Willem Van Torre - De Ganzenpoot

inhoudsopgave

Colofon 4 Colofon Alle rechten op verspreiding, met inbegrip van film, broadcast, fotomechanische weergave, geluidsopnames, electronische gegevensdragers, uittreksels & reproductie, zijn voorbehouden. © 2022 novum publishing ISBN drukuitgave: 978-3-99107-783-1 ISBN e-book: 978-3-99107-784-8 Lectoraat: I. van Gerwe Vormgeving omslag: Bert Beckers | Dreamstime.com Omslagfoto, lay-out & zetting: novum publishing Foto’s binnendeel: Walter Lelièvre, stadsarchivaris te Nieuwpoort www.novumpublishing.nl

Woord vooraf 5

Inleiding 7

1 - DE AANLOOP 10

1.1 - Vredig Lieferinge 10

1.2 - Voorgeschiedenis Frans Duitse oorlog 1870 19

2 - OORLOGSDREIGING 29

2.1 - De parochieherder 29

2.2 - Geschiedenis 33

3 - RAVELS 43

3.1 - Sonja 43

3.2 - Vrolijk buitenleven 49

3.3 - De brigadier 55

3.4 - Vogels 62

4 - DUITSERS IN HET DORP 64

4.1 - De inkwartiering 64

4.2 - Augustus 1917 69

4.3 - Vrijwilliger 71

5 - OPLEIDING 74

5.1 - Vertrek naar Cherbourg 74

5.2 - Cherbourg 76

5.3 - Gas 79

5.4 - Schuttersnesten en loopgraven 83

5.5 - Gevechten langs de IJzer 86

5.6 - Bewapening 87

5.7 - Kerstmis 1914 en verbroedering 89

5.8 - Het leven in de loopgrachten 91

5.9 - Laatste instructies 92

5.10 - Klaar voor de strijd 92

6 - OPERATIONEEL 95

6.1 - Eerste opdracht 95

6.2 - Militair 99

6.3 - Veldslag 102

6.4 - Duits offensief 106

6.5 - Promotie 107

6.6 - De chef 108

7 - ACHTERUIT 113

7.1 - Achteruit in Nieuwpoort 113

7.2 - Veurne 114

8 - DE PANNE 121

8.1 - L’ Océan 121

8.2 - De aanranding 130

8.3 - Pension 133

8.4 - Arrestatie 136

8.5 - roces 138

9 - DE OORLOG ACHTER HET FRONT ROND NIEUWPOORT 141

9.1 - Bevoorrading 141

9.2 - Henri Geeraert in café Lobbestal 146

9.3 - Karel Cogge en de onderwaterzetting 152

9.4 - Modernisering van de strijd 157

9.5 - Diefstal en kunstroof 161

10 - POPERINGE 166

10.1 - Poperinge tijdens de oorlog 166

10.2 - Verblijf in Poperinge 171

10.3 - Talbot House 176

11 - HET NADERENDE EINDE 181

11.1 - De Amerikanen 181

11.2 - Een ultieme Duitse aanval 182

11.3 - Chaos 186

11.4 - Heldenmoed 188

11.5 - 11 november 1918 om 11.00 uur 191

12 - LIEFERINGE NA DE OORLOG 194

12.1 - De jaarbeurs 194

12.2 - Hoogmis en zegening 197

12.3 - Het verlies 199

Fotolijst 201

Colofon

Alle rechten op verspreiding, met inbegrip van film, broadcast, fotomechanische weergave, geluidsopnames, electronische gegevensdragers, uittreksels & reproductie, zijn voorbehouden.

© 2022 novum publishing

ISBN drukuitgave: 978-3-99107-783-1

ISBN e-book: 978-3-99107-784-8

Lectoraat: I. van Gerwe

Vormgeving omslag: Bert Beckers | Dreamstime.com

Omslagfoto, lay-out & zetting: novum publishing

Foto’s binnendeel: Walter Lelièvre, stadsarchivaris te Nieuwpoort

www.novumpublishing.nl

Woord vooraf

Dit is niet zomaar het zoveelste oorlogsverhaal rond wereldoorlog één. Ik heb dit boek geschreven rond een fictieve familie. Los van het afschuwelijke, militaire gegeven, heb ik me, als doel gesteld om het maatschappelijk leven te schetsen voor, na en tijdens die oorlog. Archieven vertellen ons jammer genoeg veelal naakte feiten rond een wereldgebeuren. Te weinig echter wordt in die annalen aandacht gegeven aan de mens tijdens die, sociaal en familiaal, zo beklijvende periodes.

Vanzelfsprekend heb ik in dit verhaal zo veel als mogelijk historische gebeurtenissen tot hun recht laten komen. Als er onverwacht toch onnauwkeurigheden in dit verhaal zouden geslopen zijn, vraag ik u, gewaardeerde lezer, mijn excuses daarvoor te willen aanvaarden.

Om het verhaal meer leesbaar te maken heb ik, tussen de militaire historiek in, episodes ingelast die een tijdsbeeld kunnen schetsen van de jaren rond 1914 en 1918. Lieferinge en Ravels zijn dorpen die me welbekend zijn en die ik gebruikt hebt als decors van de jaren voor het begin van de oorlog en van de naoorlogse tijd. Nieuwpoort, Veurne, Poperinge en De Panne waren tijdens de oorlogsjaren rechtstreeks het toneel van een vreselijke wereldbrand.

Als zelfverklaard woordvoerder van een meer herkenbare waardering voor onze Belgische oud-strijders wil ik pleiten, om de strijd tijdens de Eerste Wereldoorlog in onze herinneringen te bewaren, door een veralgemeend gebruik van het madeliefje, als symbool van onze herdenking. Tijdens de Groote Oorlog werd na de slag aan de Marne in september 1914 de klaproos al vermeld als een spontaan ontstaan symbool voor de Britse strijd tussen de Vlaamse klaprozen, de blauwe korenbloemen voor de Franse operaties en ook, niet de minste, de witgele madeliefjes als herinnering aan de Belgische strijd langs de IJzer. Wij dienen als Belgen met dit ons toegeëigend symbool, het madeliefje, ons respectvol aan te sluiten bij deze Franse en Britse symboliek. De poppy of klaproos staat eigenlijk hoofdzakelijk voor de heldhaftige Britse oorlogsfeiten en wordt door de Britten als dusdanig terecht naar voren geschoven. De blauwe korenbloem zou als symbool van de Franse operaties naar mijn mening meer in de schijnwerpers mogen staan vanwege de vele Fransen die voor onze vrijheid gesneuveld zijn op Franse, maar evenzeer op Belgische bodem.

Het madeliefje staat met zijn vertederende kleuren voor vrede en verdient naar mijn mening hierdoor, door ons Belgen, ook permanent als vredesbloem naar voren te worden geschoven; als erkenning van onze herdenking van de Groote Oorlog en als dankbetuiging aan het Belgische leger.

Ik hou eraan de personen te bedanken die dit boek mee hebben mogelijk gemaakt.

De heer Geert Vanden Broucke, burgemeester van Nieuwpoort, die me welwillend toegang heeft verleend tot het stadsarchief.

De heer Walter Lelièvre, stadsarchivaris in Nieuwpoort, die mijn tekst heeft doorgenomen en verbeterd waar nodig i.v.m. historische gegevens. De heer Lelièvre heeft mij ook uniek beeldmateriaal uit het stadsarchief ter beschikking gesteld en heeft me uitstekend geholpen met zijn technische kennis.

Als laatste, maar niet de minste, mijn echtgenote Lutgarde die mij tijdens mijn schrijfperiode vaak afwezig van geest heeft geweten en die mijn teksten herhaaldelijk heeft gelezen en herlezen. Ik dank haar in het bijzonder voor haar opbouwende kritiek.

Inleiding

2018 was het herdenkingsjaar bij uitstek van het einde van de Eerste Wereldoorlog. Overal te lande roepen beeldhouwwerken, standbeelden en grafzerken op tot vrede. Talrijke herdenkingsmomenten, met onder meer zeer prominent de IJzertoren in Kaaskerke die tot vrede oproept met de tekst ”Nooit meer oorlog”, benadrukken de onzin van de vele wreedheden die plaatshadden tijdens die donkere oorlogsjaren.

Het is belangrijk en zelfs noodzakelijk dat wij onze jongens blijven herdenken als de verdedigers van onze vrijheden en de daarmee verbonden onafhankelijkheid; onze tienduizenden jonge mannen die tijdens de Eerste Wereldoorlog voor ons zijn gesneuveld. Jonge mannen aan het front die hun geliefde, hun ouders, hun zusters en broers thuis achterlieten.

Mijn grootvader, Geeraard Van Torre, geboren in 1885, was als adjudant-chef bij de zware artillerie van het Belgische leger gedurende vier jaren ooggetuige van de vijandelijkheden. Pas in 1919 is hij na vier eindeloos lange jaren thuisgekomen, geschonden door het Yperiet.

In de jaren die volgden op zijn thuiskomst heeft mijn grootvader ruimschoots de gelegenheid gehad om tot in de details zijn ervaringen van tijdens de Eerste Wereldoorlog aan zijn echtgenote, mijn grootmoeder te vertellen. Soms ging dat moeizaam want, getroffen als hij was door het mosterdgas, kon hij vaak, met periodes, niet zonder moeite spreken.