Рыгор Крушына - Выбраныя творы

Перадвесьняй дыхаю, п'ю імжу.
Урачыстасьць ціхая. I — кажу:
— Я вярнуся, родная, ў гэты край
У пару пагодную. Ты чакай...

Дзядзька лейцы кратае — рве каня.
Вее перад хатаю цяплыня.
Там ты з хусткай белаю у руцэ,
Ізь сьлязой зьнямелаю на шчацэ.

1954

ПОЗНЫМ ВЕЧАРАМ

Позным вечарам, ведаю, ў сельскай глущы
Разрастаецца вусьціш. На прызьбах нікога.
Не пабачыш ніводнай спагаднай душы,
Не пачуеш ніводнага слова людзкога.

Ты ў маркотнай зьнямозе. У хаце адна.
Запаліла сьвячу, залатую грамніцу.
Пiшаш ліст да мяне. Разумееш, аднак,—
Не патрапіць твой ліст перайсьці заграніцу.

На гарачай маліцьве складаеш радкi,
I ня свету, а мне зразумелыя рэчы —
Боль і скарга на долю, і смутак цяжкі,
I надзея на дзень увянчанай сустрэчы.

— Дзе ты? Мой...
Гэта шчырае ўсё — не мана.
Пацалункам пяра моцна ўціснута кропка.
У душу — у пабітую шыбу вакна —
Урываецца сьцюжа напорна, таропка.

Мо забыцца? Ня мроіць?
I ліст да сьвячы —
На пялёстак агню... А ці страціла веру?
Гэтак, любая, верад жыцьця не лячы,
Спапяліш не пачуццi свае, а паперу.

1955

ЗГАДКА

Строгі горад, страшны Бабілён
Не згасіў гарачага натхненьня.
Спомніў тую восень... Бабы лён
Білі і трапалі ў загуменьні.

Жвавы рух дзявочых рук, грудзей;
Ляскаталі пранікі і сэрцы.
Час ішоў, як добры чарадзей...
Чар былога замстаю ня сьцерці.

Сёньня гумнаў сеннае цяпло
Захаваў я песьняю сваёю.
Акіянам поле праплыло
I прапахла сьвежаю ральлёю.

Мілы вобраз радасна узьнік,
Бо заўсёды роднае наўвеце:
Хата, пуня, хлеўчык і даржнік,
Барана і збруя пад павецяй.

I твая усьмешка, і твой сьпеў,
Сьвята маладосьці і размовы.
Мне шкада, табе я не пасьпеў
Выказаць затоеныя словы.

1955

У ЗАСМУЧАНЫХ ЭМОЦЫЯХ

Сабе дарогу песьняй сьцелячы,
Шукаю родныя мэлёдыi.
Уражаньне зь нью-ёрскай велічы
Расьце, а лірай не валодае.

Не, не натхніць мяне шум вуліцы,
Сабвэю бразганьне зялезнае!
Мур-камяніца ў неба сунецца,
Як тая вежа вялічэзная.

Ад ста паверхаў вокны волата
Схапілі сонечнае полымя.
А ці ў душы маёй, як золата,
Зайграе іскрамі вясёлымi?

Туга па бацькаўшчыне моцная,
Найбольшая ад гэтай велічы.
Іду ў засмучаных эмоцыях,
Сабе дарогу песьняй сьцелячы.

1953

ПАСЬЛЯ ПРАЦЫ

Халодным жвірам
Нiкне думак жменя.
Пясок і цэгла.
Шум і мітусьня.
Жыцьцё камечыцца
Паміж таго каменьня,
Хвабрычным дымам
Копціцца штодня.
На голым урбанізьме
Лірыка ня можа
Прыгожа,
Пышна
Краскаю цьвісьці.
Дзе сінь, зяленіва —
Маё там падарожжа.
Я пасьля працы
Ў парк люблю зайсьці.
Раскошны парк —
Мой адпачынак у Нью Ёрку
Ад пекла скрыгату,
Ад пылу і сьмяцьця.
Гарэшкамі
Гарэзную вавёрку
Я пачастую
Ўцешна, як дзіця.
Дзівоснай марай
Яву агарну:
Я ў лесе!
З куста зьвярок
Даверліва зірне.
Паўстануць дні маленства
З гоманам Палесься,
Да песьняў абуджаючы мяне.
Пасьля,
Увечары,
Калі ў пакоі ціха,
Як згасьне дзённы грукат
За вакном, —
Ізноў паэзія
Пачне сьпяваць і дыхаць
У снох маіх
Каханьнем,
Прыгаством.

1953

НА БРАДВЭI

Вячорнае сутоньне расьцьвіло.
У чорнае прадоньне б'е сьвятло:
Чырвонае, зялёнае,
Жоўтае ды белае.
Яно —
Чароўнае, шалёнае,
Жорсткае, трымцелае.
Адно —
Іскрыстая завея ля вітрын.
Маністамі Брадвэю на вятры
Калышуцца, ня ўсьцішацца
Зыркія вячорныя агні.
Цярушацца, мітусяцца
Зоркамi у чорнай глыбіні.

1954

АДВЯЧОРКАМ

Горад смуткам цісьне мае плечы,
Плача вечар. Горкі вецер сьвішча.
Адвячоркам чую голас нейчы
Між руінаў там, дзе папялішча.

Гэта ціхі лямант беднай маці
Па сынох, што гінуць дзесьці ў сьвеце,
Па разбуранай вайною хаце,
Па сьвятыні, кінутай у сьмецьце.

На дзядзінцы — чортава ігрышча.
А з выгнанцам ходзіць цень галечы.
Плача вечар. Горкі вецер сьвішча.
Горад смуткам цісьне мае плечы.

1955

НАД СТАЎКОМ

Над стаўком лятаюць нізка ластаўкі,
Лашчаць дзень пахмуры. Я гляджу —
Гэта-ж бо трывога крыльлем шастае
Ў набліжэньні буры і дажджу.