. Патрабаваліся нейкія асаблівыя прыборы, для выяўлення дакладных месцаў гэтых выхадаў на кожнай з планет… і доўгім шляхам спроб і памылак прыборы такія былі створаны на Барсуме. Але павінна было прайсці яшчэ шмат гадоў і нават дзесяцігоддзяў, перш чым была складзена першая прыблізная галактычная карта тэмпаральных парталаў.

І вось тады “дзікія кошкі” зноў звярнулі асаблівую увагу на Аграполіс. Аказалася, што менавіта тут знаходзіцца нейкая своеасаблівая “перасадачная галактычная станцыя”.І, вядома ж, для паўнацэннага свайго функцыяніравання “станцыі” гэтай тэрмінова патрабаваўся сапраўдны гаспадар…