Генрык Сянкевіч - Quo Vadis

С. 20: Саракт — высокая гара ў паўднёвай Этрурыі на поўдзень ад Рыма. Стола — доўгая раскошная сукенка, якая лічылася прыкметай сталай рымскай матроны. …па лузе, зарослым асфодэлямі… — іншымі словамі, па краіне мёртвых. Даміцыус Афэр — здольны тагачасны прамоўца, але запляміў сваю рэпутацыю даказчыцтвам. Ляры — паводле рымскай міфалогіі гэта багі, што захоўвалі хатні агмень.

С. 21: Калі «боскі» Аляксандр… чаго дзівіцца Гэлене — па-грэцку імя Аляксандр абазначае «муж-абаронца»; такой мянушкай нараклі Парыса, сына траянскага ўладара Прыяма і Гекубы, які зачараваў сваёй прыгажосцю пекную Гэлену, дачку Зэўса й сужонку ўладара Менелая, і тая збегла з ім у Трою, з-за чаго й пачалася Траянская вайна.

С. 22: Форум — тут: цэнтральная плошча, поўная назва якой Форум Рамана (Рымскі Форум) ; у гэтым месцы на паўднёва-заходнім схіле Капіталінскага ўзгор’я засяроджвалася грамадскае й палітычнае жыццё Рыма. Атрыюм — памяшканне, у якое трапляеш адразу па ўваходзе ў дом. Кубікулюм — спальня. Карынэ — багаты арыстакратычны квартал у паўднёваўсходняй частцы гораду паміж Палатынскім і Эсквілінскім узгор’ямі. Педысеквы — нявольнікі, якія подбегам суправаджалі лектыку.

С. 23: Ліціній Сталон Кай — народны трыбун, у 367 г. перад н. э. разам з Люцыем Сэкстам Лятэранам дамогся заканадаўчых рашэнняў на карысць плебса і шэраговага сялянства. Маніплы — баявыя аддзелы рымскага войска па пары соцень чалавек, г. зн. па дзве цэнтурыі; тры маніплы складалі кагорту, а дзесяць кагортаў — легію. Була — шыйны амулет у выглядзе шара або кола, які дзеці паўнапраўных грамадзянаў насілі да паўналецця. Гамадрыяда — лясное боства, німфа дрэва, якая з ім жа нараджаецца, жыве і памірае.

С. 24: Апіць — багацей і гурман часоў Аўгуста й Тыбэрыя, чыё імя пазначана на кнізе «Аб кулінарным штукарстве», паходжанне якой усё ж адносяць да больш позняга перыяду. Архітраў — ніжэйшая з трох частак перакрыцця (антаблемента) ; уяўляе сабою гарызантальную бэльку, што абапіраецца на капітэлі калюмнаў. Трыгліфы — элементы пліткавай аблямоўкі сярэдняй часткі перакрыцця. Тымпан — трохкутнае поле франтона (верхняй часткі фасада) без карніза вакол яго, дзе размяшчаліся розныя скульптуры ды іншыя рэльефныя ўпрыгожанні. Кастар і Палукс — у грэцкай міфалогіі так званыя Дыяскуры, браты-блізнюкі, сыны Зэўса, багі-ахоўнікі ваяроў і мараходаў. Веста — паводле рымскай міфалогіі багіня-ахоўніца хатняга агменю й дзяржавы. Ростры — Растральная трыбуна, г. зн. упрыгожаная загнутымі насамі захопленых варожых караблёў. Сістра — трашчотка накшталт кастаньетаў. Самбука — музычны інструмент кшталту гарфы.

С. 25: Квірыт — паўнапраўны рымскі грамадзянін. Жыхары Сэрыкума — кітайцы. Аронт — галоўная рака Сірыі, якая ўпадала ў Міжземнае мора насупраць Антыохіі. Нарбонская Галія — паўднёва-ўсходняя частка сучаснай Францыі ля ўзбярэжжа Міжземнага мора. Сэрапіс — сінкрэтычнае боства эліністычнага Ўсходу, якое атоесамліваецца адразу з егіпскім Азырысам, грэцкімі Зэўсам, Плутонам, Апалонам, Пасейдонам; гэтаму боству падпарадкоўваліся ўсе стыхіі прыроды. Ізыда — у егіпскай міфалогіі багіня ўрадлівасці, вады й ветру, апякунка мараходаў. Кібелля — фрыгійскае боства ўрадлівасці, «Маці багоў»; оргіястычны культ Кібеллі распаўсюдзіўся ў Рыме з II ст. перад н. э. Субура — ажыўлены раён Рыма ў нізінах між узгор’ямі Эсквілін, Квірынал і Вімінал, на поўнач ад Карынэ, дзе на аднайменнай вуліцы было шмат забягалавак і прытонаў. Пэданій Сэкунд — рэальная асоба, колішні прэфект Рыма (61 г.) .

С. 26: Пандатарыя — востраў ля ўзбярэжжа Кампаньі, куды ссылалі асуджаных у часы імперыі. Рэбелій Плаўт — нашчадак Аўгуста па жаночай лініі; прадчуваючы ад яго канкурэнцыю свайму самаўладству, у 59 або 60 г. Нэрон загадаў выслаць яго з Рыма. Мора — папулярная гульня, дзе адзін раптоўна выкідвае пальцы, а другі вокамгненна павінен адгадаць іхнюю колькасць. Святыня Ёвіша Статара — храм, які размяшчаўся на схіле Палатынскага ўзгор’я, дзе, паводле падання, заснавальнік гораду Ромул маліўся да Ёвіша, каб спыніў уцёкі рымскіх ваяроў ад ворага (Статар з лаціны і абазначае «Спыняльнік») .