Уладзімір Высоцкі - Я не падману - вершы, песні, балады

Але назад вар'ятаў не ўпрасіць!
Яны ўжо нават згодныя плаціць
Любой цаной — жыцьцём бы рызыкнулі! —
Каб захаваць, ня даць перапыніць
Нябачную чароўніцкую ніць,
Якую паміж імі працягнулі.

Сьвежы вецер душы ўваскрашаў,
Сэрцы рухаў, галаву кружыў…
А калі ніколі не кахаў,
Значыць, і ня дыхаў, і ня жыў!

Замак час разбурыў, закапаў і накрыў,
Быццам коўдрай, зялёным мурогам.
Ды… разьвяжа язык ганарлівы граніт
І прымусіць мінулае загаварыць
Пра паходы, баі, перамогі.

Тыя подзьвігі часам ня сьцёрла:
Адарваць ад яго верхні пласт
Ці мацней яго сьціснуць за горла —
Таямніцы свае ён аддасьць!

І спадуць сто замкоў, і спадуць сто акоў,
І сыйдуць сто патоў з цэлай кучы вякоў, —
І пальлюцца легенды на сотні радкоў
Пра турніры, аблогі, пра вольных стралкоў…

Да знаёмых мэлёдыяў вуха настрой
Ды глядзі непрыжмураным вокам.
Бо каханьне ня зьнікне ліхою парой
На'т у будучым вашым далёкім.

Звонка лопаўся шчыт пад напорам мяча,
Цеціва ад натугі дыміла,
Зь дзідаў сьмерць паглядала вачыма сыча,
Вораг падаў у гразь і маркотна крычаў,
Здаючыся мацнейшым на міласьць.

Ды ня ўсе з тых, што выйшлі жывымі,
Захавалі душу ў дабрыні,
Абярогшы імёны чульліва
Ад мярзотнасьці подлай хлусьні.

Добра, што баявога каня зацугляў
І на дзіду рука зручна легчы змагла.
Добра ведаць, адкуль прыляцела страла,
Горш — калі неяк подла, калі з-за вугла.

Што, мярзотнікаў б'юць там у вас? Добры знак!
Шабас ведзьмы зьбіраюць за ёлкі?
Толькі зло называецца злом — ці ж ня так? —
На'т у будучым вашым далёкім!

І зь вякоў у вякі, сёньня, як і здаўна,
Баязьліўцамі мы пагарджаем.
Вораг ворагам ёсьць, і вайной ёсьць вайна,
І турмой ёсьць турма, і свабода адна —
І заўжды мы яе выбіраем!

Часам гэтых паняцьцяў ня сьцёрла.
Трэба толькі прыўзьняць верхні пласт —
І, як кроўю гарачаю з горла,
Хлыне процьма пачуцьцяў на нас!

Сёньня й заўтра ў вяках, ад цямна да цямна —
І цана ёсьць цана, і віна ёсьць віна!
І цудоўна, што гонар ты не разьмяняў,
Што сябрамі надзейна прыкрыта сьпіна!

Чысьціню, прастату мы ад продкаў бяром —
Забываць сагі, казкі ня варта, —
Бо дабро ўсё адно застаецца дабром —
Як учора, так сёньня і заўтра!

Калі я адпяю і адыграю,
Дзе скончу і на чым — не адгадаць.
Адно дакладна ведаю, што крайне
Мне будзе не хацецца паміраць!

Сяджу на літым ланцугу пашаны
І — зьвеньні славы мне не па зубах…
Эй, хто там у прабой дубовай брамы
Ўсё грукае: ба-бах, ба-бах, ба-бах?..

Маўчыць мой госьць, але стаіць, чакае,
Яго ня страшаць спушчаныя псы.
І вось над тынам раптам прыкмячаю
Знаёмы бляск завостранай касы…

Я ператру сярэбраны аброжак!
І залаты ланцуг разьбіць змагу!
Махну праз тын, гушчар — па бездарожжы
Абдзёрты ў навальніцу прыбягу!

Побач зь ярам, па-над безданьню, ля самага ля краю
Коней я сваіх нагайкаю сьцябаю, паганяю…
Нешта мне паветра мала — вецер п'ю, туман глытаю!
Чую з гіблым захапленьнем: прападаю! прападаю!

Не сьпяшайце, мае коні! Хоць са сьвістам я
Пугай б'ю. Ой, ня трэба ляцець!
Але ж дасталіся мне коні наравістыя —
І дажыць не пасьпеў, і дапець не пасьпець.
Коней я напаю. І куплет дапяю, —
Хоць імгненьне яшчэ на краі пастаю…

Згіну я — мяне пушынкай ураган зьмяце з далоні,
І галопам мяне ў санях павязуць па сьнезе ўранку.
Вы на крок ды нетаропкі перайдзіце, мае коні!
Хоць крыху падоўжце шлях мой да апошняга прыстанку…

Памарудзьце, коні шпаркія, агністыя!
Хай бізун будзе марна трымцець!
Але ж вось трапілі мне коні наравістыя —
І дажыць не пасьпеў, і дапець не пасьпець.
Коней я напаю. І куплет дапяю, —
Хоць імгненьне яшчэ на краі пастаю…

Я пасьпеў: да Бога ў госьці не спазьняюцца ніколі.
Што ж анёлы там пяюць такімі злымі галасамі?!
Ці званочак так заліў сваім рыданьнем навакольле,
Ці то коням я крычу, каб не цяглі так хутка сані?!

Не сьпяшайце мае коні — ветры шквальныя!
Я малю вас наўскач не ляцець!
Ды толькі ж коні ў мяне неўтамавальныя…
Раз дажыць не пасьпеў, дык хаця б вось — дапець!
Коней я напаю і куплет дапяю, —
Хоць імгненьне яшчэ на краі пастаю…