Jenő Rejtő - Sinjoro Vanek en Parizo

Dume alvenas la mondfama, hungardevena film-ĉefreĝisoro kun sia stabo, kaj kun li venas la ĉiopova ĉefdirektoro, kiu estas malata homo kun kaprobarbo. Knalas la korko de la ĉampano, flugas la neĝbuloj kaj la paperserpentinoj. Blankbarbaj, maljunaj sinjoro portas turbanon aŭ du centrimetran pajloĉapelon, kaj la reĝissoro pustulas pugne batante la tablon, ke Kolonelo Kárpát kantu la kanton, kies titolo estas Siberio surĉiele flugas hejmen trankvile, krome la ŝatatan kanton de la ĉefreĝisoro: En Orosháza ne estas Volgo, nur du. La ĉefreĝisoro vizitis ĉi tien ĝuste pro tiu kanto, ofte kun siaj elegantaj, budapeŝtaj konatoj. Antaŭ ol ili enpaŝus, li disdonis pingletojn al la membroj de la societo, kaj tiuj devas pikadi sin men dum la prezentado, ke ilia rido ne vanigu la karieron de Reneo Kárpát. Kárpát jam estas morte laca, sed li jam finas ankaŭ sian lastan programeron, laŭkutime per rapida kozaka danco, krucinte siajn brakoj, kaŭrante kaj ĝojkriante, ke “Rara Dnjester, rara muzik’, rara car’.”

Fine de la sovaga, kaŭkaza, vigla kanto Ribári diris al Zombori rekone pri la Kolonelo.

– Ĝi estas bela plenumaĵo de la kapitano. La francoj povus malsatmorti ĉe ni, ĝis oni persvadus mian avon al tiaĵo. Kvankam la olulo estas du jarojn pli juna, ol Kárpát.

Kaj tiam haltas iu kaj metas sian manon sur mian ŝultron.

– Mi serĉas vin, Petro…

Ŝebao!

– Ankaŭ mi serĉas vin jam delonge! – mi diris ekscitite.

– Kie ni povus paroladi?

– Trankvile restu ĉi tie – diris Ribári, – ĉar mi devas konsulti kun miaj sekundantoj pri la duelo.

Li tuj flankenvokis Kolonelon Kárpát kaj Zombori-on.

Sekvan tagon ni siiĝis pri la rezulto de la duelo. Ĝi okazis jen tiel:

La duelantoj staris vid-al-vide kun akra glavo. Sinjoro Vanek decidiĝinte kaj pale.

Poste venis Ribári. Li kondutis tre nervoze. Li fumis cegaredon post cigaredo, kaj konstante prokrastadis la duelon, ke lia glavo tuŝis la teron, oni seninfektigu ĝin kaj konstante fiksrigardis sinjoron Vanek, kiu staris rigide, kiel statuo, en iu mano kun la glavo, en la alia sia pantalono.

Kiam aŭdiĝis la krio “ek”, kaj sinjoro Vanek stamfis, Ribári retropaŝis, mallevis sian glavon kaj diris, ke li sentas fortan korbatadon, ili atendu iomete. La domprizorgisdtaro ridetis malestime. Oni donis iom da akvo al Ribári, sidigis lin, poste li ekstaris denove… Sed Ribári forĵetis la glavon, kaj kriis, ke la sekundantoj estas friponoj, li subtenas sian vidvan patrinon, li estas ankoraŭ juna por morti, li ne lasas buĉigi sin fare de tia damaĝbesto… B. Eduardo – li kriis – ĉu vi volas mian sangon?!.. Do mortigu min, puŝu vian glavon en min, estu muranto de via plej bona amiko…

La konduto de Ribári okulvide kortuŝis sinjoron Vanek kaj diris, ke li kontentiĝos per la pardonpeto de la junulo. Ribari dankis tion, kaj pardonpetis solene, kaj la ekstere atendanta sinjorino Tourtelette ĵetis sin al la kolo de sinjoro Vanek kun la jena ekkrio “heroo mia”.

Mi do restis en duopo kun Ŝebao.

– Mi scias, ke vi lasis ĉe mi ian objekton el via pakaĵo, kion oni serĉis ĉe mi. Pri tio mi volis paroli kun vi.

– Jes, sed bedaŭrinde ĝi malaperis. Ĝi apartenas al mia vundita amiko…

– Al la frato de Nedda.

– Vi jam scias, des pli bona estas tio. La knabo vokis min, kiam li alvenis, kaj li enloĝiĝis en la teretaĝon de la vilao vundite…

– Atendu! Foje mi venigis la policon…

– Mi estis tie je duonpaŝa distanco de vi – li diris ridetante. – Tiu kompatinda cerbmalsanulo, kiun kuntrenis la frato de Nedda kaj helpis pansi Ivan-on, li sukcesis venigi vin subite. Mi vidis el malantaŭ la pordo, ke vi kuregias al la polico, tiel mi suprenportis Ivan-on kaj la frenezulon en la ĉambron de Nedda.

– Tiam mi vidis la paŝaon ĉe la fenestro denove… Ĉu via amiko mortis?

– Ne, li nur malbonfartis, mi devis transporti lin en la hospitalon, kaj tiun nokton mortis tie la juna frato de kolonelo Grey.

Mi ne plu eltenis la fumon, la atmosferon de la brua ejo. Ni adiaŭis. Mi pensis pri Nedda kaj pri la ĉefartikolo. Forlasinte la ejon ebriete, vertiĝante, mi iris rigardi la barokan vilaon. La malnovan, barokan misteron.

Mi rigardis la lavĉambron, la fenestron de Nedda kaj la etaĝajn fenestrojn. Subite mi vidas, ke lampo lumas sur la etaĝo…

– Ĉu mi neniam povas vidi tiun konstruaĵon tiel, ke ne ekbrilu malantaŭ la fenestro de iu neloĝata ĉambro tiu stranga lumo?!.. Kiel mi rigardas la fenestron el inter la malgajaj arboj en griza prilumo, ia nova, stranga sento ekregas min…

La kvina fenestro! Tie mortigis sin Aleksandro Gorĉev.

Mi staras mane kaj frunte algluiĝinte al la krado, atendante la gazetvendistojn, kvankam mi scias bone… La baroka domo nun diras, ke mi estas egoisto. Pere de ĝi mi atingis ĉion sur la tereno de mia laboro, sed la Sekreto, kiu tiomfoje tiris min al si, la sekreto estas nenie. Mia ĉefartikolo estas nenio el tio, kion ĝi postulis.

Nun la fenestro mallumiĝas. La ebrieco pasas kun malvarmiĝanta sento. Miaj kapo, piedoj peziĝas kaj torporiĝas, tiu torporiĝo rigidigis min ĝis senmoveco de la morto.

…La meza pordo malfermiĝas subite, kaj iu kun grincantaj, duraj, botaj paŝoj, tiel, ke mi pensas tiun Nedda, ekiras al la pordego.

Poste tiu malfermas la kradan prodegon, la lumo de la strata lanterno ĵetiĝas sur tiun homon.

La maljuna Aleksandro Gorĉev paŝas sur la straton. La mortinta d-ro Aleksandro Gorĉev!! Jes! Liaj peltmantelo, kolosa figuro, densa liphararo, oblikvaj brovoj… Tiun homon mi vidis, klare, sur foto…

Ĝi nun tiel estas vera, aŭ malvera…

La bruo de la paŝoj silentiĝas ie… Tio okazis nun, ke mi divenis la sekreton de la baroka vilao. Mortintoj vagas en ĝi.

…Mi algluiĝas al la krado nekapabla moviĝi, dum la paŝoj de la grandega homo ankoraŭ estas aŭdeblaj. Mi ne scias, ĉu dek minutojn aŭ duonhoron mi staris tie.

Poste mi klopodis sekvi tiun Gorĉevon, pri kiu mi scias, ke li estas mortinta delonge, sed li jam tute malaperis ie en la aŭrora krepusko, kaj kiel ĉiam pli heliĝis la ĉielo, tiel mi sentis, ke la parizaj gazetvendistoj scias hodiaŭ, ke mi atendas ilin, kaj tiuj ŝercadas…

Tiel plumbe pasis la tempo

La domo pravis! Mi konsideras la aferon egoisme. Mi jam ne postiras la aperaĵon, mi esploros nenion, mi nur atendas mian ĉefartikolon.

Fine! Fine! Svarmas la gazetportistoj kun la matenaj ĵurnaloj. Mi opinias, ke tiun tagon mi estis la unua gazetaĉetanto en Parizo. Mi prenas ĝin en mian manon ekscitite, poste kvazaŭ la tuta baroka domo estus falinta sur min, la mondo preskaŭ diseriĝis ĉirkaŭ mi. Jen tio estis anstataŭ mi ĉefartikolo:

SIRO LUDOVIKO LA BANKRABISTOestas la farinto de la bankrabado en la kvartalo Montparnasse

La polico jam estas sur lia spuro.

Faliginte la gazeton el miaj manoj, mi ŝanceliĝadis al la muro, sen ĉiu penso, sento kaj kompreno.

Ne la timo estis mia unua reago. Mi sentis tiel, ke mi devas ridi. Stentore kaj skuiĝante! Mi imagis la malatan, infanaspektan Siron Ludovikon kun liaj maldiketaj brakoj, pala vizaĝo, kiel li interrompas ĉe rimo traduki la poemon de Jen Ricturs, kaj li penetras bruske prirabi iun bankon en siaj manoj kun du pistoloj! Kompreneble en lia poŝo troviĝas kompleta poemaro de la afabla, pastro-poeto Benedek Virág, ke li ne embarasiĝu kaze de estrema danĝero.

Nu ne! Ĝi estas sonĝo. Kaj mi rigardas la gazeton denove. Vane: ĝi estas realaĵo. Sendube! Ĝi temas pri Siro Ludoviko. Lia lasta adreso: strato Roi Sicilie, numero 54, kaj lia antaŭa loĝejo. Kiel oni scias tion? Siro Ludoviko ja ne anoncis sin oficiale. Lia antaŭa loĝejo estis en la hotelo Portugalo antaŭ unu kaj duon jaroj, kie drinkema, facilanima pordisto anoncis lian ĉeeston, ĉar li ne sciis, kio li faras.