Мөсәгыйт Хәбибуллин - Сайланма әсәрләр. Том 4. Аллаһы бүләге. Батый хан һәм Ләйлә / Избранные произведения. Том 4

– Йә бүген, йә иртәгә таң белән. Чынлап торып кызың биреп җибәрергә телисең икән, кәрвансарайга китер.

Митрәй сәүдәгәр башын күтәрде, як-ягына каранды, чукынып алды һәм тагын Асылгәрәйгә таба иелде.

– Билләһи алып кит, Гәрәй. Бүген үк кәрвансарайга китерермен, тик анасына әйтмә. Ә кыз белән мин үзем сөйләшермен.

– Җибәрергә булсаң сузма, безнең бүген үк китүебез бар.

– Гәрәй, Гәрәй дус, мин аны малай итеп киендерәм, Болгар малае итеп, шайтан үзе дә танымас.

Митрәй сәүдәгәр тураеп утырды, кулын кулга ышкыды, кыз ягына күз ташлап алды һәм Асылгәрәй каршындагы кружканы күтәреп эчеп куйды.

– Без кузгалдык, Митрәй дус.

– Марфа, Марфа, гости уходят. Гостинцы готовь.

Асылгәрәй кыз янына күчеп утырган хан оныгы Хансөяргә күз төшереп алды. Хан оныгы белгән кадәр Наталья белән сөйләшергә маташа, кыз да болгар телендә берничә сүз белә икән, тота да шул сүзләрне кабатлый. Аннары икәүләп көлешеп алалар.

Яшьләргә Митрәй дә игътибар итте, ул да аларга бертын сокланып карап торды. Кызы аңа шулкадәр мөлаем һәм гүзәл булып күренде ки, әйтерсең лә кызның йөзеннән кояш нурлары балкый иде. Митрәй башын як-якка чайкап алды. Юк, тагын бер тапкыр юк, бирә алмый ул ошбу гүзәл кызын ерткычка. Көн күрсәтмәс ул аңа, зәгъфран чәчкәседәй саргайтыр. Биреп җибәрәм кызны Гәрәйгә. Соңыннан күз күрер, ярты елга бер йөреп торам, ешрак йөри башлармын. Болгар ерак түгел. Егоркага, суга баткандыр, сине яратмый иде, дияр. Башына җиттең баланың, дип тиргәр.

Кунакларны озаткач, ата кеше чигеп утырган кызы янәшәсенә килеп утырды.

– Кызым, күз нурым, чигүең куеп тор әле. Тыңла әле атаңны.

– Мин сине тыңлыйм, тятя.

– Кызым, син беләсең, Егорка тәмам җанга тиде. Тәмам борылыр урын калдырмады. Инде нишлик?

– Мин аңа кияүгә чыкмыйм, тятя, суга батып үләм. Мин аңардан куркам, тятя. Куркам!

– Шулайдыр, шулайдыр, кызым. Тик бит анаң килешергә куша, язмыш, имеш. Кияүгә чыккач, тора башлагач яратыр әле дигән була.

– Нигә соң үзе яратмаган кешесенә чыкмаган, сине сайлаган.

– Хак, аны да бер хакимгә бирергә иткәннәр, аяк терәп каршы торган. Оныткан, күрәсең, үз хәлен… Шуның өчен мин сине, кызым, Гәрәй дуска биреп җибәрергә булдым. Бер сүз белән – качырам мин сине. Тиздән үзем дә юлга чыгармын. Әсин Гәрәйләрдә торырсың. Хатыны анаң кебек йомшак табигатьле, кыз баланы ярата.

– Тятя!

Натальяның зәңгәр күзләре түгәрәкләнде, аннары ул атасының күкрәгенә капланды. Ярата иде ул атасын һәм аңа ышана иде. Атасы аңа Болгар базары турында, андагы мунчалар, фән йортлары, мәчетләр, мәдрәсәләр, бердәнбер чиркәү турында бер тапкыр гына сөйләмәгән иде. Ул илнең елгаларыннан сөт ага, ярларында кесәл җитешә, дияр иде. Атасы Болгар базарыннан аңа болгари читек алып кайтты, шундый ошады, шундый яратып киде читекне Наталья, баскан саен шыгыр-шыгыр итеп, йөргән саен йөрисе килеп торыр иде.

– Без хәзер синең белән кибеткә чыгып китәбез, кызым. Калганын кибеттә сөйләшербез.

Хан оныгы Хансөяр Асылгәрәйнең аны, ашыктыра-ашыктыра, сәүдәгәр өеннән алып чыгып китүен аңламады. Алай да сорашып тормады, каршы да килмәде. Сәүдәгәр белән тамгачы арасында ниндидер сөйләшү булды, шуңа ашыгуыдыр дип уйлады. Әмма кәрвансарайга җитәрәк хан оныгы Хансөяр адымын тыя төште һәм Асылгәрәйнең җилкәсенә кулын салды.

– Ни булды, Асылгәрәй агай, нигә ут капкан кебек чыгып чаптык?

– Шулай кирәк, хан оныгы, әйдә, кешеләр игътибар итә. Онытмасаң иде, син Владимир каласында, чит җирдә. Бу халыкны син беләсең, мөселманнардан котлары алына.

Чынлап та, аларның туктап калуларына игътибар итүчеләр табылды, киемнәренме килештермәделәр, кыяфәтләренме, әйе, тиун киемендә булса да, яшь, артык ыспай күренә, аннары кай ягы беләндер болгарны хәтерләтә, олырагы исә тәгаен мөселман. Хан оныгы Хансөяр моны күрде дә кызурак атлап китте.

– Нинди кала бу, ят кеше күренсә, аю биетүче янына җыелган кебек җыелалар.

– Хан оныгы, әйттем ич инде, хикмәтле халык бу, әйдә, тизрәк кәрвансарайга кайтыйк.

– Митрәй сәүдәгәр белән ни турында авызны авызга куеп сөйләштегез?

– Булды хәлләр, булды, хан оныгы. Ул бичара әнә шул син сөйләшеп утырган кызын миңа биреп җибәрмәкче, Болгарга.

– Сиңа? Нигә?

– Кһм, хан оныгы, минем өйләнмәгән ике улым бар, белмисеңмени? Бәхтияры – хан җансакчысы. Шуңа алырга булдым кызны. Чибәр, күрер күзгә ипле, телне өйрәнер, иншалла, акылы булса, авызы текмәгән.

– Кыз үзе ни диде соң? Бит сез ул хакта аңардан сорамадыгыз да? – диде хан оныгы, тәмам аптырый калып.