Уладзімір Някляеў - Так

Выспевай ты, Вяйнямёйнен,
Як ты выспеваў нанова
Калявалу па пажары,
Непапалены бары,
Выспевай так, Вяйнямёйнен,
Мне спрадвечнае Святгор'е -
Хоць на той, ці хоць на гэты,
Хоць на гэны бок гары.

Хоць на захад, хоць на ўсход,
Хоць ты задам напярод,
Хоць бы люба, хоць нялюба,
Хоць пад плотам, хоць пад дубам,
Ды каб толькі ясна стала:
Тут стаіць, як тут стаяла!

Выспевай ты, Вяйнямёйнен,
Як ты выспеваў нанова
Калявалу па навале -
Кожны хутар, кожны дом,
Выспевай так, Вяйнямёйнен,
Намі страчанаю волю,
Нашу долю з сінім лёным,
Поле наша з тым ільном,

Што, нарваны, гэтак вымак,
Цвёрда біты, цвёрда драты,
Растрапаны на валокны,
У кудзелю перамяты,
Скручаны на верацёнцы,
Спрадзены ў тугія ніці,
Сплецены ў такія сеці,
Што агнём не папаліці,
Калі будзем імі Сонца -
Долю ясную лавіці...

- А не хочаш, Вова, дулю
З мёдам? - Кайса запытала
Дальнім голасам матулі -
І пчалою зноў прапала.

І далей святло казала...
вецер... бітае акно...
"Ты й навучыны не мала -
І навукі не відно.

Помніш, як шукаў тры словы
У таемнай Боскай спраце
Для выспеваў, для закляцця -
Што не ссохнуць і не змокнуць,
Што ў любой бядзе памогуць,
Што злавіць памогуць сонца,
Вяйнямёйнен-песнятворца?

Ён шукаў выспевы-словы
У мазгах рачных касатак,
У галовах лебядзіных,
У лапатках у гусіных,
У малой вавёркі ў роце,
Пашчы летняга аленя.

І набіў ён шмат касатак,
Лебядзяў набіў чароды,
Процьму ён здабыў вавёрак,
Табуны злавіў аленяў,
І да Віпунена пашчы,
Песняра заклёнаў-словаў,
Па канцах іголак тонкіх,
Па наточаных сякерах,
Вастрыях мячоў сталёвых
Ён прабраўся - і маланкай
Ссек з яго плячэй асіну,
І са скроні ссек бярозу,
Вольхі высек з падбародку,
З барады лазняк пахілы,
З лобу елку векавую,
Ссек з зубоў ён бор сосновы
І калом расціснуў зубы,
Каб сказаў, узвыўшы з болю,
Віпунен, пясняр заклёнаў,
Для выспеваў тыя словы,
Што зратуюць у няшчасці,
У любой бядзе памогуць,
І злавіць памогуць Сонца..."

Голас сціх...

"Далей ты помніш?.. -
Залатое верацёнца,
Пчолка
тут як тут якраз. -
Пра агонь? Пра дым?
Пра бруха?..
А калі ўжо, бляха муха,
Над табой і ў трэці раз
Праплыве ўсё - дым над полем,
Дык тады змагайся з доляй,
Як захочаш. Кайса - пас".

І на ложы траў гаючых
Укусіла так балюча,
Як ізноў пад дых дала -
І трава не памагла...

І калі я ўзвыў ад болю,
Голас зноў - далей і болей...

"А калі пайшоў па долю
Самы лепшы Леммінкяйнен,
І здабыў ён лёс - Гардэчу,
Волю закілзаў - Нязлоўцу,
І злавіў бы долю-Сонца,
Ды пастух у мокрай шапцы,
Дзед сляпы з краіны Маны,
Падсцярог яго дарогу,
Перапоўз яе змяёю,
Вадзяной прабіў гадзюкай,
Найатрутнай, яму сэрца,
Потым сек яго сякерай,
Насадзіўшы востры месяц
На павалены маланкай
Дуб стотысячнагадовы,
І ляцелі, быццам трэскі,
Па зямлі далёка косці,
А скрываўленае мяса
На сякеру наліпала..."

"Пакажы... - пчала кусала, -
Твае раны,
твае шнары
Па навале,
па пажары!..
Дзе яны ў таго героя,
Што схаваўся за гарою?.."

Зараслі...

Ды пад карою
Сокам-сочацца-крывёю
Так пякуча, што не спаці,
Так балюча - не ўтрываці...

Стала маці ратаваці:
"Хлопчык мой, - казала маці, -
Пратрывайся, хоць балюча,
Праз сябе, праз кроў, праз жылы,
Ты ў мяне такі трывучы,
Ты ў мяне такі цярплівы..."

"Ну... як дуб..." - куснула Кайса.

"А ты, пчолка, не чапляйся...
Як лятаеш, так лятай
Вакол Дубу зелянога,
Як збіраеш, так збірай,
З яго мёду залатога,
Як кахаеш, так кахай,
І не выдумляй - што Бога..."

От уела дык уела!
Дзякуй, маці... Палягчэла.
А то ўсё зы-зы, жы-жы...
І фарсіць, што з-за мяжы.

Маці ўраз зламала джала!..
Пчолка села, крыльцы склала,
Стала раны цалаваці...

І заклёны-словы маці
Стала ціха выспяваці:

"Як парве трыванне душу,
Як пачнеш каменне трушчыць,
Дык вазьмі ты ў камяні,
Што жалеза і ў агні,
І ў вадзе бярэ адразу,
Каб цвярдзейшым стаць за сталь..."

"Ці амаль! амаль! амаль!" -
Кайса зноў кусаць! Зараза,
Закавай цябе каваль!..

А пчала - у высь, у неба...
Ёй сталёвыя не трэба
Песнятворцы-кавалі...