Венанцы Бутрым - У барвах зямлі

В О С Е Н Ь

Дз.Шчаснаму

1
Кастрычнiцкая яснасць!.. Як праз шкло
Прамытае не раз, ды таўшчынi належнай...
Iльецца створанае вечнасцю святло,
Сатканае з журбы i радасцi бязмежнай.
I песнi горнуцца, бы ветразi плывуць,
У словах, знойдзеных i сказаных другiмi.
I спее ўласнае. Збiрай, i не забудзь,
Што так пяецца толькi мiж сваiмi...

2
I пракрадзецца досвiткам туман нямы,
Абдыме былку кожную. I стан ялiны дужай...
Счакаўшы ранiцу, пад сонца пойдзем мы,
Зямляк i суайчыннiк – шчыры дружа,
Адчуць, як у гаi з бяроз, ляшчын, асiн
Страсаецца цiшком пад кiрзавыя боты
Начышчаная медзь, прынадлiвы кармiн,
Нейтральнасць блякласцi пры кроплях пазалоты.

3
Спакой i цiшыня – не маюць меж i мер.
Ахейцы сiнявы такой не сустракалi!
Халаднаваты клiмат... Быў бы свой Гамер,
Калi яны Руна яшчэ i не шукалi...
А нам – элегii, санеты. Конь сiвы,
Барвовым захадам ружова фарбаваны...
I гэты вось кастрычнiк! Залаты,
Да дробязей знаёмы, зноў жа – нечаканы...

4
Быў млын калiсь... Праз рэшткi паляў лье
У нiзкiх берагах рака струмень халодны.
Спрамляюць рэчышча. Чакае тут яе
Бетонная труба. Над ёю – мост выгодны.
Падыдзем? Пастаiм, каб лепей ацанiць
Прыкметы навiзны, наканаванай часам.
Цякла – як сонная, тут – пенiцца, бурлiць!
I зноў спакойная – пакiнулi сам-насам!

5
Зусiм як чалавек! Ды праз матора гук
Ён нашых разважанняў не пачуе:
З навюткiм кошыкам лазовым паляшук
З-пад Пiнска на Наваградак шыбуе!
Да тых грыбкоў, што ў кошыку ляжаць,
Зяць прынясе што-кольвечы з сяльмага...
Без кроплi ж той – нi быць, нi гасцяваць:
Адолее, замучыць тая смага...

6
Ах, колькi ж iх было: тых кропель, баразён,
Крывавых мазалёў, крыжа здранцвення, поту,
Дажджоў заложных, каб буяў драсён,
I тых чаканых, ссунутых на потым!
Шчаслiва, дзядзька! Ўнукаў падтрымай,
Хай доля мачыхай нiколi iм не будзе!
А розных там хвароб, нястач – о непачаты край!–
Адолеем, усю іх плойму збудзем!

7
Зноў цiшыня. А шэранькi бiплан
За хмару лепiцца ледзь бачнаю стракозкай...

***

Не зачакалiся восенi...
Запар каторы дзень
вецер ў кватэру просiцца,
ўпарта па шыбах вядзе
далонямi мокрымi, шэрымi:
– Будзь чалавекам, пусцi!..
А мы – даражым кватэрамi,
як самым надзейным ў жыццi.

Зручна. Утульна. О не, не вонкавы
сiнтэтычны, дыхтоўны лоск:
у вазе крыштальнай рабiна гронкамi,
набыты ў Лейпцыгу Босх.
Скардзiцца нехта? Гэта ж далёка,
той жа вецер за моцнай сцяной.
З цыферблата-табло электроннае вока
аглядае наш слаўны пакой.

Усмешку вясны цi заўважылi?
Някiдкi жаночы твар...
I вецер, яшчэ нехлямяжны,
таўчэцца мiж кронаў i хмар,
I сквер той i голы i мокры,
і ў сэрцы зiмовы спакой
надзейна бароняць шырокiя вокны
шкляной дубальтовай бранёй.

Не ацанiлi звончатасць лета?
Як та – прайшло стараной?
Чырванню гронкi душа падагрэта.
Вецер-жабрак – за сцяной.
Соку паўднёвай лазы памяркоўна
ў тонкае, чыстае шкло.
Не замутнёны сон будзе роўным,
і заўтра ўжо сёння прыйшло.

***

Толькі сонца, сонца і неба.
І роўны вецер з паўдня.
Колас аддаўшы, да новага хлеба
ў роздум запала зямля.

Цягліцы ўзрэзаных гоняў –
ворыва, рунь ці папар –
лена чакаюць сутоння,
сумам настоеных хмар.

Ды грэе. І ясніцца пожня,
на лёгкасць настройвае крок.
І позірк валошкі апошняй
заўважыш, ацэніш здалёк...

І спеў навакол такі чысты,
што ў небе шукаеш выток.
А там – толькі сінь і празрыстасць
стамляюць разгублены зрок...

І слухаеш, нібыта рэха
святочных дзяцінства званоў.
Адтуль назаўсёды ад’ехаў,
ды неяк вяртаешся зноў

да сонечных плям на падлозе –
пачатку бязвоблачных дзён...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Астаткі саломы вывозяць
праз павуціння заслон.

***

Высокія дрэвы.
Паніклыя травы.
А ты – паміж імі,
упрэжаны ў справы:
ў пачаткі, фіналы,
падлікі, вынікі –
як Шыва трохрукі
ў натоўпе стоногім!..
І трэлі ў кронах,
і цягне чаборам,
і рытмы, і пахі,
і час, і прастора,
і гукі, і ноты,
і фарбы, і колер.
І сплаў абавязкаў,
і... ветру сваволя!..
Гадзінаю шарай
адчуць і ўбачыць
усё, што знаёма,
ярчэй ды іначай!
Апоўначы ўгледзець,
як у сонцы, натхнёна,
віруе ў танцы
рой дробных падзёнак.
Апоўдні заўважыць,
як ў месячным ззянні
іскрыцца на вейках
адбітак кахання...
І тэме спрадвечнай
даць воблік сучасны,
ды... рыфмы прывычныя
губяць заўчасна!
Лістота і кветкі,
птушыныя спевы
раскіданы смела
і ўправа і ўлева!..
А ты – пад уплывам
стандартных паняццяў,
стабільных прыёмаў,
як у рамках закляццяў...
А ты ў завядзёнках
снуеш без спачынку
між знакаў дарожных,
між знакаў прыпынку,
між Сцылы з Харыбдай
у трывалым чаканні
знайсці спалучэнне
дазволу з жаданнем...