Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

З галавы і з сэрца не выходзяць нам сын і ўнукі, якія сёлета ў нас не былі. Колькі даўгіх дзён і начэй бяссонных трэба будзе чакаць да наступнага лета, пакуль іх убачым (хочацца верыць, што ўбачым). Мілую картку чытала скрозь слёзы, ды і лісточак ад Вас таксама. Мае Вы дарагія, мілыя, родныя сяброўкі! Вось так, узяла таблеткі – і перасталі балець ногі, і так штодзённа. Думкамі блукаю, лётаю ўсюды. Зайздрошчу Вам, што адпачываеце разам, бачыцеся хоць час ад часу, гутарыце між сабою. Усім Вам жадаем здароўя і шчасця! Дзякуй яшчэ раз за мілую памяць! Цалуем Вас і ўсіх вітаем.

Вашыя Геніюшы .

Зэльва, 15 лістапада 1975 г.

Даражэнькія!

Дзякуй Вам за радасную вестку аб падарку нашага роднага касманаўта Вашаму музею. Цешуся нязмерна, што не толькі маеце клопаты і прыкрасці праз маю асобу, але часам і радасць, а нават і сенсацыю. Сустрэла нейк А. А. Галавача і кажу, што дзеткі з Вашага музея пісалі П. Клімуку. А ён зарагатаў: “Ну і Белакоз – ужо да космасу дабраўся!” Але калі я сказала пра падарак, дык радасці гэтага чалавека не было канца! Добра гэта, бо П. Клімук – гордасць не толькі нашага народу, але і ўсяго чалавецтва. Толькі высокаасвечаны, усебакова здольны ад нараджэння чалавек мог так “высока” ўзляцець! Добра, што ён не адракаецца ад роднага, ад нас. Адракаюцца ад свайго толькі пасрэдныя, малой душы чалавечкі.

Надта хварэю на галаву, не пішу. Калі папраўлюся, дык, можа, і П. Клімуку напішу нешта, а Вы яму перашлеце.

Даўно хацела Вам напісаць, што сёлета памерла апошняя дачка майго дзеда Вера. Пахавалі яе дзе і жыла – у Луцку, на Украіне. Яшчэ хацелася мне заўсёды напісаць пра сваіх братоў.

Расціслаў Міклашэвіч загінуў 28 красавіка 1945 г. у савецкай арміі і пахаваны ў р-не Барнім, у сяле Амальенфэльд, у братняй магіле.

Аркадзі Міклашэвіч загінуў у Італіі (быў на высылцы ў Казахстане) 27 ліпеня 1944 г. і пахаваны ў горадзе Лорэтто ў братняй магіле з палякамі. Помнік па іх з мармуру, ляжыць іх там 64 чалавекі, і прозвішчы – паводле алфавіту.

Аляксей Міклашэвіч, прайшоўшы ўсю вайну і перажыўшы бой пад Монтэ-Касіна, жыве на чужыне, бо не было куды і да каго варочацца. Мае чатырох сыноў і дочку. Кажуць, што п’е. (Быў на высылцы ў Казахстане.) Дзіва, дружа, у гэтым няма…

Болей пісаць сяння мне цяжка, і ліст мой да Вас не дайшоў бы… Паганяць тут мяне надта, і мужаў хлеб для мяне не па-чалавечы цяжкі, бо і ён абзывае нас п’яніцамі, хоць усё жыццё я гарэлкі ў рот не бяру, і ўся нашая сям’я так трагічна пазабіваная.

Не бачу часам свету праз слёзы, бо маральны здзек куды страшней за дабіванне фізічнае…

Хачу, каб Вы пра мяне забыліся – будзе лягчэй Вам, а я нейк стрываю да смерці.

Не кажэце хоць Вы на мяне дрэнна, бо я на гэта не заслужыла. Вам – быў бы грэх… Даволі і так на мяне тут “карацельных атрадаў”…

З павагай да Вас – Ларыса Геніюш .

Зэльва, 4 сакавіка 1976 г.

Дарагі Слава!

Дзякуй вялікае за ліста. Моцна я затрымалася з адказам, за што даруйце. Жыццё нашае тут не ёсць лёгкім, у выніку чаго стала моцна кепска з сэрцам. Як і Вас, лечаць мяне і колюць, а я ўсё адчуваю, што яно ў мяне ёсць, хоць дакучае ўжо меней. Дзіва няма, бо век ужо паважны і перажыта шмат, але не ўсё сказана, не ўсё зроблена з задуманага.

Цяпер нічога не пішу, бо так зацішней для сям’і. Закранулі, бачыце, не толькі нас з мужам, але сына і ўнукаў… Я моцна абураная і не ўсё, безумоўна, магу дараваць. Часам гаворым з мужам, што ёсць ахова раслін і жывёл, але чаму няма аховы паэтаў? Вось усё гэта і спала на сэрца. Я добра ведаю сабе цану, прытым, залежыць мне на асабістай годнасці і годнасці нашага народу хоць бы тут, на зямлі дзядоў нашых. Таму нам удвая цяжка. Нейкая тут пераацэнка вартасцяў, прытым, маральныя вартасці чалавека – не ў лік! Трэба мець гнуткі хрыбет, яшчэ болей гнуткую душу ну, і зусім падайны на ўсё язык. У мяне так не атрымоўваецца, бо вартасці – ёсць вартасці, а ўсё таннае, часовае ды мала чалавечае не для мяне. Не магу знайсці ў гэтых лозунгах дня ніякага грунту! Засталіся адна прырода і чатыры пары году як перамены майго наваколля, успаміны крыху, муж побач і недзе далёка ўнукі.

Мы вельмі хочам Вас бачыць, Слава, але не трэба рабіць нашых партрэтаў. Засталіся здымкі па нас з маладосці, а старасць – яна не цікавая. Ды і Вы, напэўна, хутчэй, пейзажыст. На Вашу хваробу не заглядаемся трагічна, бо сяння лёгка вылечыцца. Шкада толькі жонкі і дзетак, бо ім, відно, не вельмі лёгка без Вас. Трэба толькі, каб добра вучыліся. Няхай жонка на гэта адразу звяртае ўвагу.