Рыгор Крушына - Выбраныя творы

На чужыне мне, як пачуецца,
Аж да сьлёз магу я рашчуліцца.

Кінуў родны край і каханую,
Боль заходлівы рвецца ранаю...

Каб-жа ведала маю долечку,
Ці сьпявала-б ты «Перапёлачку».

8.6.44

ЗАЦЬВIТАЮЦЬ ВЯРГІНI

Зацьвітаюць вяргіні
Дый ня цешыцца маці.
Сын на поўначы гіне,
I дачка на чужыне.
Іх няма ў роднай хаце...

Маці ў даль паглядае
На адплыўшае шчасьце.
— Ты, дачка, маладая,
Ты — у росквіце мая,
Можаш сілы прыкласьці.

Здабывай сабе долю,
Тчы шырокія кросны.
Хай памру я зь бядою —
На чужыне у мроях
Для цябе уваскросну.

Я радзімай паўстану.
Лепшых летаў, дачушка!
Новы Сьвет акіянам
Аж да дна ўсхваляваным
Тваё сэрца загушкаў.

Хваляваць не пакіне...
А ў гародчыку дома
Зацьвітаюць вяргіні,
Зацьвітаюць вяргіні...
Хто іх рве — невядома.

1948

УДОВЫ БУСЕЛ

Хадзіў па атаве бусел —
Цыбаты шаноўны госьць.
Любілі яго ў Беларусі,
Як любяць вясну й маладосьць.

Прасторна было наўкола,
Спагада цьвіла на зямлі.
На дрэва чаплялі кола,
Каб буслы гняздо вілі.

Ды ўрэшце бяда-навала:
Чужынец зьявіўся тут.
I вяза-асілка ня стала,
Распаўся утульны кут.

Разбойнік забіў бусьліху.
Гізуе людзкі злы дух.
Ніколі такога ліха
Ня ведаў цыбаты птух.

Каўтаць сваю крыўду мусіў...
Ці бусла каму шкада?
Вандруе удовы бусел,
Ня мае свайго гнязда.

1951

ПЕРАД ЛЮСТЭРКАМ

Сьмех вясёлы, і магерка,
I расшпілены каўнер.
Маладосьць мая ў люстэрка
Заглядала, а цяпер...

Нехта іншы ў шкле няветлым,
Шчасьця згінулі сьляды.
Капялюш. Пад фэтрам сьветлым
Цёмны твар немалады.

Гальштук вязаны вясёлкай,
А вясёласьці няма.
Жухнуць вочы ўсьмешкай ёлкай,
Моляць долі, а дарма:

Дайце даўнае люетэрка!
Хай паўторацца цяпер
Маладосьць, мой сьмех, магерка
I расшпілены каўнер.

1954

СЬНЯЖЫНКА

Адцвіла вяргіня белая...
Мне «бывай» сказала ты.
Зьнікла радасьць недасьпелая
Ў дзень асеньні, залаты.

Я сваю душу трывожную
Суцішаў, як быў з табой.
Ад цябе пайшоў, прыгожая,
Зь незатоенай журбой.

Ідучы ў жыцьцё сьцяжынкаю,
Ні на што не наракаў...
Я над першаю сьняжынкаю,
Што зьляцела на рукаў,

Загарэўся успамінамі:
Саматканы твой вузор
Тонка сплецены ільдзінамі
У карунак дробных зор.

У цябе каўнерык вязаны
Акурат, як сьнегу брыж...
Можа штосьці недасказана,
Дык цяпер дагаварыш.

1943

МРОІ

Я хвалююся. Песьняй узьняты.
Дух крылаты у далеч імкне
На знаёмую сьцежку да хаты,
Дзе галубка ў вясёлым акне.

Дзе пышнелі ў гародчыку астры
I сама ты між красак цьвіла.
Добрым часам ня ведала кайстры,
Па руінах зь бядой ня ішла.

Ты калісьці сьпявала вясьнянкі,
I нявінная радасьць ва ўсім,
Як віно зь перапоўненай шклянкі,
Разьлівалася сьмехам тваім.

А цяпер ты прыбіта жальбою
I чакаеш на лепшыя дні.
Ці адна? Я таксама з табою.
Я запальваю ў словах агні.

Толькі ў гэтым уцехі шукаю,
На плытох лятуценьняў плыву.
Неўгамоўная доля такая
Ускружыла маю галаву.

Набягаюць кіпучай валвою
Сны і мроі. I гіне ціша.
I душа не знаходзіць спакою,
Вырываецца зь цела душа.

I ляціць да цябе, да каханай,
Выпрадаючы кужаль надзей:
Можа песьняй апошняй паўстану
Я з тваіх набалелых грудзей.

1946

ДА ЦЯБЕ, ДАРАГАЯ

Дзень нахмурыўся, плача і жаліцца.
Родзіць смутак. Сьляза на вакне.
Чую — маці пяшчотнымі пальцамі
Ціха, прывідна лашчыць мяне.

Сэрцу мірсьціцца даўнае, роднае!
Толькі боль узрастае ўдвая:
За паўсьветам, за далеччу воднаю
Ты гаруеш, матуля мая.

Душыць крыўда... Ніякімі лекамі
Не загоіцца смутак душы.
Засьпявай нашы песьні, як некалі,
I за сына малітву скажы.

Акіянскія горка-салоныя,
Перамерыўшы мілі, вятры
Прынясуць твае словы ў зялёныя
На ўзьбярэжжы сады-гушчары.