Уладзімір Някляеў - Паэмы

28

Так паміраюць… Я ўжо блытаў
Сябе і Караля, нібыта
З ім чаргаваўся…
«Ты з забітым
Як будзеш жыць?..» — штоноч,
штодзень
З’яўляўся і пытаўся Вітаўт…
І я сачыў то здань, то цень —
То цікаваў сябе самога!..
«Вазьмі мой слых, — маліў я Бога, —
Мой зрок вазьмі — і ёй вярні!..»

29

— Як змрочна! Запалі агні…
— Гараць…
— Гараць?.. Чаму так цёмна?!.
Ён там! За імі!!.
— Не крычы…
— Як глуха!.. Музыку ўключы…
«Каханая, мы непрытомна
Жывём…»

30

«Каханы, мне ўжо сілы,
Каб жыць на яве, не стае…»
— Давай адыдзем ад магілы,
Яблонская! На край яе
Каханне ставіць рызыкоўна —
Цікуюць мёртвыя жывых!..
— Жывы ён!!.
— Мёртвы!!!
Зрок і слых
Замгліліся ўва мне раптоўна.

31

Сляпы, глухі ў чужой краіне…
«Ты ж сам маліў…»
Яна пакіне
Мяне!..
«Кінь першы…»
Як?.. Не стыне
У жылах кроў — пульсуе, б’е!
Рука Яблонскай на ілбе
Дрыжыць, і на губах салёна —
Сляза!..
Няўжо яна па мне?..
За што мне — так кахаць шалёна?
Так слепа! Глуха!

32

Сон у сне! —
І сон за сном вяроўкай звітай…
— Яблонская, мы здані?.. Міты?..
Зноў скачуць па дарозе збітай
На снежна-белых конях Вітаўт,
Міндоўг, Ягайла… Не спыніць
Пагоні — і яна ляціць,
І дыбіць, гоніць, сцеле коней,
І не суняць яе па сконе
Маім, тваім!.. Яна з грамамі,
з маланкамі
у чарадзе!..
Яна
блішчыць,
грыміць,
гудзе!..
«Яблонская! Літва за намі!»

33

— Ты дзе, Яблонская, ты дзе?..
Я бачыў! Чуў я лёт Пагоні!..
Я не сляпы! Я не глухі!..
«Я тут», — паклаліся далоні
На лоб гарачы і сухі.
«Агонь!..»

34

«Я тут, з табой…»
У доме
Палаў агонь, быў дом агнём
І домам, яваю і сном
Адначасова — і суомі [21] Суомі — адна з назваў Фінляндыі.
Пачуў я слова…
Снежны слуп
Паўстаў у самай сарцавіне
Агню…
«Яна мяне пакіне?..» —
Спытаў я ціха, і да губ
Той слуп — манах у белым — палец
Прыклаў. «Табу… Табу… Табу…
Вам трэба Польшчу і Літву
Пакінуць, вас тут спаліць памяць…
Тут кроў і слёзы… Прах і тлен…»
— А ў доме што?..
«Імёны паляць.
За іх тры веданні ўзамен
Даюцца з таямніцы Тао…»
Яблонская ўвайшла і стала
Каля сцяны агню. Яна
Была ўся ў белым.
— Ты спаліла
Імя? — спытаў я. Як сцяна,
Яна маўчала.
«Тайнай сіла
Павінна быць, каб сілай стаць, —
Пачуў з агню я. — Напісаць
І ўсё спаліць — вось сілы тайна…»
— Цябе прымусілі?.. — спытаў я. —
Таму
імя ў цябе
няма?!.
З агню сказалі: «Не, сама…»
Я напісаў —
Маё імя
Спаліў манах…
Спазнаў я Тао [22] Маё імя / Спаліў манах… / Спазнаў я Тао. — Тао — старажытнакітайская (у еўрапейскай транскрыпцыі Дао) філасофская сістэма самаўдасканалення («шлях узнясення») чалавека; спальванне напісаных на паперы імёнаў — адзін з рытуалаў (сучасных) медытацый Тао. .

35

«Ты тыя веданні спасціг,
Якіх спасцігнуць нельга з кніг —
Для веданняў няма пісьмёнаў…
Шэсць дзён міне, і ты на сёмы
Народзішся з трызненняў, сноў,
Каб помніць пяць магічных слоў,
Чытаць іх вогненныя знакі…»
— А сёння дзень які?..
«Ніякі.
Апошні ў аніякіх днях,
Табой пражытых. Пыл і прах.
Страсі іх. Кінь усё. Ідзі…»

36

І дом гукнуўся мне людзьмі,
Якімі поўны быў…
— Глядзі, —
Яблонская сказала. — Слухай…
Я чуў і бачыў. Мне на вуха
Шапнуў манах у белым:
— Сёмы
Сягоння дзень…
Ён быў знаёмы
Аднекуль мне. Ягоны твар
Усмешка залівала.
— Сёмы
Сягоння дзень…
Нібыта вар,
Сінечаю кіпелі вочы
На смуглым твары.
— Той, хто хоча
Спазнаць — спазнае…
Ён прарочыў,
І мне, няведама чаму,
Быў зразумелы сэнс замглёны
Прароцтва… Я чытаў імёны
Усіх, хто быў тут, — у агні…
Пераствараў на сёмым дні
Недасканалую прыроду
Агонь…
І — як апёк! — свабоду
адчуў я…
Вольны стаў ад той
Жанчыны, што была Літвой,
І ад Літвы самой,
ад праху,
Крывёй залітага, слязьмі!..
Манах падаў агонь:
— Вазьмі!.. —
І ўзяў агонь я з рук манаха.

37

«Свабода ў таямніцы — тое
Адзінае, што не пустое,
Што стрыжань, а не абалонь,
Не бляск агню, а сам агонь,
З якім ты ўжо не прападзеш
У безданях міжгалактычных,
Дзе ў вочы Бога зазірнеш
І вымавіш пяць слоў магічных…»

38

Гары, палай, святы агонь!..
Сцяжына тайны — бакавая…
Яблонскай лёгкая далонь
У валасах маіх блукае,
І мы, зблуканыя, удвох,
Удвох, бо нас кахае Бог,
І нам, пакуль агонь не згас,
Сцяжынай тайны не спыніцца…
— Бывай, Яблонская… Мне час…
Мы з ёй пасвечаныя, нас
Агонь яднае. Таямніца.
Там слупам снег. Там тайны знак
Расстання. Гэтак выпадае…
Каханне не яднала так,
Як таямніца нас яднае,
І тайна таямніцы той
У глыбіні не разгадана:
Каханне ўсё ж схавана ў ёй,
Ці таямніца ў ім схавана?