Альгерд Абуховіч - Творы

Что сия метрика о крещении Ольгерда Якова сына Рихарда и Каролины Обуховичов с подлинною Глусского костела, бывшею в рассмотрении комиссии, высочайше учрежденной, верна и имеет законную достоверность, в том с приложением костельной печати собственноручно свидетельствую.

Числа 30 месяца апреля года 1857-го Ксендз Викентий Томашевич, настоятель костела Глусского и депутат уезда Бобруйского [58] У дакуменце: Елисафетою.

Нішком — хаваючыся.

Фарысія — памочнік кучара.

Груд — тут у сэнсе ўзгорак або невялікі астравок.

Байдак — барка.

Цяпер вуліца імя У. I. Леніна.

Пушчык — Пушчын Міхаіл Іванавіч (1800—1869) — капітан лейб-гвардыі, удзельнік паўстання дзекабрыстаў.

Грабовы ёсць два ў Мозырскім павеце: «Вялікае» — калісь Абуховічаў і «Малое» — калісь Радзівілаў. Водка — старка, каторую прадаюць Карказовічы, паходзіць з Радзівілаўскага Грабова. (Прыпіс аўтара.)

Былі ў зажыласці з самім панам — г. зн. жылі з панам у добрых адносінах.

Банкарт — незаконнанароджаны.

Парох (польск.) — духоўны кіраўнік парафіі, г. зн. царкоўнага прыхода.

Talis est mutatiuo retum (лац.) — так змяняюцца рэчы.

Ачыншаваць вёску — з баршчыны перавесці на чынш (узнос, які плацяць уладальніку зямлі ў тым выпадку, калі зямля перадаецца арандатару ў бестэрміновае снадчыннае валоданне).

Кальвінізм — пратэстанцкае веравучэнне, якое ўзнікла ў XVI ст. у выніку Рэфармацыі.

Масоны — ад фр. frans mасоn (вольны каменшчык) — прыхільнікі рэлігійна-этычнай плыні, якая ўзнікла ў Англіі ў пачатку XVIII ст.

Кавур, Камілло Бензо (1810—1861) — дзяржаўны дзеяч і дыпламат П’емонта (Сардзінскага каралеўства) і Італіі перыяду яе нацыянальнага аб’яднання, ідэолаг і лідэр ліберальна-манархічнай буржуазіі і ліберальнага дваранства, якое ішло за буржуазіяй.

Sur lе tаріs (фр.) — тут у сэнсе прадмет усеагульнага абмеркавання або размоў.

Робесп’ер — Рабесп’ер Максімільен Мары Ізідор (1758—1794) — дзеяч Вялікай французскай рэвалюцыі канца XVIII ст.

Шамбелян — камергер.

Касцюшка, Тадэвуш (1746—1817) — кіраўнік нацыянальна-вызваленчага паўстання 1794 г. у Польшчы, на Беларусі і Літве.

Баніта — выгнаннік.

Ріеlgrzymек z Dоbrоmila (польск.) — Пілігрым з Доброміля.

Тут памылковая дата. Аналагічная памылка і ў раздзеле «Спас». Трэба чытаць 4/ІV 1894. (Гл. кн.: Родчанка Р. Альгерд Абуховіч-Бандынэлі. Мн., 1984. С. 16-20).

Plet fond (фр. скажонае) — столь.

Дожы (гіст.) — галоўныя кіраўнікі рэспублікі ў сярэдневяковай Венецыі і Генуі.

Super aspidem et basiliscum ambulabo et conculcabo draconem et bovem (лац.) — наступлю на аспіда і базіліска і патапчу дракона і быка.

Et Petri et mihi (лац.) — і Пятру і мне.

Амбасадар (польск.) — пасол.

Ян III (Сабескі) — польскі кароль.

Здарэнне 63 году — маецца на ўвазе паўстанне 1863 г.

Трэны (польск.) — элегіі.

Стэфан Баторы (1533—1586) — польскі кароль (1576—1586).

Небаба — Нябаба Антон (г. н. невядомы — памёр у 1648 г.) — кіраўнік казацка-сялянскага атрада, на Беларусі ў вызваленчую вайну ўкраінскага і беларускага народаў 1648—1654 гг.

Падкаморы (польск.) — саноўнік.

Птыч — Пціч, левы лрыток Прыпяці.

Sclavus saltans (лац.) — нявольнік, які танцуе.

Спадак — спадчына.

Вітаўт (1350—1430) — вялікі князь літоўскі з 1392 г.

Тэстамент — завяшчанне.

Аб скутках — аб выніках.

Дзедзічка — наследніца маёнтка.

Скрыпты (лац.) — дакументы.

Дыццезія (польск.) — дысцэзія, біскупства.

Грабіна (польск.) — графіня.

Dе Сhаtеаubriand — Шатабрыян дэ Франсуа Рэнэ (1768—1848) — французскі пісьменнік і палітычны дзеяч, прадстаўнік рэакцыйнага дваранскага рамантызму.

Антэнат (польск.) — продак, прашчур.

Lе vin сhaud (фр.) — цёплае віно.