Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

У сырую пагоду ледзь не енчу. Эксцэдрын і буферын вельмі мне памагаюць. Хачу Вас папрасіць аб адным – ці могуць часамі мае сябры прыслаць Вам лекі, каб Вы мне іх пераслалі? Была б Вам вельмі ўдзячная. Пакуль што іх хопіць. Але надта ж не люблю хадзіць скрыўленай і дрэнна апранутай. Гэта мая слабасць.

Фактычна я грашу крыху, адказваючы сяння на лісты. З выдавецтва “Мастацкая літаратура” патрабуюць ужо рукапіс кніжкі. Пабачым. Яшчэ няма чым хваліцца, але, можа, і выдадуць. Усё працую над матэр’ялам. Мая мілая сяброўка ў Гродне крыху “абломвае рогі” дзецям майго натхнення. Ды іх там і няма асабліва, але ўсе ж, для пэўнасці. Яна захоплена гэтаю сваею “грамадскай нагрузкай” і змушае мяне варушыць старыя сшыткі, успаміны, уласную душу. Крыху забываюся пра адзіноту.

Пісалі з Гудзевіч. Захопленыя той падборкаю ў “ЛіМе”. Гэта якраз тое, што ім патрэбна. Бедны Белакоз, загадчык музея, хворы – каліт страўніка, і паправы не відно, але столькі ў ім энергіі, што на ўсё забываецца, рады, што можа жыць і працаваць для “свайго люду”, як піша. Вы нейк раскіслі крыху, ці не прыхварэлі? Трымайцеся! Вельмі хачу Вас бачыць бадзёрым, поўным надзеі і сілаў. Вашыя ўспаміны будуць вартым дакументам мінулага і галоўнае – аб’ектыўным.

А з жыдамі ў мяне – заўсёды сяброўства. У Празе іх тры чалавекі захаваліся, выжылі пры нас. Нават без дзякуй… Нам хораша было тады ратаваць некага, забыўшыся праз сябе… З жыдоў харошыя сем’яніны, і падобная сумесь можа даць здольнае патомства. У інтэлігентных людзей гэта ж звычайная рэч, абы толькі шчасліва жылі. Галоўнае, што Вашыя дзеці здабылі асвету, далі сабе рады ў жыцці.

А мілая Зоська Верас так і не здагадалася, ад каго я перадала ёй прывітанні. Цяпер напісала крышку ясней. У яе малады рассудак і запал, цвярозы розум і прынцыповасць. Наагул яна вельмі цікавы чалавек.

У нас сяння – сонечны, цудоўны дзень. Марозаў – як і не было! Шкадую, што не паставілі помніка. На сэрцы было б лягчэй. Пішу ў свэтарочку ад Вас. Ён прытульны, мілы і цёплы, як і ласкавыя Вашыя словы. Навучылася крыху жыць для сябе і пра сябе думаць. Нават есці. Да сына маю глыбокі жаль за недастойныя паводзіны, але кантакт у нас нармальны. Я не гневаюся. Жыццё трэба браць такім, якім яно ёсць, і асцярожна, паслядоўна ўносіць у яго карэктуры. Я шкадую людзей, якія здольныя рабіць зло. Гэта нягодныя людзі, хоць дароўваць не ўмею, крыўдаў не ў сілах забыць… Я дрэнная крыху…

Глядзеце сябе, вітайце мілую жонку, Люцыначку, ды не забывайцеся пра маё сумнае існаванне. З павагаю і мілай шчырасцю да Вас – Ваша Ларыса .

7 снежня 1979 г.

Данусенька, мілая!

Жанчыны, звычайна, слабейшыя, а можа, там быў інакшы дыягназ? Не трэба бедаваць загадзя… Ведаю, што гэта цяжка. Лішні раз усміхніся і пацалуй мілага Эрыка. Вы – яго сіла, з якою здолее пераканаць тое, найгоршае. Мужчыны болей вытрывалыя ў жыцці. Усё будзе добра! Можа, у той жанчыны былі іншыя камплікацыі. Разумею, што такое ўспрымаецца…

А цяпер давай пасварымся. Складаць маю кніжку – твой грамадска-святы абавязак! А вось плаціць за таксі і прывозіць паўпуды валовіны (на адну!) і т.д. і т.п. – за гэта “гонар” наказвае мне разлічыцца! Я пастараюся зрабіць гэта далікатна, так што не перажывай! Што мне з Табою разлічвацца? Мне б дзяліцца з Табою – найлепшым…

Як бачыш, я яшчэ жыву! Не адважылася ўзяць на ноч таго “леку”. Прападзі ён пропадам! Вып’юць, калі прыйдуць пілаваць дровы. Крыху зноў прывезлі. Хаджу ўжо! З Зосяй прынеслі дроў, вады, накармілі Лапку, крыху паснедалі.

Усе вершы Ты зрабіла добра! Дай Божа, каб яны так прайшлі. Сяння, чакаючы на пенсію, нешта зноў перадрукавала. Няхай ляжыць у Цябе. За ноч ніякае нават назвы, акрамя ўчорашняй, і не прыдумала… Богу дзякую, што не двояцца вобразы мне ў вачах. Напалохалася добра…

Ці Ты глядзела 4 снежня “Помнікі архітэктуры і культуры рэспублікі: былога неацэнны скарб”? Якая была гэта харошая перадача! Вёў яе Юрка Хадыка. Здзівілі мяне яго высокакультурная, дасканалая мова і веданне справы. Мяне калаціла, бо прыйшлі і перашкодзілі мне крыху. Папрасіла, каб пачакалі. Хадыкі не пазнала! Зусім не дзіўлюся ўсім Церашчатавым, якія для яго – толькі эпізод. Справу сваю ён ведае, без пафасу, талкова і скромна, разумна і хораша закрануў ён і балючае, і актуальнае – ад Полацкіх фрэскаў пачынаючы. Успомніў нават крыж, які зрабіў Лазар Богша. Хораша гаварыў і пра Гродзенскі фарны касцёл. Як жаль, што нам не паўтараюць такіх перадачаў!