Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

А прымедаліцца край лясны,
Каб зноў
Маладою была перамога,
Асколкамі,
Што лятуць з вайны,
Пра сябе напомніць
Трывога...

Успомніш пра асцярогу,
Што верыць прыкметам вучыла,
Калі пераходзяць дарогу
3 пустымі вачыма...

Яго Высокасць
Тэлеграфны слуп,
Адзервянелы ў аднастайным гудзе.
Ён з вышынёй узяў нябесны шлюб,
3 лясной гушчарні выбіўся на людзі

У доўгіх аксельбантах правадоў,
Ад чашачак заслуг увесь зіхоткі.
Там, на прагалах,
Лезуць аднагодкі
Да сонца,
Не шкадуючы сукоў.

3 яго знялі
Карэлую кару.
Дазволілі стаяць насупраць лесу.
Гніе ў зямлі,
Ды цягнецца ўгару,
Як непасрэдны праваднік прагрэсу.

Крутая служба
У кадравіка:
Гудзе ў мароз,
Скіпаецца ў спякоту.
I ўспамінае, як, здаравяка,
Яго на руме ўскочвалі з пакоту.

Ад год маіх малых
Яму хвала!
Слуп тэлеграфны
У гарод калісьці
Прыйшоў — і нашу хату да святла
Ён прычасціў,
Каб прыцемкі звяліся.

Яго браты
Наш паднавілі зруб.
Ані забыць мне радасць маладую.
Яго Высокасць
Тэлеграфны слуп,
Высокіх слоў яму не пашкадую!

Сплывала хмара беспрытульных сноў,
Нябёсы днелі ад слядоў пагоні,
Што павярнула ў мройлівым сутонні
Знявераных нашчадкаў да высноў.
Чакала праца ўпартасці сыноў.
I песня, ўчуўшы зерне на далоні,
Выходзіла ратайкаю на гоні,
I верыла ў жніво надзея зноў.

Сум — радцу дум ахвярнага Максіма
Удзячнасцю знядзеліла Радзіма,
Каб вешчыя радкі раслі ў вякі.
На аржаных старонках роднай нівы
Цяплеюць слоў азяблых васількі —
Блакітнае легенды сказ праўдзівы.

Яна — пылінка космасу і хата,
Пагроза бамбавоза, гул чмяля.
Бярэ і сына любага, і ката
Адна ўсёдаравальная зямля.

У полі бярэцца вясновы дзень.
Дарога, быццам далонь ад авацый,
Гарыць —
I хоча ў зялёны цень
3 вачэй уцячы,
Схавацца...

Мы ўсіх мужчын раўнавалі
Да нашых матуль аўдавелых,
Пасталелыя ранавата,
Былі мы ў злосці ў даверы.

3 вайны мы махру курылі,
Бацькоў сваіх пераймалі.
Мы толькі ўласныя крыўды
Да сэрца блізка прымалі.

Баяліся — мамы ласку,
Што нам належыць,
Падзеляць.
Вось вырасцем — і палацы
Паставім з такой падзеі.

I мам забяром з сабою —
3 упартасцю прысягалі.
Апошніх надзей забойцы,
Мы вольныя ў свет сягалі.

Маленькія эгаісты,
Што ведалі мы пра самоту?
Завейна
Адной галінцы
Застацца гібець зімою...

Клопат прыспешваў:
Тумкай,
Каб не гавець пасля!
Горад цягнуўся думкай,
Вёска жыла з мазаля.

Золушкаю прагрэсу
Доўга была зямля.
Вёска —
3 гароду, з лесу,
Горад,
Ён жыў з рубля.

Ды не магла знявагі
Доўга трываць зямля.
Клала на шалі ўвагі
Цвёрды курс мазаля.

Ведала, гордая ў крыўдзе,—
Ніхто ад зямлі не ўцячэ,
Людства, нарэшце, прыйдзе
Ёй пакланіцца яшчэ.

Шаля з ціхаю вераю
Шалю з пыхаю
Перасвервае...

Загадай, у сасны якой
Паляцела зялёная вейка.
Гэты зачараваны спакой
Чараўніцай альбо чарадзейкай?

Любіць вечнасць
На нейкі міг
Запыніцца над возерам слыхам.
I збаяцца сябе саміх
Хвалі патурбаваць ускалыхам.

3 вершаліны да караня
Зарыпіць
Дрэва вечнага руху.
Перадасць цішыні цішыня
Ашчаджальніцу радасці —
Скруху.

I ўсплывуць адгалоскі віны
У душы пад сасной-векавухай.
Затанулых цэркваў званы
Чуе вечнасць.
I ты паслухай...

Сукаватыя, шчоглыя
У градах, у кастрах
Пацеюць смалою,
Як мёд у скрылях.
Летаюць,
Петраюць на сівярах,
Каб ласы агонь
Зімавеям на страх
Смактаў смаляныя
Соты з калоды,
Па-мядзведжаму жмурачыся
Ад асалоды.

Паабымшэў валун,
Абыржавеў калун.
На печы кот-вуркун,
За печкаю — цвыркун.
Для ўсіх вякоў адны —
Няхітрыя даніны.
Нам дадзены яны
Маркоціць успаміны...

Дзіця з вачыма празарліўца,
3 душой, пакрыўджанай на свет,
Зірне — і будзе фраза ліцца,
Нібыта клёкат праз арліцу,
Як несупыннасць праз Тыбет.