Уладзімір Някляеў - Так

"Як Бог, ты, маці, хітрая такая..."

"Так не кажы... Бо маем мы ад Бога
Адразу ўсё з нябеснага каша...
Вунь дзіцянятку з целейка малога
Яшчэ расці... а ўся ўжо ў ім душа.

Усё - любоў... тут хітрага нічога..."
"Але ж пяе па-рознаму струна..."
"Як любіш ты пчалу - яна для Бога
Спявае... ненавідзіш - дык яна..."

- Для мухі-прасвістухі! - мне пчала
У кацялок, у макаўку ўпякла! -
Палёг на печы! Труцень! Абібок! -
І два разы яшчэ! У кожны бок! -

Развесіў сліні, нюні: родны край...
А ты яго не горлам праспявай,
А ты яго - рукамі! Ты - гарбом!
Каб у ваконца сонца ў кожны дом!..

Я да маці шкадавацца,
Каб дала пчале калодай!..

Але даў мне Божа маці:
Можа толькі забівацца -
І не можа забіваці.
Чмеля, крумкача, удода...

Ні казурку ні малу -
Ані муху, ні пчалу.
Ані восу касавосу,
Ні стракозу сінякосу.

Ані злыдня-авадня,
Што куснуў-пагнаў каня
Ашалелага - праз лёс...

Маці, горкая ад слёз,
Збіты лоб цалуе мой,
Авадня кляне кляцьбой.

"Ах ты, злыдзень-авадзень,
Злая конская кусачка,
А бадай бы, авадзень,
На цябе напала срачка!.."

Накусаўся - і праз дзень
Абдрыстаўся авадзень.

Я да маці ратавацца,
Каб дала пчале калодай!..

Маці Кайсе патакае:
"Гэта ж трэба ў свет сабрацца
Па святло,
любоў,
свабоду,
Сто разоў лятаць на неба,
Хоць усе, што пчолцы трэба -
Роўненька, што пчолка мае:
Кропля сонца,
кропля мёду".

Нават гэта маці знае...

З усіх двароў, з найдальніх хутароў
Па спаленым да попелу Святгор'і
Пайшоў народ, каб разам быць у горы,
І гнаў, што меў: авечак, бараноў,
Быкоў, кароў і цельных, і няцельных,
І кожны на сабе нёс крыж нацельны,
І нёс імя, і з ім - усё, што меў,
Што прыхаваць, што зратаваць паспеў,
Хто нітку, хто іголку, хто адно,
Што стала залатым, верацяно,
Што нейкім цудам у агні ўцалела -
І тым, што меў, народ складаўся ўцэла...

З таго, што меў, на Святгары народ
Сабраў адзін чароўны калаўрот,
Як Ільмарынен млын скаваў чароўны
З пяра лябёдкі, малака і воўны, -

І, як народ, падраты і пабіты,
Стаў скручваць калаўрот жывыя ніты,
Мацнейшыя за жылы і драты,
З жывой душы - пяючай пустаты...

І ўзвіўся над Святгор'ем вольны вецер,
І ў неба ўскінуў залатыя сеці.

Праз імглу, праз ноч, праз вецер
Ставяць сеці, цягнуць сеці
Мужыкі, жанкі і дзеці -
Да крывавых мазалёў!
Вось што значыць
Жыць у свеце,
Дзе агонь - душа.
Любоў.

Да жанчыны, да Айчыны,
Што на цёмнай старане,
Да, няхай чмяля, мяне.

"Палюбіў агонь лучыну..." -
Прашаптала Кайса ў сне...

Ой ты Кайса мая Бася -
Мая хеўра... Маці... Стася...

Ой ты Кайса мая Вольга -
Над ракою-лёсам вольха...

Ой ты Кайса сон-Наталля...

Тут жанчына без імя:
"Ты ж казаў, што іх няма!.."

Тут яны і надавалі
Мне
ды ўсе, каб выбіраў,
З кім лятаць, калі паспаў -

І я ў Крэва
да сяброў.

- Во!.. А дзе ты быў? Здароў! -
Па плячах Лявон з Ляксеям. -
Ты б нам дзевак не падсеяў
Са сваіх?.. Бо на вяселлі
Гэткіх, як твае, няма.
І нявеста без імя.

Ё-маё!.. Маё вяселле
У жанатага ў мяне!
І па ўсіх кутах паселі,
Што віселі на сцяне...

Гімназіст, капрал і Юха,
І Стары, і бляха-муха,
Медсястра, і дзевы з Ахтам,
Што са Стапуліхай...

"Ах ты!..
Стапуліха, раз'яціттваюмаць,
Навучы мяне лявоніху скакаць!"

"А ці будзем мы скакаці, а ці
Ты пярвей мяне памні, памалаці!"

"Я з табой скакаць лявоніху хачу,
А пасля цябе памну, памалачу!"

"Ступуліху ды Стапуль палюбіў,
Стапулісе Стапулёначка зляпіў.
Хоць гаўняны Стапулёначак
Ды затое без пялёначак".

"Ані кроку я дахаты, пакуль
Цісне кнопкі на гармоніку Стапуль.
Ён заняты гарманістаю,
А я той, якую ціскаю".

"Не пайду я сала есці датуль,
Пакуль грае на гармоніку Стапуль.
Хоць я сала больш за музыку люблю,
Але я паабяцала Ступулю".

"Стапуліха, як ты малада была
Дык каня паіла з чорнага катла.
А як стала ты кацёл стапуліць,
Дык ня можа конь ня есці, ня піць".