Хо Мін - Турэмны дзённік

Карцёжнікам есці ў турме не даюць —
Раскайвайся і на волі больш не гуляй,
Але багацеі і тут да ўжору ядуць,
А бедным — і слёзы, і слінкі глытай.

Паўсюль ставяць кветкі і вешаюць ліхтары,
Увесь Кітай у святочным убранні гарыць;
А мяне, звязанага, ў іншы астрог выпраўляюць —
Я з ветрам сустрэчным ваюю, як грыф.

Толькі ў дарозе пазнаеш дарогі цяжар.
За горамі горы ўстаюць і ўстаюць з-за хмар;
Пройдзеш за горамі горы, новых дасягнеш вяршынь
I ўбачыш: на тысячы лі такі бязмежны абшар!

Птушка вяртаецца ў лес — на сон сабе дрэва шукаць,
Самотная хмарка плыве па небе паволі-паволі;
У вёсцы дзяўчына меле маіс — у змроку бялее мука,
А ў печы, мліва чакаючы, агонь вясёлы сваволіць.

Дзве нагі — як два кані,
Што загнаны да ані;
Ноччу — блохі. Ды на шчасце
Ранне івалгай звініць.

Ад кашы турэмнай, хоць звык да нягод,
Бурчыць, нібы скардзячыся, жывот;
Дорага ўсё тут — мне не дакупіцца:
Рыс — нібы жэмчуг, галлё — як карыца.

Паўсотні кіламетраў пратэпаў за дзень,
Адзенне прамокла, абутак стаптаў;
Каб паспаць, не знайшлі мне месца нідзе,—
У прыбіральні сядзеў і рання чакаў.

Ён — па адзін бок стальной агароджы,
Яна — па другі бок рашоткі стальной.
Стаяць гэтак блізка, як толькі можна,
I ўсё ж разлучаны, быццам неба з зямлёй.
I тое, што вуснам сказаць не па сіле,
Гавораць позіркі сумна, з балеснай тугой.
Слова не моўлена, а вочы ўжо слёзы замглілі.
Глядзіш на іх — сэрца сціскае пятлёю тугой.

Мы аднолькавыя Кітаю сябры,
Абодва з надзеяй перасякалі мяжу.
Ён, як госць, на шаноўным месцы сядзіць,
Я ж, зняволены, у вязніцы ляжу.
А мы з ім роўныя госці. Тады
Чаму ж нам гэтакі розны прыём?
Што ж, на свеце ёсць цеплыня й халады,
А рэкі ўсе мараць пра свой вадаём.

Калі б сярдзітай зімы не было,
I вясной бы радасцю ўсё не гуло;
Нягоды гэтай змрочнай турмы
Загартуюць мяне ўсім назло.

Калі я з'явіўся тут, рыс зелянеў,
А сёння ўраджай парудзеў, бо паспеў.
Сяляне на жніве. Палі запаўняюць
Іхнія ўсмешкі, музыка, спеў.

Ля дарогі, пад дрэвам, у цяньку прахалодным
Будан саламяны завецца карчмою народнай;
Хоць харч тут з адной толькі рэдзенькай кашы,
Сюды ўсё роўна спяшаецца кожны галодны.

Тыя ж турботы, што і на волі, ў турме:
Дровы, рыс, масла, соль ты купляеш і тут.
Перад самым парогам агонь разадзьмеш
I ўвесь дзень маеш клопат — варыш суп.

I

Першыя пеўні спявалі, хоць далёка было да зары,
Рэдкія зоркі праводзілі поўню да самай гары.
А падарожнік даўно ўжо золкую цемру таптаў,
Біў вецер па твары яго, паднятага без пары.

II

Ды цемра радзела. Ружовіцца ўсход пачаў.
Астаткі апошнія змроку настойліва ён змятаў.
I вязень, сагрэты крыху ранішняй цеплынёй,
Ішоў пад канвоем і вершы моўчкі складаў.

Зямлі хоць багата — не родзіць зусім,
Таму працаваць шмат даводзіцца ўсім;
Я чуў, што вясной наявілася посуш —
Паела пасевы, хоць галасі.

Звязаны і рукі і ногі мае,
А кветкі так пахнуць і птаства пяе;
Хто мне забароніць цешыцца гэтым —
Хоць гэткую ўцеху шлях вязню дае.