Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

Кожны вал
Быў, як вол цярплівы,
Шмат цягнуў на сваім гарбе.
Штормы войнаў,
Спакою адлівы
Захлыналіся ў барацьбе.

Veca Riga —
Успамінаў веча,
Незабыўнасці гамана.
Тут сумуе па-чалавечы
Аўдавелая даўніна.

Аэрафлоцкія архангелы
Садзяцца на далоні сноў.
Таполі — змоўклымі арганамі
На фоне мудрых курганоў.

Херсоншчына,
Ты — ўся мелодыя,
Дзе ўрэшце хваля кавылю
Ля хвалі морскае халодае,
Працяўшы гукамі зямлю.

А дажджавалка дрогкакрылая —
Палёў жаданая сляза —
Дрыжыць,
Вясёлкаю акрылася,
Нібы на ўзлёце страказа.

Херсоншчына,
Ты карабеламі
I вінадарамі здаўна
Слывеш адна.
Ад солі белая
У стэпу потная спіна.

Плугі
Загон радкамі роўнымі
Задумаю ўзнялі скразной.
I чайкі
Белымі варонамі
Ідуць услед за баразной.

Херсоншчына,
Тваёй бы восені
Хапіла б шар здзівіць зямны.
Так хмелем слоў
Ты ў сэрцы возьмешся —
Застогнуць кавуноў званы!

Гавораць многа пра народнасць,
Даказваюць слязой і крыкам.
Ступіўшы вечных пёр нарогі,
Узагрудкі бяруцца крытыкі.

Якую выбіраць тэматыку,
Якую трэба выдаць якасць?
Пісаць пра воблачкі калматыя
Альбо пра лепшую даярку?

Ці выхапіць зноў зорку з космасу
На гэта адкажу я шчыра.
Дамоў прыеду — мама Коласа
Папросіць прачытаць яшчэ раз.

Чытаю пра зямлю ёй родную,
Пра смешнага святога Яна.
У хаце і на сэрцы робіцца
Святлей ад коласаўскіх ямбаў!

Для згадак захавалася хароміна
Мастацкага вучылішча славутага,
Куды з Бычкоў
Заглядвала скаромніна
Для Васіля
Вялікаднем, галутаю.

У будучага мастака народнага
Вучыўся маляваць
Народны будучы.
Адсюль пайшоў
Дарогаю няроўнаю,
Ні званняў, ні чыноў не патрабуючы.

Адсюль пайшоў ён
На вайну Вялікую
Ахвярамі багатую Айчынную.
Перадавая
Самых смелых клікала
I акрывала чорнай аблачынаю.

Смаленскі рынак
3 плошчаю Чырвонаю
Не ўратаваў
Тае хаціны ціхае,
Што ў восень углядалася півонямі,
Дзе пад страхой
Ластаўчаняты ціўкалі.

Гатова прысягнуць вякамі
Ратуша,
Што ацалеў
Яе гадзіннік велічны,
Каб, стрэлак недаверлівасць
Пакратаўшы,
Сустрэча адбылася,
Вечнасць цвелячы.

Праз далячынь гадоў
Грукаюць смутку ўсцешна
Гулкія пяткі сцежкі
Той,
Што бяжыць дамоў...

Ёсць самазабыццё начы,
Асвечанае згодай цела.
Як потым сэрца б ні хацела,
Яму нікуды не ўцячы

3 няволі радаснай тае,
Дзе толькі вочы,
Толькі рукі,
Дзе,
Покуль ціша растае,
Сябе саромеюцца гукі.

Хоць за сабою сам сачы
Люцей, чым наглядач астрожны,
У цемру светлую начы
Спяшацца будзе
Дзень твой кожны...

Лівень лету надламаў плячо
I надлом зялёным болем ные
Лета —
Палахлівае дзяўчо —
Прымярае пацеркі шкляныя,

У якіх адбіўся першы страх
Слодыч забароненай пакуты,
Смех,
Што не ўтрымаўся на губах,
Куфар,
Таямніцаю абкуты.

Трэба неспакою
Ключ знайсці,
Куфар адчыніць —
I чарадзеі
Зробяць, як у казцы,
У жыцці
Так,
Што чуб у ліўня парадзее...

Бочка плыве па ром.
Хваля легенды пялегвае.
Яхта гусіным пяром
Піша марскую элегію...

Знямелае здзіўленне глыбіні
Ад нецярпення робіцца каралам,
Каб, выцягнутае нахабным тралам,
Уздрыгнуць ад пагляду вышыні.

Цярпенне вечнасці апошнім валам
Узважвала на важкай далані,
Каб быў карал, як водбліск цеплыні,
Сцяблом святла, а не націннем вялым.

Карал — раптоўны выбух чысціні,
Чые акамянелі карані.
I акіян, на міг забыты шалам,
Як успамінам, бавіцца каралам,
Каб усплывалі з дна былыя дні.

Прадонне ў неба цягнецца харалам
I моліць цішыню: — Абарані!..

Інваліды — асколкі вайны
У кары галаўнога мозга
Планеты.
Не суцішыўся боль разрыўны,
Ныюць на непагадзь
Асколкі дагэтуль.