Мифтахетдин Акмулла - Шигырьләр / Стихи (на татарском языке)

Нәзарында – карашында.

Зилләт – хурлык, гарьлек.

Нәтиҗәсе булса әҗер яки өмет.

Кандай – нинди.

Риҗаль – ир кешеләр, ир-ат, ир агасы.

Дәрт иясе шагыйрь булса, үзен патша (итеп сизә),

Булмаса, шигырь белән буш сүздән ваз кичә.

Мәнгы кылмак – тыю, туктату.

Һәм тагын күңел ачу булса, бәрәкәт эшләүче булмас.

Әксәре әһле салик – күпчелеге дөрес юлдан баручы.

Әзһәде сәхабәдән – турылыклы сәхабаләрдән.

Хамил булу – йөкләү (күтәрү).

Гамил булу – эшләү, хәрәкәт итү; гамәли көч булу.

Шамил булу – эченә алучы, үзенә җыючы.

Хикмәт хәзинәсеннән юллар ачып (сүз башлап).

Җандар – җан иясе.

Сәбилендә – үз юлында, үзенчә.

Җәүлан кылу – гомер сөрү.

Сәрир – оя.

Илһам ияләрен Ходаем чәчәннәр арасында күрекле итте.

Тәлмиз – укучы, шәкерт.

Җариядән көйле җыр барлыкка килгән.

Дәһлиз – алгы бүлмә, коридор.

Нәфад кылу – бетерү, тәмам итү.

Әһленнәкъкад – тәнкыйтьче.

Җарияне кодрәт белән барлыкка китерү – дәлил, канунчының инкяр итмәве шулай уйларга урын калдыра.

Мәҗһүл – билгесез, беленми.

Сәваб – дөрес.

Мөганид – дошманлык күрсәтүче, карышучы.

Сүзегез бик ачыктыр үз фаразыгызда.

Борадәр – туган, кардәш.

Бикяр – бушка, тиккә.

Таз эт – бу урында: тазый эт, йөгерек ау эте (бурзай).

Гата – бүләк, әҗер.

Имәсме – түгелме.

Калайынча – ничек итеп.

Голямага мәдех – галимнәргә мактау.

Эшегез бик күркәмдер үз уегызда.

Рәдд кылу – кире кагу.

Рәгъмеңезгә – каршылык итүегезгә (рәгъм – карышу, кире кагу).

Кик кылу – үч тоту, ачу саклау.

Бәркыльвәмиз – яшьнәгән яшен, яшен уты.

Кире кагу өчен үзара юкка чыгарулар язарсыз сез.

Чын гыйлемнәрдән аңлатмалар биргән булып,

Һаваланып, әлеге ягына игътибар итмисез.

Иттифакы җәмил – күркәм бердәмлек.

Көнчелек кайбер дошманлыкка чыганак булып.

Фә-исляху ! – Төзәлегез!

Аҗарсыз – нурсыз, чырайсыз.

Хакъгүй – туры сүзле, дөрес сөйләүче.

Галялхосус – бигрәк тә, аеруча.

Китерер носс – төгәлсезлек китерер.

Үз куәтенә язмаларны дәлил кылса!

Тәвазыйгда бармы нәкыс? – тыйнаклыкта (әдәплелектә) кимчелек бармы?

Нәсар кылу – өскә сибү.

Итәк тусу – итәкне тоту.

Канча – күпме.

Моталәга иясе – укытучы, өйрәтүче.

Хасид – көнче, көнләшүче.

Калай – ничек.

Нәзыйре юк – охшашы юк, тиңе юк.

Инженерлар астролябияләрен үлчәделәр,

Үз фикерендә торучылар тикшерүен яхшы күрде.

Табгы сәлим – саф табигать, сәламәт табигать.

Әфазыйль – өстенрәк, иң өстен галимнәр.

Ушандак – шулай ук.

Галяттәхкыйк – чынлыкта, дөреслектә.

Фөкара – фәкыйрьләр, гади халык.

Фәкыйрьләргә сыену урыны булган

Йорт-җире аның барлык тарлавыклардан тирән.

Шаһбаз – лачын, шоңкарларның затлысы.

Тойгын – ау кошларының бер төре.

Бөек мәсьәләләрдә чыннан да нечкә күзәтүче.

Максатта эзлеклелектә дөреслек көзгесе.