Władysław Syrokomla - Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna, tom I

prośba, którą Tatarowie-koloniści zanosili do Zygmunta I (…) Czacki przytacza – [Tadeusz] Czacki, Dzieła wyd. Raczyńskiego, Poznań, 1843, t. III, s. 311. [przypis autorski]

W 1508, kiedy hordy tatarskie (…) Litwinów, co nas mają za braci – Czacki Dzieła , Poznań 1843, t. III; Kraszewski Wilno . [przypis autorski]

porównanie – tu: zrównanie (w prawach). [przypis edytorski]

snadź (daw.) – widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

kędyś (daw.) – gdzieś. [przypis edytorski]

czernidło – tu: paszkwil; por.: oczerniać . [przypis edytorski]

ziemny – tu: ziemski. [przypis edytorski]

według Sarbiewskiego obrazek – ob[acz]: [Władysław Syrokomla], Przekłady poetów polsko-łacińskich , t. V, s. 110. [przypis autorski]

cychoreum (łac.) – cykoria. [przypis edytorski]

pieśnia – dziś: pieśń. [przypis edytorski]

jeograficzny (daw.) – geograficzny. [przypis edytorski]

azali (daw.) – jednakże; tu: czy, czy aby. [przypis edytorski]

z owemi wysokiemi – formy N.lm zaimka i przymiotnika odnoszących się do rzeczowników niemęskoosobowych (tu: lasy). [przypis edytorski]

lasy – daw. forma N.lm; dziś: lasami. [przypis edytorski]

mury – daw. forma N.lm; dziś: murami. [przypis edytorski]

dachy – daw. forma N.lm; dziś: dachami. [przypis edytorski]

większeje – dziś popr.: powiększa się. [przypis edytorski]

kędy (daw.) – gdzie; tu: gdzieś. [przypis edytorski]

zapoznany (daw.) – zapomniany a. niepoznany; pozostający poza poznaniem (poza kręgiem rzeczy poznawanych). [przypis edytorski]

estamp – miedzioryt. [przypis edytorski]

czemu też Troki nie leżą kędy w Anglii (…) – widok zamku trockiego był u nas wydawany w kilku lichych litografiach i drzeworytach. Ze znakomitszych artystów zwiedzali to miasto: W. Smokowski, W. Dmuchowski, W. Gerson (z którego akwareli dajemy tutaj kopię), a już w napisaniu tego artykułu, uczeń S. Petersburskiéj Akademii Sztuk Pięknych, p. Sokrat Werebiew bawił tu całe lato 1855 i w ślicznym obrazie utrwalił ruiny zamku na wyspie. Godzien widzenia jest widok Trok w obrazie olejnym jakiejś damy, który posiada dr. Tytius w Wilnie. [przypis autorski]

przed wieki – daw. forma N.lm; dziś: przed wiekami. [przypis edytorski]

ewikcjonować (z łac.) – gwarantować. [przypis edytorski]

Stanisław Pokrytski w 1688 zapisał na ich klasztor – obacz: Dzieje Dobroczynności , rok drugi, s. 162 i Tamże, s. 584, oraz Mapę Nieświeżską Klasztorów Bernardyńskich przez Hirsę Lejbowicza. [przypis autorski]

Jerzy Pac, zabity (…) od Szwedów w Białymstoku – ob[acz]: Niesiecki, t. VII, s. 223. [przypis autorski]

smakownie – dziś popr.: ze smakiem; gustownie. [przypis edytorski]

starożytny obraz N. Panny słynący cudami (…) znany z wielu obrazków rozsianych pomiędzy ludem – zasługuje tu na wzmiankę obrazek Matki Boskiéj Trockiéj rytowany na blasze przez Bartłomieja Strachowskiego. [przypis autorski]

Hołowczyce, Droboły i Czubajowka – dla tych to snadź wiosek w powiecie pińskim starał się o plebanię trocką w 1788 sławny historyk polski Adam Naruszewicz rodem Polesianin (obacz: Znakomici mężowie polscy , przez J. Bartoszewicza, s. 50). Nie wiedząc o tém polskiém uposażeniu trockiéj parafii, nie mogliśmy pojąć, o jakich tu Trokach mowa i rumieniliśmy się naszéj niewiadomości o probostwie trockiém czyniącém rocznie 30 000 dochodu i leżącém całkiem w powiecie pińskim; aż zajrzenie do kroniki kościelnéj trockiéj oświeciło nas. Nie dziwimy się, napotykając nieraz u literatów warszawskich małą znajomość rzeczy litewskich; ale kiedy taki historyk jak p. Julian Bartoszewicz Troki przenosi na Poleś, to już uważamy za niedarowaną niebaczność. [przypis autorski]

Połowa funduszu szła na proboszcza i szkołę (…) – obacz: Dzieje Dobroczynności , t. I, s. 254. [przypis autorski]

Eustachy Wołłowicz (…) ołtarz Najświętszej Panny – obacz: Akta kapituły wileńskiéj . [przypis autorski]

W r. 1718 mury kościoła (…) – Obacz: [Adam Benedykt] Jocher, Obraz bibliogr[aficzno-historyczny literatury i nauk w Polsce, od wprowadzenia do niej druku po rok 1830 włącznie] , nr 9051, [uzup. red. WL]. [przypis autorski]

Skarbiec kościelny (…) posiada (…) dwoje dużych złotych zausznic (…) – obacz: Kronikę Kościoła w rękopiśmie. [przypis autorski]

Skarbiec pościelny (…) posiada (…) czterdzieści dziewięć sztuk rozmaitych kosztowności ze złota (…) – obacz: Dzieje dobroczynności , rok III, s. 1281. [przypis autorski]

buława hetmańska złożona jako votum przez Michała Paca, hetmana wielkiego litewskiego – obacz: testament Paca w Wizer[unki] i rozstrz[ąsania naukowe] , tomik 18. [przypis autorski]

maroder – dziś: maruder. [przypis edytorski]

ustawnie (daw.) – nieustannie, stale, uporczywie. [przypis edytorski]

zawarty (daw.) – zamknięty. [przypis edytorski]

lubo (daw.) – chociaż. [przypis edytorski]

sztuczny (daw.) – wymyślny, stosowny do zasad jakiejś sztuki (kunsztu); sprytny. [przypis edytorski]

snadź (daw.) – widocznie. [przypis edytorski]

lubo (daw.) – choć, chociaż. [przypis edytorski]

szlachta zezwoliła (…) na erekcję kościoła (…) zastrzegłszy sobie (…) prawo hałasowania podczas sejmików (…) – To ciekawe laudum województwa trockiego odszukał uczony hr. Eustachy Tyszkiewicz. [przypis autorski]