Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Сын пераслаў з Польшчы вельмі прыгожа зроблены здымак. Агароджа, кажуць, таксама ўжо гатовая, але яна яшчэ ў Баранавічах. Усё сябры адлажылі на вясну, а мне жаль, бо вельмі хацела бачыць магілку ў парадку. Мне цяпер надта цяжка. Успамінаецца канец мінулага году, часы, калі так моцна труднаваў мой с.п. Муж. І мне дрэнна. Часамі здаецца, што жыццё маё вісіць на валаску. З розных меркавань мне тут дрэнна, але ў Менску ці ў Гродне, ці нат у Гудзевічах было б яшчэ горай. Я зусім згаджаюся з лёсам. Вам дзякую за ліста, за тое, што заўсёды Вы духам са мною.

Болей я амаль нікога не маю, каму сапраўды можна было б сказаць – вось ты, як свой! Алесю Мікалаевічу таксама не да мяне. Ён моцна хворы і заняты музеем. Дануся моцна занятая хворым на вантробу мужам. Ці толькі не тое найгоршае… Страх за яго проста падцінае яе. Прызнацца Вам па праўдзе, дык я, нягледзячы на маю вялікую любоў да свайго народу і зямлі, сяння хацела б быць як найдалей згэтуль. Проста, можа, таму, што хачу памерці сваёй смерцю… На жаль, гэта не пустыя словы. Да сына мне ні ў якім выпадку нельга ехаць. У яго асабіста ёсць яшчэ крыху сумлення і розуму ў беднай, хворай ад гарэлкі галаве… Мая прысутнасць бліжэй яго была б трагедыяй для нас абоіх. Аб нявестцы пісаць не хочацца…

Сумныя будуць святы. Заўсёды былі маленькая ялінка і падарачкі, і супольная куцця, і ўрачыстае разламанне аплатка. Мужа мама, як ведаеце, з Бабра, з Палубінскіх, была каталічкаю. У памяць яе і аплатак. Хацела б, каб Вы прачыталі “Чужую бацькаўшчыну” В. Адамчыка, і калі нешта ведаеце пра аўтара, дык напісалі мне.

Яшчэ раз жадаю Вам усім вясёлых і радасных свят! Буду старацца перамагчы сваю немач. Вітайце хатніх. Цалую Вас сардэчна.

Ваша Ларыса Геніюш .

Зэльва, 18 снежня 1979 г.

Данусенька мая родная!

Спачатку цалую Цябе моцна, што Ты “ўваскрэсла”… Я тут ужо была – ні жывая, ні мёртвая. Нейкі зас…ц прыйшоў глядзець хакей па тэлебачанні і кажа, што настаўніца беларускай мовы, нейкая Дабрыян, сказала ім, што Ты – не жывеш… І скуль яна гэта ўзяла? Я баялася званіць да Аляксея Міхайлавіча. Думала, можа, Ты дзе пад машыну… крый Божа. Яшчэ мне рукі дрыжаць. Пішу Табе і плачу. Яшчэ раз моцненька Цябе цалую.

Не пісала, бо “адкінула” мяне. Зноў захварэла. Пачала чытаць “Чужую Бацькаўшчыну” В. Адамчыка і захварэла яшчэ болей… Кніжка цудоўна напісаная. Прашу Цябе – прачытай яе як найхутчэй! Хто гэты Адамчык? Ведаеш яго?

Бабуся мая – з Чамяроў. Гэта іх род, прозвішча – Чамяры. Я адзін ліст атрымала, але без пачатку і канца. Адну странічку. Пра Чамяроў не было там! Там быў ліст ад Міколы К. Ён мне дапамагаў выздараўліваць, папраўляцца. Цудоўная душа ў таго Міколы. А пасля я ўжо зусім захварэла. Так мяне “спяклі” банкамі і націраннем ад бабкі з Лапеніцы і нейкім польскім дзіравым пластырам, што чухаюся і гаю тыя пухіры крэмам “Нівея”. Маўчу, бо людзі рабілі ўсё гэта з вялікай любові, і я ім дзякую.

Дануся, я думала – “Настоеныя на чабары” альбо “Баравікі”, але як Ты зрабіла, так і добра. Найлепшае, што Ты зрабіла, гэта тое, што аддала іх у тыя пэўныя рукі! А там ужо – што Бог дасць.

Дастала ліста здалёк. Пішуць: “У мяне захаваліся каля васьмёх Вашых, яшчэ праскае пары, вершаў, якія друкаваліся ў розных газетах, а не ў першым зборніку, і таму яны не маглі трапіць у зборнік другі. Яны беззаганна напісаныя і, па-мойму, маглі б ісці ў друк у Вас без ніякіх паправак ці зменаў”. Адным словам, іх нам вышлюць. “Было б ужо зусім нягожа, каб іх не прапусцілі, калі яны вяртаюцца “дахаты”, да паэткі, якая іх пусціла ў свет.” Гэта пішу між іншым. Гэта разгледзім пасля. Добра, што хоць з Табой усё ў парадку! Усе мае сяброўкі, ад Зоські пачынаючы, бядуюць, што з Табою? Ах, Данусенька мілая… Ужо цяпер і я паздаровею. Я баялася пісаць Табе…

Ад дзяцей – ні слоўца! Яшчэ адна пакута! Мае “добразычліўцы” ведаюць, якія лісты затрымліваць. Пра тыя вершы, як “Воўпа” і інш., было на тым лістку без пачатку і без канца. Адразу дадумалася, што аднаго лістка бракуе.

Цешуся, што была Ты на той цудоўнай пятніцы сярод сваіх. Добра было б, каб паказалі гэтую сустрэчу з Нінай М[ацяш] па тэлебачанні. Якія добрыя вершы ў Вярцінскага ў апошнім “ЛіМе”! І маю душу было б трэба (найвышэйшы час!) “ахоўваць законам”, а то ўжо мяне тут даканаюць…

Добра, што Віка мае кватэру. Як выглядае? Шкада, што Ты не перадала яшчэ маё захапленне харошаму Янку Брылю… Толькі ад Янкі Брыля можна было гэтага ўзроўню спадзявацца, а ад Хадыкі не спадзявалася, бо ў нас ён не гутарыў па-беларуску! Была ўзрушаная “прагрэсам”. Дай Божа, наперад лепей!