Мифтахетдин Акмулла - Шигырьләр / Стихи (на татарском языке)

Дилсаф – саф күңел.

Фәхрәт – дан, горурлык.

Дәрәҗәсен аңлаган ихлас (күңел) икән.

Әлхасыйль – җыеп әйткәндә, кыскасы.

Вилайәт – өлкә, ил.

Мөшаһирләр – шөһрәт ияләре.

Мөкябирләр – үзләрен эре тотучылар, тәкәбберләр.

Тәгассыб – фанатизм.

Замир – вөҗдан, йөрәк, күңел.

Корык гадир – коры (корыган) чишмә, кипкән күлчек.

Зарир – сукыр.

Нур сибүче тулган ай фәркъдан йолдызларына мохтаҗ түгел.

Замирем мөзәккәр – йөрәгем ир җенесле.

Тәэнис замир – хатын-кыз (женский родка) җенесенә әверелгән йөрәк.

Гамьсезлекне шелтәләгән бу бер кисәтүче.

Хале гайан, къале бәйан – хәле ачык, сүзе аңлатылган.

Бик күпсанлы танылган галимнәрдән.

Хашия – бит кырыйларындагы аңлатма яки бер әсәргә багышланган аңлатма китап.

Җәдир – лаек.

Хакыйкать байрагын күтәргән.

Мөбариз – көрәшчеләр.

Замана гәзитәсенең (басма сүзенең) күркәмлеген ачып.

Алар сиңа белгән булып хәбәр иттеләрме?

Зәүкы сәлим – сәламәт зәвык.

Хакыйкать нигезләрен күтәрүче булган.

Хәдис – пәйгамбәр сүзләре.

Хәдистә осталыгына карап карасаң,

Сәхабәләрнең үзләреннән ишеткәндәй аңлый икән.

Язганнары күңелләрне (аңны) яктырткан.

Хәсис – түбән, пычрак.

Фәрекъ кылу – аеру.

Киз килү – туры килү, очрау.

Йөрәккә дәва аннан хасил иттек.

Мөкябәрә – эрелек, һавалылык, мин-минлек.

Табигъ булу – буйсыну.

Ярмак яру – биредә, зур эшне ваклап, «буш фикер таратып йөрү» мәгънәсендә (элекке сум металлдан вак тәңкәләр яруга ишарә).

Камиллек болай торсын, акыл да уртача.

Көндәшенең зыян күрүен максат кыла.

Кайсыбер чир дәваны күтәрә алмас,

Нәсыйхәтне кабул итүче тупас, мәрхәмәтсез булмас.

Шәятыйн – шайтаннар.

Әбһәр – кан тамыры.

Бәркыльвәмиз – яшьнәгән яшен.

Алланың рәхмәте иксез-чиксез.

Монафи – каршы, килешмәүче.

Һәрбер кешегә үз йөзе бирелгән.

Алла яклы галимнәрне сөюче мулла.

Мөхикъ – гадел, хаклык ягында булучы.

Нәзыйр – охшаган, тиңдәш, иш.

Аңлатучы әсәрләр язуда күңеле нурлы.

Гъәкс төшү – каршы төшү.

Аларга ияргән бик күпләр.

Бәрагать – башкалардан өстенлек; белемлелек, сәләтлелек.

Мәфтүн булу – үз-үзен онытып мавыгу, тәмам бирелү.

Әгъля – югары, бөек.

Көндәшләрен сәламәт күңеллелеккә дучар иткән.

Сәйфе сарим – үткен кылыч.

Изһар итү – күрсәтү, ачып салу.

Тәфаүәт – аерма.

Дөкян – кибет, магазин.

Хале микъдар – хәленә күрә, үз хәленчә.

Шәгъшәга – нур, балкыш.

Сәрхәбадлы – авыручан, чирләшкә.

Яшерен исемнәрдән матурлык ачып.

Әхбаб – дуслар; яраткан кешеләр.

Шәҗәрәи дәлил – дәлил агачы.

Койын – өермә, җил-давыл.

Хөҗҗәт – документ, аргумент.

Мөддәга – претензия, дәгъва.

Остайы сылу – сылу оста (уңган оста).

Кирә – төялгән йөк.

Мөганид – карышучы, дошманлык күрсәтүче.

Кабул ителмәгәннәргә гадәтләнмәгәненнән.