Радзівіл Чорны. Мне даражэй той, хто сваю хворую душу вылечыў…
Бона. Вы пра сваю сястру?
Радзівіл Чорны.…А не той, хто здаровую душу прымусіў захварэць… А ў асоб царскага роду гэта часцей за ўсё і бывае.
Бона. Князь!
Радзівіл Чорны.
Цнатлівасць часам на пасад садзіцца.
А пройдзе час, і ўжо сядзіць блудніца.
Сястра народзіць сына Жыгімонта,
Пра гэта ведаюць і ў Польшчы і ў Літве.
Радзівіл Руды.
Хай сын ваш жэніцца, але няхай і знае,
Што у яго ў Літве нашчадак падрастае.
Радзівіл Чорны.
Цалуем вашы рукі, каралева…
Радзівілы кланяюцца і выходзяць.
Бона.
Ліцвіны каралеве пагражаюць,
I зброяй лічаць грэшную сястру,
Яна ў жыцці кахала шмат мужчын,
Ну, а ў мяне быў толькі родны сын,
Жывая краска на стаптанай пожні,
Ён у мяне і першы, і апошні.
(Гукае.)
З’яўляецца Мнішак.
Мнішак.
Я слухаю ўсім сэрцам каралеву.
Бона.
Ну, як адбыўся ваш ваяж у Вільню?
Мнішак. О, найяснейшая каралева, гэтым разам я толькі змог дабрацца да Нясвіжа. Нейкі літоўскі вядзьмар з пушчы прымусіў мяне купіць у яго бутэлечку атруты. Нашто яна мне была?! Даю слова гонару, ён зачараваў мяне, і я, зачараваны, аддаў яму ўсе грошы, што браў з сабой на дарогу… Усе сто дукатаў!
Бона. Колькі?
Мнішак. Дзвесце. Ну дык вось: узяўшы мае трыста дукатаў, ён аддаў мне малюпасенькую бутэлечку. Калі яе выпіць, роўна праз шэсць месяцаў, дзень у дзень, гадзіна ў гадзіну, аддасі Богу душу… Вы чулі? Ну, ці варта было за гэтую дрэнь аддаваць чатырыста дукатаў? Дапусцім, я з’ехаў з глузду і выпіў гэтае зелле. Чакаю, каб роўна праз шэсць месяцаў, гадзіна ў гадзіну, аддаць канцы. А калі мне раней камень на галаву зваліцца ці ліхаманка якая прычэпіцца, і я памру раней… За што ж тады я аддаў свае пяцьсот дукатаў?! Калі Бог хоча пакараць чалавека — перш-наперш пазбавіць розуму… Я ехаў галодны, а, уяўляеце, як бы я мог пагуляць за гэтыя шэсцьсот дукатаў? Дзякуй Богу, я неяк дабраўся да Нясвіжа, і сястра нясвіжскага князя (дай Бог ёй дабра і усялякай радасці), даведаўшыся, што я па дурноце сваёй згубіў семсот дукатаў, ласкава прыняла мяне, накарміла, напаіла і нават дала грошай на дарогу.
Бона. Колькі?
Мнішак. Два дукаты. Але што… што гэтыя два дукаты ў параўнанні з тымі васьмістамі, што гэты пушчанскі змей выцыганіў з мяне. Больш таго, ад’язджаючы, я забыўся ў ласкавай панны гэтую гадасць, гэтую атруту на стале… Не дай Бог яна вып’е яе!
Бона. Хіба вы не папярэдзілі яе?
Мнішак. Як можна, найяснейшая каралева, як можна! Канечне, папярэдзіў. Усё расказаў. I пра шэсць месяцаў, і пра тое, што аддаў за бутэлечку аж дзевяцьсот дукатаў гэтаму ваўкалаку з пушчы.
Бона (падае кашэль). Вось тысяча дукатаў. Наперад будзьце разумнейшымі, калі сустракаеце чараўнікоў. I пра гэта… не варта нікому расказваць…
Мнішак. О, што вы, каралева?! Як можна. Хіба сабе я вораг? Хіба я хачу, каб над маёй дурнотай насміхаліся людзі? Слова говару, я пра гэта забыўся і ніколі не ўспомню. Нават на споведзі.
Бона.
Няхай мне падрыхтуюць экіпаж.
Мнішак.
Бона.
Вільня. Палац Барбары Радзівіл.
Уваходзіць Барбара.
Барбара.
Паехаў ты, і добрае усё
З табою з Вільні з’ехала таксама.
Змрок надышоў, і холадна паўсюль.
Завялі ружы, і камін не грэе,
I сад ля замка сумны. I пусцее.
Цябе я, любы, ўдзень і ўночы сню,
Балюча слухаць пра цябе хлусню.
Пачуй здалёку голас сэрца мой,
Прыйдзі. Прыйдзі хутчэй! I супакой.
Уваходзяць Радзівілы.
Радзівіл Чорны.
Барбара.
Радзівіл Руды.Жыгімонт, парушыўшы ўсе межы прыстойнасці… сам… сам паехаў сватацца да Габсбургаў!
Барбара.
Радзівіл Чорны.
Праўда! Пра гэта пляткарыць уся Польшча!
Радзівіл Руды.
Ён каралеве-маці гаварыў:
Прынцэса найцудоўнейшая ў свеце!
Яе ён любіць! Будзе на каленях
Прасіць яе рукі. Бо ён кахае!
Цябе учора. Сёння ўжо яе!
Читать дальше