Рыгор Крушына - Дарогi

Групу цікаўных вядзе праз Пампэю.
Нешта тлумачыць. Ня чую яго.
Але трагэдыю я разумею,
Сам перажыў на руінах свайго

Гораду Менску, дзе цэглы гарэлі,
Бэлькі зялезныя гнуліся спрэс.
Тут і ня знойдзеш, бадай, паралелі:
Выбухі, полымя, сьмерці экспрэс.

Неба гуло. Бомбы падалі густа.
Хваля агню, нібы лява плыла,
I шаткавалася ўсё, як капуста;
Гэта другая Пампэя была.

Можа таму смутак горкласьцяй сьпее.
Зноў я ў жалобе маўкліва стаю.
Я на руінах антычнай Пампэі
Боль адчуваю і страту сваю.

У СЫЦЫЛІІ

Ты з кактуса сарвала плод
З танюсенькімі голкамі.
Усьмешкай твой скрывіўся рот
I словы выйшлі колкімі.

Ты мне сказала: — Не бяры!
Сыцылія гасьцінная,
Але салодкасьць унутры
Пад шорсткаю лупінаю.

Ах, асьцярожна. Я сама! —
I колецца, і хочацца,
Бярэш ты пальцамі двума,
Ружовы мякіш сочыцца.

А стрэмкі мучалі цябе,
Ты не хацела жаліцца.
Я разумеў, што боль скрабе,
Калючак не пазбавіцца.

Як ні стараўся, а дарма!
На пальчыках трымаюцца.
Я пацалункам іх вымаў,
Таксама ня вымаюцца.

ПРЫСАДАМІ

Паклон дарожанькам бясконцым.
Прайду я трохі пехатой.
Прыемна пахне цьветам, сонцам.
Лугі ў духмянасьці густой.

А прыдарожныя таполі
Паклалі цені на траву.
Пшаніца ціха шэпча ў полі,
Што я валошкі не сарву.

Іду. Ніхто не зьневажае,
Ня ганьбіць лаянкай ніхто.
Сьпякота ўпартая, чужая,
З мяне здымае паліто.

Я ня шукаю тут падтрымкі,
Сустрэчны вецер — песьні сват
Бярэ мяне ў свае абдымкі
I цягне лёгка ў цень прысад.

I сяду я на белы камень,
Каб адпачыць, пасьля ізноў
Ісьці, ісьці ў жывым блуканьні
Да лепшых мрой, да лепшых сноў.

ПАРЫЖ

Парыж, Парыж! —
Пяюць у кабарэце.
Краса, гарыш
У ботах і ў бэрэце.

Хусьця няма,
Табе няма спакою.
Няўжо сама
Захоплена сабою?

Сьмяецца твар...
Сарваныя фіранкі:
Краса — тавар,
Пазорнае — за франкі.

Парыж, Парыж, —
Заходзяцца аркестры.
Каменны крыж
На сэрцы — у маэстры.

На скрыпцы смык
Гульліва піліць струны.
I бляск і шык
Зрываюць змрок чыгунны.

Краса — тавар,
Пазорнае — за франкі.
Сьмяецца твар
Аголенай вакханкі.

Усьмешка аж
У сківіцах скавыча,
Галоў віраж
Яна прынадна кліча.

Глядзяць усе —
Красуня ў зыркай пляме.
Жывой красе
Ня лёгка перад намі.

Блішчыць ня медзь,
А золата прыгожа.
Адно глядзець
Ня кожны сьветла можа

На прыгажосьць,
На чыстую натуру...
Дурная млосьць
Ідзе ад злога юру.

Парыж, Парыж, —
Пяецца ў кабарэце.
Краса — наўзвыш.
Вы нізка не бярэце.

ЭЙФЭЛЕВА ВЕЖА

На Эйфэлевай вежы
Гуляе вецер сьвежы.
Ён тут гарэзны гаспадар,
Мне дзьме ў патыліцу і ў твар.

I проймай абыймае,
I мой настрой трымае.
Я пазіраю навакол,
Як птушка ўзьлётная на дол.

Стаю над панарамай.
За Трыюмфальнай брамай
Праз Элізэйскія Палі
Палацы, паркі паплылі,

Старое места, плошчы,
Мантмартр, кафэ, любошчы...
На вежу я высока ўзьлез,
Вачыма — за Булёнскі лес.

А лятуценьня сіла
Мяне вышэй насіла,
Каб сэрца прыгадаць магло
Мой край і роднае сяло.

NOTRE-DAME

У Парыжы ёсьць сабор Нотр-Дам.
Хараство і веліч! Дзіва звышдзівоснае!
Як-жа вам я ў слове перадам
Захапленьне ў вобразы непераноснае?

На сьцяну ня голуб, ня жураў
I ня зьвер, а злосная пачвара ўбілася.
Страх! На Гмах сьвяты я пазіраў,
I душа мая цішком перахрысьцілася.

А пачвары — зьлепкі мастакоў
Прамаўлялі мне, што трэба тут ачысьціцца,
Што ўвайсьці ня проста ў мірны схоў,
Як звычайна зацікаўлены ў турыстыцы.

Не дарэмна з-пад пяра Гюго
Хараство глядзела вечнай Эсмэральдаю,
I пачварны Квазімода праз яго
Званаром быў, клічам, Божаю прыладаю.

Я ўвайшоў, і адчуваў нутром:
Я пабожным чыстым пачуцьцём закрануты,
Бо Нотр-Дам ня толькі Божы Дом —
Дух Сьвяты, каменнай рызаю апрануты.

СЯРОД ЧУЖЫХ