Уладзімір Някляеў - Так

І да якой мужыцкае страхі
Яму вяртацца на памежнай мове
З малітваю: "Літво! Ойчызно моя..."

1.

Айчына. А чаму?..
Глядзіш услед пытанню -
Як ластаўчынаму
Палёту, шчабятанню...

2.

Дарагое і ёсць дарагое.
Ува мне -
там, дзе сэрца тугое
Ад скразной, невыноснай тугі -
Б'ецца
ластаўкай берагавою
Беларусь
аб свае берагі.

1

Бывай, Яблонская, бывай!
Прабегла восень па фальварку -
І графіка такая ў парку,
Хоць парк у раму забірай...

Бывай, Яблонская, бывай!
Я застаюся па-за рамай
Карціны, што праз дождж відна:
Раяль, камін - і ты адна,
Стамлёная любоўнай драмай,
З бакалам белага віна...

Апошні раз прыгубіць дай -
Заторгні на карціне шторы!
Я кінуў твой пякельны рай,
Грукоча ў ночы поезд скоры:
Бывай, Яблонская, бывай!

Не стаў бакал на самы край!
Святло і цень дрыжаць падманна -
І ўсё разрывіста, туманна...
Цалую рукі, ясна панна,
Бывай, Яблонская, бывай!

Ад клавіш рук не адрывай!
У свеце, дзе вішчыць жалеза,
Пранізліва гучыць няхай
Акорд апошні паланэза -
Бывай!

2

"Ja kocham cе..."
Ва ўсіх краях,
Спрасоння блытаючы мовы,
Я гэтыя пустыя словы
Знаходзіў лёгка на губах:
"I love thou",
"Я люблю вас",

"Ах!" -
І галаву кружыла п'яна,
І новымі духамі пах
Сюжэт банальнага рамана.

Я выдумляў яго, як мог...
А тут прыйшлі, каб выдумляцца,
Усе...
І плыў паркет з-пад ног,
І глухла зала ад авацый!..

Яблонская! Не дай нам Бог
Хоць раз яшчэ ў жыцці спаткацца!

З

"Я рада вас спаткаць..."
"Вы рады?.."

Прэм'ера.
Вайдаў фільм без Вайды.
Міцкевіч з Францыі лісты
Чытае Польшчы ўсёй... Масты
У часе зводзяцца...

На сцэне
Акцёры... Кветкі Тэлімэне,
Якую не сыграла ты -
Саперніцы яе прайграла...

Як на цябе зірнула зала!
Яблонская! Як ты стаяла
Супроць усіх!..
Саперніц мала
Табе на сцэне і ў жыцці...

Руку маю, што спагадала,
З пляча ты скінула:
"Пусці!"

4

- Як "Пан Тадэуш" вам?
- Ніяк.

Пустых размоў пусты скразняк.

- Вы не паляк?
- Літвін.
- Вы з Вільна?

Бамонд. Ківае фраку фрак -
І звоніць тэлефон мабільны:
"Не, сёння не...
Чаму так спешна?.."
Мы ўжо ўдваіх сярод усіх,
Мы ўжо адчулі млосны міг
Спаткання двух жаданняў грэшных...

"Аліцыя чытае вершы
Грудзьмі. Нібыта корміць іх".

Ах, мы акцёры! Брава, брава!
Як ні хітруй, а праўда ў тым,
Што ўсе мы хворыя адным:
Нам едкі дым - чужая слава,
Ну, а свая - салодкі дым.

5

- Пайшлі.
Тут скрозь на тварах грым...
- Я тут свая...
- Але з чужым.
- Я не збягаю ад паразы!
"У, ганарыстая, зараза..."

А трэба йсці было адразу,
Пакуль, як рыбіну ў траву,
Не кінула мяне ад фразы:
"Пра Польшчу фільм, а не Літву,
І мог Літву не згадваць Вайда", -
І ў бок мой - зырк!..

І вадаспадам
Шаленства ў скроні:
"Ну, ка-злы!"

Ска-а-ндал...

- Сказаць, на што ты злы,
З чаго твой форс, адкуль бравада?..
Нідзе Літвы тваёй няма!
А Польшча ёсць! І гэта праўда,
Бо Польшча ёсць - як я сама!

- Няма Літвы!?.
Мяне няма?..

- Я рада быць з табой!
- Ты рада?..

На сцежку восеньскага сада
Ступіла першая зіма.

6

- Я думаю, што вы вар'яты...
- Хто - мы?
- Літвіны. Род пракляты,
Дух страчаны праз вас жыве...
Калі няма сапраўднай страты,
Дык вы ствараеце яе.

Ты молішся, як прад абразам,
Прад тым, што спалена да тла...
Калі ёсць я,
калі мы разам,
Скажы: нашто табе Літва?

Ну гэта ж прывід...
Здань...
Трызненне...
Ну што - Літва твая? Скляпенні?
Руіны? Замчышчы? Крыжы?

- А Польшча - што табе, скажы?

7

"О, Польшча!.."
Акрыліла рукі -
І да раяля...
"Польшча - гукі:
Накцюрн... мазурка... паланэз...
О, Польшча!.. Па фальварках бэз...
Варшава... Кракаў... Ясна Гура..."

Ляцелі над клавіятурай
Вякі, нібыта матылькі...