Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Заўчора дала бабе глытаць “макароны” (якімі бяруць жалудачны сок). Улажыла яе на канапе, а тут прыйшоў мужчына на ўкол і спяшаецца на аўтобус. Укол быў у ягадзіцу, дык дзядзька спусціў нагавіцы і стаў попай да сястры, а “фронтам” – якраз да бабкі на канапе. Бедная бабка ледзь не самлела, знячэўку ўбачыўшы падобнае, і доўга плявалася. Яна ж не медык, а жанчына. І наагул, людзі нашыя – сціплыя, скромныя, і такая “аголеная” культура да іх яшчэ не дабрыла…

Злуюцца, бедныя, ледзь не плачуць, але што зробіць мой дзед, калі яго нават не папыталіся, даючы ў такі інтымны кабінет яшчэ і шумную працэдурку. Напрыклад, у Чэхах, калі муж працаваў, дык там шафкі лішняй без ведама гаспадара кабінету не паставяць. Ёсць нейкая этыка лекарская, такт, разуменне самой медыцыны і галоўнае – пацыентаў, якія маюць права і на добры агляд, і на шчырую гутарку з лекарам. Нават да простае каросты такая бабуся не прызнаецца пры натоўпе! А грыбкі, другія жаночыя інтымныя хворасці, медагляд работнікаў таргоўлі і інш. – дык гэта проста для хворых трагедыя! Не суджу лішне строга і мужавых “начальнікаў”! Знача – яны нідзе не былі, не вучылі іх мед. этыцы і чалавечаму абыходжанню з людзьмі. А можа, думаюць, што з беларусамі і цяпер можна чаўпсці, што ўздумаецца? Я пасылала б такіх крыху за граніцу, хоць у дэмакратычныя дзяржавы. Пабачылі б, як у людзей, паразумнелі б. Перадусім хоць пабачылі б, як людзі працуюць, як радзяцца ў шматлікіх пытаннях, як не “ядзяць” адзін аднаго, а памагаюць сабе ўзаемна ў любым няясным выпадку лячэння. Даруй, што ўвяла Цябе ў “кож-вен” кабінет, але і гэта частка жыцця, хацелася б, каб і яна была на вышыні.

Што да сяброў-паэтаў, дык не гневайся на іх! Сама пішаш, што прыязджалі зарабіць, дык на гэта і звярнулі ўвагу. А таму што не дастае ім таварыскай культуры, дык і не найшлі хвілінкі, каб аддаць належную пашану сваёй мілай і абаяльнай сяброўцы па пяру. Мінус гэта ў іхнюю карысць! Атрафіруюцца ў іх ужо ўсякія пачуцці, і так можа з часам атрафіравацца і сам талент, калі ён ёсць. Усё гэта дурніцы, а Ты можаш лічыць сябе шчаслівай, што Твае ўсе здаровыя, што напісала хоць крыху вершаў. Я Табе шчыра зайздрошчу!

Можна сказаць, што дзеці нашыя абсалютна нас выракліся! Гэта можна было заўважыць, калі яны апошні раз да нас прыехалі. Мне гэта так страшна! Я такога ніколі не спадзявалася наагул. Я ў жыцці адракалася ад людзей багатых і злых. Але – ад старых і хворых? Ад беднага бацькі? Няхай ім Бог даруе, я не хачу нават пра іх і гутарыць. Лічу іх сапраўды няшчаснымі. Хачу, каб Ты запамятала гэта, як часць нашай долі.

Цалую ўсю Тваю сямейку. Прывітанні ад Яначкі.

Твая Ларыса Геніюш .

Пісала сяння Надзежда Васільеўна, запрашала ў Менск. Валодзя [Караткевіч] едзе на злёт драматургаў на месяц у Ялту, і пуцёўка і дарога – дарам!

Зэльва, 14 жніўня 1974 г.

Даражэнькія!

Дзякуй вялікае Вам абедзвюм за прывітанні. Дзякуй за сардэчнасць і шчырасць сяброўства. Мне стала нейк цяплей і ясней. Нават дзеці і ўнукі забыліся аб гэтым, не зусім пажаданым для многіх дні. Дзякуй, што Вы не забыліся. Горай, што хварэеце, але спадзяюся, што ўсё пройдзе, што добра адпачынеце, умацуеце нервы і здароўе. Я сумавала без вестак ад Вас. Муж па-ранейшаму: крэхча, але працуе. У мяне рэўматызм, сэрца, а апошні час – нервы, нервы…

Што ж, Вы – асобы інтэлігентныя і добра ведаеце жыццё. Даруйце мне, што закінула паэзію. Я выбрала – жыць. Жыць спакайней, не мець прычыны для “нерваў”. Маліцеся за мяне часам. Я адчую гэта сваім сэрцам. Да дзяцей, пэўна, не паедзем. Шкадуем іх. Гляджу, як магу, мужа, бо мы толькі разам.

Цалую Вас усіх, абдымаю. Вас абедзвюх цалую сто разоў! Пішэце мне.

Ваша Ларыса .

P. S. Усё льюцца дажджы. Пішэце, як адпачылі. Ад Янкі ўсім прывітанні.

Зэльва, 25 жніўня 1974 г.

Даражэнькія!

Спадзяюся, што Вы ўжо даволі адпачылі на слаўнай рэчцы Антарыё і цяпер зноў узяліся за сваю працу – і фаховую, і інтэлектуальную. Як адпачывалася і, галоўнае, як здароўе? Прывітанні ад Вас абедзвюх вельмі мяне ўзварушылі. Было цёпла, было хораша адчуваць памяць дарагіх людзей у сваёй адзіноце, бо нават дзеці і ўнукі забыліся аб гэтым дні, а Вы памяталі. Дзякуй вам, дарагія!

Крыху на пару дзён выглянула сонейка, і мы павесялелі. Муж па-ранейшаму ідзе і спыняецца, пакуль адсапецца, а калі ляжыць – дык чуецца зусім добра. Што з Вамі, мая даражэнькая місіс Эванс? Што за хвароба, аб якой успамінаеце? Так мала ведаем пра Вас, так многа хочам ведаць. Цяпер у нас харошыя адносіны амаль з усім светам, а ведаем усё роўна пра сябе вельмі мала.