Мифтахетдин Акмулла - Шигырьләр / Стихи (на татарском языке)

Фәнҗан – чынаяк, кәсә.

Хәбалә – ау, тозак.

Апан – аю яки бүре өне; җимерек кое чокыры.

Вәкафат – киләчәк.

Истиһза – көлү, мыскыллау.

Амандаймыз – исән кебек тоябыз, азат шикелле сизәбез.

Дат – кер, тап; кимчелек (зәгыйфьлек).

Кур – дуен, калдык, чүп-чар.

Бу өлешнең хәзерге әдәби телгә юлга-юл күчермәсен искәрмәдән карагыз.

Шәмсе базыгдан – кояшның зурысыннан.

Яшьнәгән яшеннән якты.

Низаглашучылардан өстен торучы.

Җөда булу – аерылу, аерылуга дучар булу.

Дөрре мәрҗани – энҗе бөртеге.

Кян – шахта, карьер.

Хасаисын – хосусый сыйфатларын, үзенчәлекләрен.

Хин – вакыт, ара, чор.

Мәгъяр – критерий, билгеләр чамасы.

Аның юкка чыгуына туры килүчеләр (дучарлар) күп.

Аның өстенлегенә бүләк – дәрәҗәле исем.

Язганнары – ачык дәлил.

Басыйрәт – аң, аңлылык, үткен күзлелек.

Әхбаб – якыннар, дус-ишләр.

Аның мактаучылары чиксез күптер.

Вәкахәт – әрсезлек, әдәпсезлек.

Батырлыкта башкалардан өстен,

Затлылыкта күркәм холыклы,

Үткен сүздә матур телле.

Хәбәрләр җыелмасыннан сөйләүче,

Серләр дөньясында хакыйкать эзләүче,

Чаршаулар күтәрүдә төпченүче…

Гыйнайәт кылу – ярдәм итү.

Мөнәҗәт – мөнәҗәтләр.

Таз эт – биредә: йолкыш (кутыр) эт.

Имәс идең – түгел идең.

Мен – кимчелек, гаеп.

Сәмәрә – җимеш, нәтиҗә.

Сәфәр – алыс – барасы юл ерак.

Кисер – кире беткән, көйсез; көфер.

Лөббе мәгънә – эчке мәгънә, асыл мәгънә.

Заһир – ачык, мәгълүм (биредә: тышкы кыяфәт).

Кыйшер – кабык, тышкы рәвеш.

Каберчыгар – кабер булыр (кабердер).

«Бүген көн яхшы» дигән чакта.

Кәлям – сүз, сөйләм.

Читтән торып (әйткән) йөз-мең догагыздан,

Бөекләрнең рәхименнән өмет итүче без.

Мәгъзурмен – гозерлемен, ялварудамын.

Әрүах – ата-баба, нәсел даны, «хасиятле нәсел».

Хәрарәтдән мәхмүм булу – эсседән бизгәк тоту.

Мөхәкъкыйк – хаклык эзләүче.

Һәр шәйне мәүзыйгына – һәр әйберне үз урынына.

Мөрәүәр – энҗе-мәрҗән.

Тасаууф – суфыйчылык.

Мөҗтәһид – тырышучы.

Сәүдаэ – омтылыш, теләк.

Йик күрү – начар мөгамәлә күрү.

«Залль-мозыйлль» – аздыручы, адаштыручы.

Әсдәкъ – дөресрәк.

Әсатирел әүвәлин – борынгы риваятьләр.

Тәҗавез кылу – агрессивлык күрсәтү, һөҗүм итү.

«Алар үзләренең азгынлыкларында баталар», – дип.

Имәз (имәс) – түгел.

Фикъһ – мөселман юриспруденциясе, шәригать.

Рәһбәр – җитәкче, юлбашчы.

Ихтисаб итү – тикшерү, контроль ясау.

Икътибас итү – алу, кабул итү.

Раббани голяма – Аллага бирелгән галимнәр.

Галиб булу – өстен булу.

Мәмнугъ – тыелган, мөмкин түгел.

Дошманлыкның (сәбәбе) дөньяга фаш: ул – көнчелек, комсызлык.

Ифк газим – алдарга ниятләп.

Вөҗүдемез гайне – бар булуыбыз нәкъ.

Әгъдаэ – дошманнар.

Сәлиметтамгъ – сәламәт нәфесле.