Габделҗәббар Кандалый - Шигырьләр / Стихи (на татарском языке)

Иляһи, барча галәмне
Яратдың кодрәтең берлән;
Нәҗат кыйл [79] Нәҗат кыйл – коткар. рәхмәтең берлән
Бәңа дөшкән җәфалардин.

Сәбах эчрә ки йилләрдин
Киләдер илгә илләрдин.
– Хәбәр көтәм туганлардин, –
Дәйүб сорам ки анлардин.

– Әйа йил, сән беләрмүсән?
Тугайларым күрәрмүсән?
Хәбәрләр килтерәрмүсән? –
Дәйүб сорам ки анлардин.

– Әйа йил, сән кая исдең?
Нәчә сахра үтә кичдең?
Туганымны кайда күрдең? –
Дәйүб сорам [80] Сорам – сорыйк. ки анлардин.

– Әйа йил, сән китәр булсаң,
Фәлян йиргә йитәр булсаң,
Туганымны күрәр булсаң,
Дога дигел ки безләрдин.

– Әйа йил, исмәгел бик тиз,
Бәнем халем итеп йиткез,
Вәләкин һич карар кыйлма [81] Карар кыйлма – тукталма. , –
Әманәтдер ки безләрдин.

– Әйа кош, сән күрәрмүсән?
Фәлян җирдән кәләрмүсән?
Туганымны күрәрмүсән? –
Дәйүб сорам ки анлардин.

– Әйа кош, сән бармы балаң?
Атаң берлән дәхи анаң?
Вәсъил итеп йөрәрмүсән [82] Вәсъил итеп йөрәрмүсән – очрашу эзләп йөрерсеңме. ,
Фиракъмүсән [83] Фиракъмүсән – аерым торасыңмы, аерылгансыңмы. ки анлардин?

Туганың сагына, дигел,
Сагынып, саргая, дигел;
«Туганым, сән кайда?» – дигел, –
Дога булсын ки безләрдин.

Нәгяһ [84] Нәгяһ – бердән, кинәт; монда: кайчак. бән сахрага чыксам,
Нәчә төрле йыгач [85] Йыгач – агач. күрсәм,
Ул ук катларына барсам,
Хәбәр сорам ки анлардин:

– Әйа йыгач, йәшең күпме?
Түгелгән йимешең күкме?
Бәнемдик сагышың күпме? –
Дәйүб сорам ки анлардин. –

Нәчә йимешләрең үсде?
Нәчә яфракларың дөшде?
Ботакларың кемләр кисде?! –
Дәйүб сорам ки анлардин.

Яфраклар йәш гомер икән,
Ботаклары бала икән;
Фиракълык бер бәля икән, –
Бәгырь өзгән туганлардин.

Йыгачлардин нә чыкмаган?
Сачакләрдин нә булмагай?..
Бу дәрдемә [86] Дәрдемә – хәсрәтемә, авыруыма. дәуа тапмай, –
Дәйүб кайтдым ки анлардин.

Языйм микән, йитәр микән?
Ушал кайгу бетәр микән?
Ушал [87] Ушал – шушы. кайгу, ушал хәсрәт
Күңелләрдин китәр микән?!

Ки әүвәл ибтида итдем [88] Ибтида итдем – башладым. –
Хода исмене йад итдем,
Ки һәркем исми йад итсә,
Вирә максудыни Алла.

Сагынмакдин бәет яздым,
Газиз балам, әйа, сезгә;
Мөлякъәт көненә [89] Мөлякъәт көне – кавышу, күрешү көне. тиз дә
Ирештерсен үзе Алла.

Сары сугып, кызыл йөзем
Ки саргайды, ике күзем;
Ходай бирсен бәңа түзем, –
Ирештерсен үзе Алла.

Фиракълык [90] Фиракълык – аерылышу, аерым тору. яндыра бәгърем,
Кәбаб кыйлды [91] Кәбаб кыйлды – куырды. тәмам садрем [92] Садрем (садрым) – йөрәгем. ,
Карарым калмады, сабрем, –
Күрештерсен үзе Алла!

Йөрәгем садпарә улды [93] Садпарә улды – йөз кисәк булды, йөзгә телгәләнде. ,
Ки фиркъәтдин [94] Фиркъәт – аерылу, аерылышу. яра улды,
Газиз балам ерак улды, –
Янамын наре хәсрәтдин [95] Наре хәсрәтдин – хәсрәт утыннан. .

Сези бу әткәгез сагънып,
Елайдыр юллара багып,
Балакай дип, йәше агып,
Елап көтә сәбилләрдин [96] Сәбил – юл. .

Иляһи, хәсрәтем агыр,
Ничек итим икән сабыр?
Газиз балам фиракъендин
Янып бетде йөрәк-бәгырь!

Каләм алсам, язып булмый,
Мөкъәддәрдин [97] Мөкъәддәр – язмыш, тәкъдир. узып булмый,
Фиракъеңне хисаб итсәм,
Еламый һич түзеп булмый.

Чыгамын дәхи сахрага,
Йөрәгем утдай янганга,
Тәзәрригъ кыйлам [98] Тәзәрригъ кыйлам – ялварам. Аллага,
Сорап сези, әйа балам!

Бу кадәр моңлы зар берлән,
Бу кадәр игътизар [99] Игътизар – үтенү, ялвару. берлән,
Бу кадәр интизар берлән
Сорыйм сези, әйа балам!

Агар су тирәсе таллы,
Гъәҗаиб яфрагы баллы…
Ходаем кодрәте илә
Бу гъәмне къәлбемә [100] Къәлбемә – йөрәгемә, күңелемә. салды.

Озак бергә торалмадым,
Йөзең күреп туялмадым,
Ерак йиргә китеп баргач,
Гомергә хәсрәтең калды!

Бу бала хәсрәте түкде
Кара сачларем башымдин,
Инешләр ташды йәшемдин, –
Җитешмәсме әҗәлләргә?!