Рыгор Крушына - Хвiлiна роздуму

Ды сьмех твой, як шамкі,
Рассыпаўся па хаце.
Гады — не жабракі,
Ня згублена багацьце.

Як быццам і цяпер
Тых вёснаў васемнаццаць
Аберуч ашчапер,
Каб мог і я сьмяяцца.

I ў тзлескоп гадоў
Глядзець на сонца толькі,
Ды сьцерці пыл сьлядоў
Старой самоты-болькі.

Зьвярок жаданьняў лёг
На радасьцi, на мукі...
Нам соладка ўдваёх
Пасьля даўгой разлукі.

ТВАЯ ЎСЬМЕШКА

Крыўда болем выводзіць крывую,
Пакрываючы шчасьце журбою.
А я слова бяру і чарую,
Ходзіць сонцам яно над табою,
Каб скрозь сьлёзы сьмяялася ты,
Каб твой позірк быў чысты, сьвяты,
З цяплынёю жаночай, з мальбою.

Тое слова ў пакрыўджаным сэрцы
Можа выпрастаць, згладзіць крывую.
На канцэрце яно. I ў канвэрце.
Гэтым словам цябе я чарую.
Весяліцца прамень на сьцяне.
Твая ўсьмешка ў высокай цане,
Яна ў песьні. I я трыюмфую.

* * *

А няўжо я жаданьнем запозьненым
Пазіраю у вочы твае?
Iскры сьмеху красаеш ты позіркам,
З гэтых іскраў пажар паўстае.

* * *

Я веру ў чыстае каханьне,
Яно і ў справе і ў забаве.
З табой мядовае спатканьне
У снох, у думках і наяве.

АРФА ДУШЫ

За сілу пачуцьцяў, за сонечны сьвет
Эротыку лае сухі пустацьвет.

Нікчэмная лірыка! Сьпеў дзікуна
Аб тым, што за цёмнай фіранкай вакна!

Паклёпы растуць і рыхтуюць турму.
I людзі маўчаць, не пярэчаць таму.

Здаецца паўстала сьляпая пара —
Яны пагарджаюць свайго песьняра.

А нехта ўздыхае ў галоднай цішы:
Ты — наш адгалосак. Ты — арфа душы.

НА ВЯТРЫ

Гэта ўсё, што ня мог і ня сьмеў я сказаць,
Накіпела ў маёй неспакойнай душы.
А ці варта імя дарагой выразаць
На бярэсьце чужой і бязьлюднай глушы?

Ці пакіну я мрояў няспынены рух?
Маё сёньня ці ляжа ў стагодзьдзі мастом?
Кажуць, стаў на вятры прыдарожны лапух,
Б'е цьвярдую зямлю аблавухім лістом.

КАБАРЭ

Нехта сорам за грошы прадаў,
Заняпала павага жанчын:
Абвівае танцорку удаў...
П'юць шампанскае, віскі і джын.

Вар'етэ вар'яцее пад джаз,
Чадам кадзіцца бар-кабарэ.
Юрам — дрыжыкі! дражніцца час,
Позны час на свой пожаг бярэ.

Ачмурае дурным хараством
I мяне маладзіц чахарда.
Гвалт сумленьня, душэўны надлом...
У нудызьме сьмяецца нуда.

I ламаецца ціхі спачын...
Гэткай ганьбы у нас ня было.
Мы калісьці у шатах ляшчын
Мелі чыстай уцехі цяпло.

Мы хмялелі з крынічнай вады.
Бор зялёны, як ветлівы бар,
Абуджаў наш імпэт малады, —
Танцаваў з намі родны абшар.

ПАЛІТЫК ЦІ ПАЭТ

Калі ў душы крычыць палітык, —
Паэтаў голас нікне, гiне.
I вершы вэрхалам агітак
Пяюць партыйнай верхавiне.

Баліць паэту... Доля злая
Яму прысватала цэнзуру.
Ён іншым полымем палае...
I толькі ў чарцы сьпеліць буру.

Ня тонкай віткай белых нітак, —
Ён смольнай дратвай боль свой цягне...
Крычыць і крочыць пан палітык,
А сэрца ўпотай красак прагне.

* * *

Мне здалося: ў дзьвярах
Тупат злога, чужога.
Гэта даўнiшні страх
I былая трывога.

Гэта здань уначы
Перажытага часу...
Зноў лятуць крумкачы
На мой сад, на тэрасу.

Зноў пачуліся брэх,
Стук і грук ля парога.
Да дзьвярэй я падбег,
Адчыняю — нiкога.

* * *

З далёкай поўначы сівымі
Вярнуліся мае сябры.
Пакуты вязьня разам з імі
I сэнс раскрытай кабуры...

Іх сустракалі на вакзале.
Букеты кветак. Поціск рук.
Тых рук, што сець на іх вязалі,
Даносы ціскаючы ў друк.

I крыўда скардзіцца нямая,
Няма спагадных, дарагіх...
Адных улада абыймае,
Зямля чужацкая — другіх.

I набліжаецца паволі
Ізноў цяжкі, халодны змрок.
Ізноў сябры мае ў няволі,
I слова ўзята на замок.

I не раскажуць аб нягодах,
Аб тым, што тоіцца ў душы.
Як ганьбавалі іх на сходах,
На палітычным кірмашы.

Як уначы аўтамабілі
Іх везьлі ў роспачы, тузе,
Як маладосьць і цьвет згубілі
Ў глухой, бязьлітаснай тайзе.

Маіх сяброў я разумею,
Я чую іх... А злосны час
У сьцюжу гоніць і ў завею
Мільёны — непакорных — нас.