Мөсәгыйт Хәбибуллин - Сайланма әсәрләр. Том 4. Аллаһы бүләге. Батый хан һәм Ләйлә / Избранные произведения. Том 4

– Куәтең булса, син дә сал, батя, сал.

– Ә йөз ояты, оят кая?!

– Оят, – диде Егорка, кружкасын эчеп куйды. – Менә ул оят кайда. – Сандыкны Митрәй каршына тартып китерде, ачып җибәрде, сандык тулы көмеш тәңкәләрне, кулын батырып, бармаклары аша агызды. – Менә ул оят һәм вөҗдан, батя. Күрәсеңме, менә.

– Әйтмә миңа батя дип. Хакың юк. Әллә киявемме син миңа?!

– Мин сиңа, Митрәй сәүдәгәр, бер сандык көмеш китердем, кызың хакына.

– Сатып алырга исәбең, – диде сәүгәдәр Митрәй, тураебрак утыра-утыра. – Кыз сата торган заман түгел хәзер, Егорка.

– Сатып алмыйм, батя. Кызың өчен бирнә бу сиңа. Мә, ал, сәүдә ит.

Митрәй, үрелеп, көмеш акчаны алды, тешләп карады, тәңкә тишек һәм ниндидер хатын-кыз чәче исе килә кебек иде.

– Болгар хатын-кызларының хәситәләреннән, чәч толымнарыннан җыелган көмеш бу. Моны синнән бер генә сәүдәгәр дә алмаячак, хәрәм акча бу, Егорка, хәрәм. Ипле вә ихлас сәүдәгәр мондый акчалар белән сату итми, бигрәк тә Болгар базарларында. Башы ике булса гына инде.

– Мин сәүдәгәр түгел, мин сугышчы. Мин бу байлыкны дошманны җиңеп, талап алдым. Талау – минем кәсебем. Ходай миңа бу кәсепне үзе язган.

– Әйбәт кәсеп димәс идем, Егорка. Көннәрдән бер көнне синең халкыңны да талап китүләре бар бит. Һәм, талаубезнең кәсеп дип, хатын-кызлары алдында мактансалар. Яман, яман эш кылып йөрисең, Егорка. Моны Наталья да килештермәс.

– Басурманнар – безнең кан дошманыбыз, – дип, өстәлгә сукты Егорка һәм ачык сандыгын шап итеп япты да Митрәйнең изүенә үрелде. – Наталья минеке булыр…

– Кызлар толымын кисеп җыйган тишек акчага сатып алырга исәбеңме?! Чирканам мин ул акчалардан, кулыма алырга куркам, Аллаһы каһәреннән куркам. Беләсең килсә, ул кыз балалар аны кияүгә чыкканчы җыялар, үзенә күрә бирнә байлыгы ул, туй өлеше. Син аларның толымнарын кисеп йөрисең, капчык-капчык төяп, Владимирга алып кайтасың да мактанасың. Тфү, кеше түгел син, иуда!

– Атасы, бу ни инде тагын? Егорка кызыбызның кулын сорарга килгән, сандык тутырып акча китергән… Сәүдәгәрме син? Шул акчалар өчен көн-төн сәүдә итәсең түгелме!..

– Итәм, итәм, Марфуша, көн-төн сәүдә итәм. Ләкин Митрәй беркайчан да кеше хакына кермәде. Болгар төркиләре белән безгә сугышырга түгел, сәүдә итәргә, кызлар алышырга кирәк. Ишетәсеңме, Марфа? Тагын бер кызым булса, мин аны да Болгарга кияүгә бирер идем.

– Абау, атасы, сөйләмә юкны. Ходайдан курык.

– Әллә Ходай моңа каршымы, Марфа?!

– Юк та бит, атасы… Тукта әле, тукта, әллә тагын… Күз нурымны?.. Хакмы шул, Митрәй, дим?!

– Җибәрдем, анасы. Хет ас, хет кис, җибәрдем. Менә бу адәмгә бирмәс өчен җибәрдем! – диде тәгаен үҗәтләнеп киткән сәүдәгәр.

– Ике ат исәбенәме?

– Ике ат һәм ике алтын исәбенә, Марфа. Менә ул ике бәлеш алтын, Егорканың тишек тәңкәләренә генә торырлык бәһа. Мә, ал, җыеп куй, – диде Митрәй һәм ике алтын бәлешне өстәлгә ташлады.

Хата эшләвенә ул соңрак, Егорка сандыгын, күтәреп, аның өстенә ташлагач төшенде. Егорка мәче урынына өстәл артыннан сикереп чыкты, идәндә аунаган акчалар өстенә барып төшкән Митрәйне изүеннән эләктереп аягына бастырды.

– Җирбит, оятсыз! – дип, эшнең асылына төшенмичә, хатыны кулына уклау алды, ирнең башына сугасы итте, әмма Егорка уклауны этеп кенә җибәрде һәм, теш арасыннан ыслап:

– Мин үзем аның җанын җәһәннәмгә олактырам! – диде. Һәм шундаен иттереп сәүдәгәрнең йөзенә орды, тегенең бите-борыныннан шаулап кан китте. Менә шунда гына Марфа акылына килде, чебиләрен карчыгадан сакларга ташланган тавык кебек, Егоркага килеп ябышты. Егорка исә аны селтәп кенә җибәрде.

– Үтердең ич, үтердең! – дип чырыйлап кычкырып җибәрде Марфа. Хатын идәндә аунаган уклауны алды һәм Егоркага кизәнде, әмма Егорка аны янә селтәп кенә җибәрде, хатын арт чирәбе белән мичкә барып бәрелде һәм буш капчык кебек идәнгә сыдырылып төште. Егорка хәнҗәрен тартып чыгарды, Митрәйнең канлы йөзенә китерде.

– Әйт, кызыңны, чынлап та, басурманнарга биреп җибәрдеңме?!

Митрәй сәүдәгәр башын чайкады, ләкин Егорка аның кызны биреп җибәрүенә тәгаен ышанган иде инде. Ул сәүдәгәрне хатыны аунап яткан мичкә таба төртеп җибәрде дә йөгереп өйдән чыгып китте. Марфа апай аңына килеп торып басты һәм бите-йөзе канга баткан ире янына килде, башын, күтәреп, тезенә салды. Митрәй күзләрен ачты һәм, хатынына карамый гына:

– Иләс-миләс килеп утырма, акчаларны җый да иске мунча чормасына менгезеп яшер. Минем кузгалыр әмәлем калмады, иңбаш сөяген сындырды бугай, мөртәт, – диде.

Марфа апай, ашыга-кабалана, идәнгә сибелгән тәңкәләрне сандыкка җыя башлады, җыйды, иренә карады.